Người Berber
Berber là người bản địa Bắc Phi sống ở phía tây thung lũng sông Nile. Họ sống phân bố từ Đại Tây Dương với ốc đảo Siwa, ở Ai Cập, và từ Địa Trung Hải đến sông Niger. Trong lịch sử họ nói những ngôn ngữ Berber, những ngôn ngữ này cùng hình thành nên một nhánh của ngữ hệ Phi-Á. Ngày nay, tiếng tiếng Ả Rập là ngôn ngữ phổ biến của người Berber, cùng với tiếng Darija, cũng như tiếng Pháp (ở Maroc, Tunisia và Algérie) và một số khác sử dụng tiếng Tây Ban Nha (ở Tây Sahara và các phần của Maroc), do quá trình thực dân của châu Âu ở Maghreb. Ngày nay hầu hết người dân nói tiếng Berber sống ở Maroc, Algérie, Libya, Mali và Niger.[22][23]
Người Berber | |
---|---|
Imaziɣen, ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ, ⵎⵣⵗⵏ | |
Tổng dân số | |
> 50 – 70 triệu[1][2][3] – 50 triệu[2][4][5][6] | |
Khu vực có số dân đáng kể | |
Maroc | 26% dân số (dựa theo số liệu năm 2014)[7][8] khoảng ~38.8 triệu[2] |
Algérie | khoảng 9[2] đến ~13 triệu[9] |
Libya | ~3,850,000[4] |
Tunisia | 117,783[10] |
Pháp | trên 2 triệu[11] |
Mauritanie | 2,883,000 (2,768,000[12] & 115,000 người Tuareg[13]) |
Niger | 1,620,000[14] |
Mali | 850,000[15] |
Bỉ | 500,000 (tính cả con cháu)[16] |
Hà Lan | 467,455 (tính cả con cháu)[cần dẫn nguồn] |
Burkina Faso | 50,000[17] |
Ai Cập | 23,000[18] hay 1,826,580[4] |
Canada | 37,060 (tính cả người lai)[19] |
Na Uy | 4,500 (tính cả con cháu)[cần dẫn nguồn] |
Israel | 3,500[20] |
Hoa Kỳ | 1,325[21] |
Ngôn ngữ | |
Những ngôn ngữ Berber, tiếng Ả Rập, tiếng Pháp, tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha (ở bắc Maroc và Tây Ban Nha) | |
Tôn giáo | |
Chủ yếu là Hồi giáo. | |
Sắc tộc có liên quan | |
Người Iberia, Người Guanches Người Ai Cập, và cá nhóm người Phi-Á khác |
Nhiều người Berber tự gọi mình là một số biến thể của từ Imazighen (tiếng Berber: Imaziɣen, chữ Tifinagh: ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ, ⵎⵣⵗⵏ), số ít thì Amazigh (tiếng Berber: Amaziɣ, chữ Tifinagh: ⴰⵎⴰⵣⵉⵖ, ⵎⵣⵗ), có nghĩa là "người tự do" hay "người đàn ông tự do và quý tộc".
Người Berber cổ đại nổi tiếng nhất là vua Masinissa của Numidia, tác giả La Mã Apuleius, Augustine thành Hippo, và tướng lĩnh La Mã Lusius Quietus, người đã có công trong việc đánh bại các cuộc nổi dậy lớn của người Do Thái năm 115-117. Người Berber nổi tiếng thời Trung Cổ có Tariq ibn Ziyad, một vị tướng đã chinh phục Hispania; Abbas Ibn Firnas, một nhà phát minh và nhà tiên phong trong ngành hàng không; Ibn Battuta, một nhà thám hiểm thời trung cổ; và Estevanico, một nhà thám hiểm châu Mỹ. Người Berber nổi tiếng thời hiện đại có Zinedine Zidane, một ngôi sao bóng đá quốc tế người Pháp, và Ibrahim Afellay, một cầu thủ bóng đá sinh ở Hà Lan.
Kiến trúc
- Ait Benhaddou
- Nhà thờ Hồi giáo Koutoubia tại Marrakech
- Giralda, được xây dựng bởi người Berber ở Andalus
- Torre del Oro, Sevilla; xây bởi người Berber Nhà Almohad
- Tường thành Agdal, và vườn; Meknes
- Kiến trúc Bejaia
- Chợ trên quảng trường chính ở Ghardaïa.
Lăng mộ
- Lăng mộ Medghasen
- Lăng mộ Masinissa
Tôn giáo
Ki tô giáo
Chú thích
Liên kết
- Amazigh/Berber Culture
- The New Mass Media and the Shaping of Amazigh Identity.
- Number Systems and Calendars of the Berber Populations of Grand Canary and Tenerife.
- Flags of the World -- Berbers/Imazighen Lưu trữ 2006-08-04 tại Wayback Machine.
- Imedyazen cultural association (in Berber).
- The Genographic Project: Maps ancient human movements via genetic markers Lưu trữ 2008-04-05 tại Wayback Machine
- World Haplogroups Maps Lưu trữ 2004-07-28 tại Wayback Machine