Phó Thủ tướng thứ nhất Liên Xô

Ngày 14/5/1934, theo sự đề xuất của Stalin, Chủ tịch Hội đồng Dân ủy Liên Xô Vyacheslav Molotov đã bổ nhiệm Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản toàn Liên bang, Chủ tịch Ủy ban Thanh tra Xô viết, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân ủy Liên Xô, Valerian Kuybyshev làm Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Dân ủy Liên Xô với nhiệm vụ thực hiện công việc theo dõi và chỉ đạo việc thực hiện Kế hoạch 5 năm lần thứ hai vừa được Đại hội Đảng Cộng sản toàn Liên bang (bolsheviks) khóa XVII thông qua tháng 1/1934.

Ngày 25/1/1935, Valerian Kuybyshev qua đời, việc bổ nhiệm người thay thế bị tạm hoãn do việc Stalin thực hiện chiến dịch tiêu diệt lực lượng phản cách mạng (hay còn được gọi Đại thanh trừng) kéo dài cho đến thế chiến II nổ ra.

Tháng 3/1941, Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị Nikolai Voznesensky được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Dân ủy Liên Xô, ông được Stalin tán thành kế nhiệm Vyacheslav Molotov.

Tháng 5/1941, Đức Quốc xã tấn công Liên Xô, để tập trung quyền lực đánh đuổi xâm lược, Stalin đã làm Chủ tịch Hội đồng Dân ủy Liên Xô thay cho Molotov, sau đó vào tháng 8/1942, bổ nhiệm Molotov làm chức danh Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Dân ủy Liên Xô phân công nhiệm vụ ngoại giao và hậu cần khí giới, Voznesensky được phân công nhiệm vụ khôi phục kinh tế khu vực giải phóng và hậu phương đồng thời làm Chủ tịch Ủy ban Kế hoạch Nhà nước Liên Xô. Từ đó trở về sau sẽ thường có 2 Phó Chủ tịch thứ nhất trong Chính phủ.

Phó Thủ tướng thứ nhất Liên Xô có nhiều tên gọi khác nhau trong từng thời kỳ, nhưng về chức năng và nhiệm vụ được Luật Hội đồng Dân ủy Liên Xô, Luật Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô, Luật Chính phủ Liên Xô (gọi chung là Chính phủ) ban hành gồm:

• Là thành viên Đoàn Chủ tịch Chính phủ;
• Thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng phân công phối hợp công tác với các Bộ, Ủy ban Nhà nước, cơ quan trực thuộc Chính phủ;
• Khi Thủ tướng vẳng mặt, thực hiện nhiệm vụ của Thủ tướng.
• Thay mặt Thủ tướng ký ban hành các nghị quyết, nghị định Chính phủ theo sự phân công;
• Kiểm soát hoạt động, việc thực thi luật và các văn bản do Chính phủ ban hành, các cơ quan theo sự phân công;
• Xem xét sơ bộ các đề xuất và dự thảo nghị quyết và luật đệ trình lên Chính phủ;
• Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác do Luật định.

• Hội đồng Dân ủy Liên Xô
• Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô