VinFuture
VinFuture là giải thưởng khoa học và công nghệ toàn cầu, thành lập ngày 20 tháng 12 năm 2020 với sứ mệnh "tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người bằng việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ". Giải thưởng do Quỹ VinFuture quản lý, chính thức tiếp cận đề cử và trao giải lần đầu tiên vào năm 2021.[1][2][3]
Giải VinFuture VinFuture Prize | |
---|---|
Tài trợ | Vingroup (Phạm Nhật Vượng và Phạm Thu Hương) |
Ngày | 20 tháng 12 năm 2020 |
Địa điểm | Việt Nam |
Được trao bởi | VinFuture Foundation |
Trang chủ | vinfutureprize |
"Tạo nên sự thay đổi tích cực để mang tới một cuộc sống tốt hơn cho mọi người luôn là mục tiêu của chúng tôi - trong kinh doanh cũng như trong cuộc sống. Các biến cố của năm 2020 đã cho thấy hơn bao giờ hết, chúng ta cần đồng hành với những trái tim nhân hậu và khối óc lỗi lạc đang nỗ lực phát huy sức mạnh của Khoa học Công nghệ, giúp thế giới vượt qua những thử thách cam go và làm cho cuộc sống của nhân loại ngày càng tốt đẹp hơn.", Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng và phu nhân Phạm Thu Hương chia sẻ về động lực sáng lập giải thưởng.[3]
Nội dung giải thưởng
VinFuture bao gồm một giải chính và ba giải đặc biệt:
- Giải thưởng chính (VinFuture Grand Prize) trị giá 70 tỷ đồng, tương đương 3 triệu đô la Mỹ, là một trong những giải thưởng khoa học - công nghệ quy mô toàn cầu có giá trị lớn nhất cho đến cuối 2020.[4] Giải thưởng chính sẽ được trao cho tác giả của các nghiên cứu đột phá, các sáng chế công nghệ đã được chứng minh có khả năng làm cho cuộc sống của con người trở nên tốt đẹp hơn và cải thiện môi trường sống bền vững cho những thế hệ tương lai
- 3 giải đặc biệt
- Giải VinFuture Đặc biệt cho tác giả của nghiên cứu hoặc sáng chế, phát minh đến từ các nước đang phát triển. Đây được coi là giải thưởng toàn cầu có giá trị lớn nhất dành riêng cho các nhà khoa học đến từ những quốc gia mà điều kiện nghiên cứu khoa học cũng như cơ hội các nhà khoa học được tôn vinh ở cấp độ này còn hạn chế.[5]
- Giải VinFuture Đặc biệt cho tác giả của nghiên cứu hoặc sáng chế, phát minh là phụ nữ. Đây là giải thưởng có giá trị lớn nhất thế giới dành riêng cho các nhà khoa học nữ.[5][6]
- Giải VinFuture Đặc biệt cho tác giả nghiên cứu hoặc phát minh mang tính tiên phong trong lĩnh vực mới.
Hội đồng Giải thưởng
Hội đồng Giải thưởng VinFuture gồm các nhà khoa học, nhà phát minh uy tín quốc tế đến từ các tổ chức giáo dục, nghiên cứu và các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Những thành tựu và đóng góp của họ trong ngành Khoa học – Công nghệ đã góp phần thúc đẩy sự tiến bộ của nhân loại và được ghi nhận trên phạm vi toàn cầu. Hội đồng Giải thưởng chịu trách nhiệm xác lập quy trình quản lý Giải thưởng, đưa ra các tiêu chí đánh giá và lựa chọn người đạt Giải. Thứ tự xếp theo tên
- Padmanabhan Anandan Giám đốc Viện Trí tuệ Nhân tạo Wadhwani, Mumbai, Maharashtra, Ấn Độ,[7] Giáo sư Khoa học Máy tính tại Đại học Yale.[8]
- Jennifer Tour Chayes[9] Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Microsoft,[10] Phó Hiệu trưởng Trường Máy tính, Khoa học Dữ liệu và Xã hội, Đại học California tại Berkeley:
- "Tôi thật sự bị thuyết phục bởi mục đích mà VinFuture hướng tới. Đó là ghi nhận thành tựu của các nhà khoa học, trở thành cầu nối để những người phụ nữ, nhà khoa học trẻ đến từ các nước đang phát triển có thể chinh phục các lĩnh vực rộng lớn của khoa học, công nghệ. Lý do tiếp theo khiến tôi nhận lời là trong hội đồng giải thưởng có những thành viên từng nhận giải Nobel hay Turing. Được làm việc cùng họ là niềm hân hạnh đối với tôi. Lý do cuối cùng vì VinFuture là một giải thưởng đến từ Việt Nam. Tôi có ấn tượng tốt với Việt Nam qua những người bạn, những học trò từ đất nước này. Tôi nghĩ việc giải thưởng này bắt nguồn từ Việt Nam là điều đáng trông đợi."[11][12]
- Pascale Cossart Giáo sư Danh dự và Trưởng khoa Tế bào của Viện Pasteur,[13] là một nhà nghiên cứu tiên phong trong lĩnh vực vi sinh vật học tế bào.
- Giáo sư Đặng Văn Chí Chương trình Ung thư Phân tử & Tế bào, Trung tâm Ung thư Viện Wistar[14], được coi là người tiên phong trên thế giới nghiên cứu liên ngành giữa Sinh học và Ung thư [15].
- Giáo sư Sir Richard Henry Friend – Giáo sư Vật lý Cavendish tại Đại học Cambridge[16][17] và Đại học Quốc gia Singapore, Chủ tịch Ban cố vấn Khoa học của Quỹ Nghiên cứu Quốc gia Singapore,[18][19] và được Hoàng gia Anh phong tước Hiệp sĩ để tôn vinh "những cống hiến xuất sắc cho ngành Vật lý".
- Xuedong David Huang Thành viên Kỹ thuật và Giám đốc Công nghệ của Microsoft Azure.[20], được Tạp chí Wired vinh danh là một trong 25 thiên tài tạo ra xu hướng kinh doanh tương lai.[21]
- Gérard Albert Mourou Giáo sư của Haut Collège tại École polytechnique Đại học Bách Khoa Pháp và giữ chức danh Giáo sư danh dự tại Đại học danh dự AD Moore, Đại học Michigan.[9] Ông được trao giải Nobel Vật lý cùng với Giáo sư Donna Strickland năm 2018
- Konstantin Sergeevich Novoselov Giáo sư Tan Cin Tuan tại Đại học Quốc gia Singapore, Giáo sư Vật lý bán thời gian Langworthy tại Trường Vật lý và Thiên văn học, Đại học Manchester và Giáo sư nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Vương quốc Anh (The Royal Society) tại Đại học Manchester. Ông được trao giải Nobel Vật lý năm 2010 vì những thành tựu của mình về vật liệu graphene.[22]
- Michael Eugene Porter Giáo sư vị trí Bishop William Lawrence Trường Kinh doanh Harvard, Đại học Harvard,[9] đạt kỷ lục 9 lần đoạt Giải thưởng McKinsey cho bài báo Harvard Business Review hay nhất trong năm và cũng là người nhận 26 bằng tiến sĩ danh dự cũng như các danh hiệu quốc gia và nhà nước.
- Leslie Gabrial Valiant Viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Vương quốc Anh ([23]) và Viện Hàn lâm khoa học quốc gia (Mỹ). Ông hiện là Giáo sư vị trí "Thomas Jefferson Coolidge" về Khoa học máy tính và Toán học ứng dụng tại Trường Kỹ thuật và Khoa học Ứng dụng tại Đại học Harvard.
- Vũ Hà Văn Giáo sư vị trí Percey F. Smith về Toán học và Giáo sư Khoa học Dữ liệu tại Đại học Yale, nổi tiếng với các công trình số học tổ hợp và tổ hợp xác suất, lý thuyết ma trận ngẫu nhiên, và các ứng dụng của chúng trong khoa học tính toán.[24]
Hội đồng Sơ khảo
Hội đồng Sơ khảo VinFuture[25] gồm những nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các nhà lãnh đạo uy tín quốc tế từ các tổ chức giáo dục nghiên cứu, các tập đoàn công nghệ - công nghiệp hàng đầu trên thế giới. Hội đồng Sơ khảo chịu trách nhiệm sàng lọc trước các đề cử theo các tiêu chí đánh giá đưa ra bởi Hội đồng Giải thưởng, đồng thời tổng hợp và chuẩn bị tài liệu cho danh sách đề cử rút gọn trước khi trình Hội đồng Giải thưởng.
- Giáo sư Albert P. Pisano: Đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo, Giáo sư, Hiệu trưởng Trường Kỹ thuật Jacobs, thuộc Đại học California tại San Diego (UC San Diego), Viện sĩ Viện hàn lâm Kỹ thuật Quốc gia Hoa Kỳ
- Giáo sư Nguyễn Thục Quyên: Đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo, Giáo sư Khoa Hóa và Hóa sinh Đại học California Santa Barbara, Hoa Kỳ [26][27]
"Theo đánh giá của tôi, đây là các giải thưởng thực sự rất "đặc biệt". Trước nay, rất ít có giải thưởng tầm cỡ, có giá trị lớn dành cho tác giả nghiên cứu là phụ nữ hay đến từ các quốc gia đang phát triển. Bởi thế việc ghi nhận những đóng góp của nhóm nhà khoa học này thông qua giải thưởng VinFuture sẽ góp phần san bằng khoảng cách trong nghiên cứu khoa học, và mọi người dân trên thế giới đều được hưởng lợi ích từ việc này"[27]
- Ông Akihisa Kakimoto Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine, CTO, Tập đoàn Hóa chất Mitsubishi.[28]
- Giáo sư Alta Schutte Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine, Đại học New South Wales và Viện Sức khỏe toàn cầu George, Đại học Y khoa Sydney, Australia [29]
- Tiến sĩ Bùi Hải Hưng Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Viện trưởng Viện Nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo VinAI, Việt Nam [30][31][32]
- Giáo sư Đỗ Ngọc Minh Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Giáo sư Đại học Illinois Urbana-Champaign, Hoa Kỳ.[33]
- Giáo sư Molly Shoichet Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Đại học Toronto, Canada [34]
- Giáo sư Monica Alonso Cotta Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Viện Vật lý của Đại học Bang Campinas, Brazil [35]
- Giáo sư Nguyễn Đức Thụ Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Giáo sư Đại học Rutgers, Hoa Kỳ.[36]
- Giáo sư Trần Duy Trác Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Giáo sư Kỹ thuật Điện và Máy tính tại Đại học Johns Hopkins, Trường Kỹ thuật Whiting.[37]
- Ông Trương Quốc Hùng Lưu trữ 2021-06-11 tại Wayback Machine: Tổng Giám đốc Công ty VinBrain Lưu trữ 2021-06-18 tại Wayback Machine, Việt Nam [38][39]
- Giáo sư Vivian Yam Lưu trữ 2021-03-05 tại Wayback Machine: Giáo sư Hóa học, Đại học Hongkong
Lịch sử
Giải VinFuture bắt đầu nhận đề cử cho mùa trao giải đầu tiên từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2021.[5]
- 20 tháng 12 năm 2020: vào đúng Ngày Quốc tế Đoàn kết Nhân loại, Tập đoàn Vingroup công bố ra mắt chính thức giải thưởng khoa học-công nghệ toàn cầu VinFuture.[40]
- 3 tháng 2 năm 2021: công bố tiêu chí và mở cổng nhận đề cử trên toàn cầu.[41]
- 29 tháng 3 năm 2021: công bố đã nhận được hơn 500 đăng ký tham gia tìm kiếm dự án gửi đề cử của nhà khoa học, tổ chức uy tín từ 36 quốc gia trong đó châu Á với 35,6%%; tiếp đến là Bắc Mỹ 32%; châu Âu 21,7%; châu Đại Dương 7,2%; Mỹ La Tinh và châu Phi 3,5%.[42][43]
- 9 tháng 6 năm 2021: Sau gần 4 tháng kêu gọi đề cử trên toàn cầu, VinFuture thông báo chốt danh sách đề cử với gần 600 dự án (từ hơn 60 quốc gia và 6 châu lục), trong đó 31,6 % Bắc Mỹ, 33, 9% châu Á, 21% châu Âu, còn lại từ châu Đại Dương, châu Mỹ la tinh và châu Phi; 34,3% là nữ.[44][45][46] Gần 100 dự án đến từ các nhà khoa học nằm trong top 2% được trích dẫn nhiều nhất. Nhiều người trong số họ đã từng nhận được các giải thưởng cao quý như Giải thưởng Nobel, Giải thưởng Breakthrough, Giải thưởng Tang Prize, Giải thưởng Japan Prize....[46][47]
- Giải thưởng 2023 có chủ đề “Chung sức toàn cầu”
Người đoạt giải
Danh sách người đoạt giải lần đầu tiên được công bố tháng 12 năm 2021; lễ trao giải tổ chức tại Việt Nam vào 20 tháng 1 năm 2022.[5]
Lễ trao giải lần thứ nhất được chọn diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội từ 18 đến 21 tháng 1, năm 2022.[48][49] Tham dự lễ trai giải lần thứ nhất có ca chương trình biểu diễn của nghệ sỹ nhân dân Đặng Thái Sơn và John Legend.[50]
Năm | Ngày trao giải | Tên giải | Người đoạt giải | Quốc tịch | Chú thích |
---|---|---|---|---|---|
2021 | 20 tháng 1, 2022 | The VinFuture Grand Prize | Katalin Karikó | Hungary Hoa Kỳ | đóng góp đáng kể vào sự phát triển của công nghệ tiêm chủng Vắc-xin mRNA.[51][52] |
Drew Weissman | Hoa Kỳ | ||||
Pieter Cullis | Canada | ||||
Nhà sáng tạo nữ | Zhenan Bao | Hoa Kỳ | để nghiên cứu về da điện tử có thể co giãn và chữa lành như da bình thường đồng thời có thể phân hủy sinh học.[51][52] | ||
Nhà sáng tạo tại quốc gia đang phát triển | Salim Abdool Karim | Nam Phi | phát triển một loại gel Tenofovir disoproxil có thể ngăn ngừa lây truyền HIV ở phụ nữ.[51][52] | ||
Quarraisha Abdool Karim | |||||
Thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực mới nổi | Omar M. Yaghi | Hoa Kỳ | để thiết kế và tổng hợp các loại hợp chất lưới mới như khung kim loại-hữu cơ (MOF), khung zeolitic imidazolate (ZIF) và khung hữu cơ cộng hóa trị (COF).[51][52] | ||
2022 | 20 tháng 12, 2022 | The VinFuture Grand Prize | Tim Berners-Lee | Anh | nghiên cứu đột phá về công nghệ mạng toàn cầu, cho phép mọi loại thông tin được truyền và chia sẻ một cách đáng tin cậy với tốc độ của ánh sáng.[53][54] |
Vint Cerf | Hoa Kỳ | ||||
Emmanuel Desurvire | Pháp | ||||
Bob Kahn | Hoa Kỳ | ||||
David N. Payne | Anh | ||||
Nhà sáng tạo nữ | Pamela Ronald | Hoa Kỳ | phát triển các loại lúa có năng suất cao, khả năng chịu đựng trong điều kiện khắc nghiệt, đặc biệt là giống lúa có khả năng chống ngập nước.[53][54] | ||
Nhà sáng tạo tại quốc gia đang phát triển | Thalappil Pradeep | Ấn Độ | phát triển hệ thống lọc nước có chi phí thấp nhất trên thế giới để loại bỏ asen và chất gây ô nhiễm môi trường từ nguồn nước ngầm, tạo ra cơ hội sử dụng nước sạch, đảm bảo an toàn cho hàng triệu người.[53][54] | ||
Thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực mới nổi | Demis Hassabis | Anh | phát triển AlphaFold - một hệ thống trí tuệ nhân tạo có khả năng dự đoán chính xác cấu trúc 3D của protein, giúp giải quyết một trong những thách thức quan trọng nhất trong lĩnh vực sinh học, đó là "bài toán cách gấp protein". Điều này mang lại ý nghĩa quan trọng cho cả nghiên cứu cơ bản và phát triển thuốc.[53][54] | ||
John Jumper | |||||
2023 | 20 tháng 12, 2023 | The VinFuture Grand Prize | Martin Green | Úc | tạo ra đột phá trong việc xây dựng nền tảng bền vững cho năng lượng xanh bằng cách sản xuất từ pin mặt trời và lưu trữ bằng pin lithium-ion.[55][56] |
M. Stanley Whittingham | Hoa Kỳ | ||||
Rachid Yazami | Maroc | ||||
Yoshino Akira | Nhật Bản | ||||
Nhà sáng tạo nữ | Susan Solomon | Hoa Kỳ | khám phá cơ chế gây suy giảm tầng ozon ở Nam cực, góp phần thúc đẩy Nghị định thư Montréal, một nỗ lực quan trọng giúp giảm lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.[55][56] | ||
Nhà sáng tạo tại quốc gia đang phát triển | Gurdev Khush | Hoa Kỳ | đóng góp quan trọng trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần đảm bảo an ninh lương thực.[55][56] | ||
Võ Tòng Xuân | Việt Nam | ||||
Thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực mới nổi | Daniel J. Drucker | Canada | khám phá vai trò của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), giúp củng cố các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh tiểu đường và béo phì, đồng thời thúc đẩy các liệu pháp mới cho các bệnh thoái hóa thần kinh. | ||
Joel Habener | Hoa Kỳ | ||||
Svetlana Mojsov | |||||
Jens Juul Holst | Đan Mạch |
Tham khảo
Liên kết ngoài
- Website chính thức
- VinFuture Prize trên Twitter
- Vinfutureprize trên Instagram
- VinFuture Prize trên Facebook
- Giảng viên cao cấp Đại học Harvard: VinFuture mang khát vọng phát triển thế giới Thùy Lê 21/12/2020 VTC News
- ‘VinFuture chứng tỏ vị thế và tầm ảnh hưởng đặc biệt của Việt Nam’ Minh Tuấn VietnamNet 23/12/2020
- VinFuture Prize pledges US$ 4.5M annually to reward breakthrough scientific research and technological innovations Global Banking & Finance Review 20/12/2020
- A new sci-tech prize for humanity A conversation with Dr. Le Mai Lan, designated representative of VinFuture Foundation, based in Vietnam Nature 2021-02-17
- Honouring life-changing science and technology Nature (journal) 2021-04-14