გერმანიაშ იმპერია
გერმანიაშ იმპერია, მაჟირა რაიხი (გერმ. Deutsches Kaiserreich) — გერმანული სახენწჷფო, ნამუთ არსებენდჷ 1871 წანაშე - გერმანიაშ გოართოიანაფაშე 1918 წანაშ გერგობათუთაშ რევოლუციაშახ.
გერმანიაშ იმპერია | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| დევიზი Gott mit uns ("ღორონთი ჩქინწკჷმა") | |||||||||
| ჰიმნი Heil dir im Siegerkranz | |||||||||
 გერმანიაშ იმპერია 1914 წანას | |||||||||
| ნანანოღა | ბერლინი | ||||||||
| ნინა | გერმანული ნინა | ||||||||
| რელიგია | ლუთერანობა, კათოლიციზმი | ||||||||
| ფარაშ ართური | ორქოშ მარკა (1873-1914) ქარღადიშ მარკა (1914-1918) | ||||||||
| დუდალაშ ფორმა | კონსტიტუციური მონარქია | ||||||||
| იმპერატორი | |||||||||
| - 1871-1888 | ვილჰელმ I | ||||||||
| - 1888 | ფრიდრიხ III | ||||||||
| - 1888-1918 | ვილჰელმ II | ||||||||
| კანცლერი | |||||||||
| - 1871-1890 | ოტო ფონ ბისმარკი | ||||||||
| - 1871-1890 | ლეო ფონ კაპრივი | ||||||||
| - 1894-1900 | ხლოდვიგ ცუ ჰოენლოე-შილინგფიურსტი | ||||||||
| - 1900-1909 | ბერნჰარდ ფონ ბიულოვი | ||||||||
| - 1909-1917 | თეობალდ ფონ ბეთმან ჰოლვეგი | ||||||||
| - 1917 | გეორგ მიხაელისი | ||||||||
| - 1917-1918 | გეორგ ფონ ჰერტლინგი | ||||||||
| - 1918 | მაქსიმილიან ფონ ბადენი | ||||||||
.svg)
იმპერიაქ დირსხჷ 1871 წანაშ 18 ღურთუთას, მუჟანსჷთ ობჟათე გერმანულ სახენწჷფოეფქ ქაკათეს ოორუ გერმანიაშ კონფედერაციას დო ნძალაშა მიშელჷ ახალი კონსტიტუციაქ. პრუსიაშ მაფა ვილჰელმ I-ქ (ჰოჰენცოლერნეფიშ დინასტიაშე) გჷმოცხადებულქ იჸუ იმპერიაშ იმპერატორო, ბერლინქ ქუდოსკიდჷ ნანანოღათ, პრუსიაშ მინისტრი-პრეზიდენტი ოტო ფონ ბისმარკიქ გიშაგორილქ იჸუ იმპერიაშ კანცლერო.
გერმანიაშ იმპერია იკათუანდჷ 25 სახენწჷფოს, 4 ომაფეს, 6 კაბეტ ოჰერცოგეს, 5 ოჰერცოგეს, 7 სათაროს, ჰანზაშ ლიგაშ 3 დუდიშული ნოღას დო 1 იმპერიული ტერიტორიას. პრუსია, ნამუთ ოთხი ომაფეშე ართ-ართი რდჷ, აკმადგინანდჷ იმპერიაშ ტერიტორიაშ დო მახორობაშ ⅔-ს. პრუსიაშ დომინირაფა რდჷ კონსტიტუციურო გარანტირაფილი — პრუსიაშ მაფა თაშნეშე რდჷ გერმანიაშ იმპერიაშ იმპერატორი (კაიზერი).
1850-იან წანეფიშე იჭყაფჷ იმპერიაშ ბიწორი ინდუსტრიალიზაცია. მიძინჷ ნოშქერიშ, რკინაშ, ბულათიშ, ქიმიური ნიფთიერებეფიშ წარმებაქ, გიფართინუ რკინაშშარაშ რშვილქ. 1871 წანას, იმპერიას ჸუნდჷ 41 მილიონი მახორუ, 1913 წანაშო 68 მილიონი.
გერმანიაშ იმპერიაშ ბორჯის, გევითარჷ ორთაშობური მენცარობეფქ, ფიზიკაქ დო ქიმიაქ. ჸათე პერიოდეფიშო ნობელიშ პრემიაშ ლაურეატეფიშ ნასუმორი ქიმიაშ დო ფიზიკაშ დარგის რდეს გერმანალეფი. იმპერიაშ ჸოფაშ 47 წანაშ გოძვენას, გერმანიაქ გინირთჷ ევროპაშ ომენცარე, ინდუსტრიული დო ტექნოლოგიური ცენტრო. 1913 წანაშო იმპერია რდჷ კონტინენტური ევროპაშ უკაბეტაში ეკონომიკა დო მოსოფელიშ მასშტაბით მასუმა უკაბეტაში. გერმანიაშ არმია რდჷ არძაშე უმოსო ნძალიერი არმია მოსოფელს დო ფლოტი რდჷ მაჟირა ბრიტანეთიშ ომაფე ფლოტიშ უკული.
1879 წანას გერმანიაშ იმპერიაქ გენშართჷ ალიანსიშა ავსტრია-უნგრეთიწკჷმა დო უკულ იტალიაწკჷმა. თაშნეშე, გერმანიაქ დეხოლჷ ოსმალეთიშ იმპერიას. მაართა მოსოფელიშ ლჷმას გერმანიაშ მარცხებაშ დო გერგობათუთაშ რევულუციაშ შედეგო იმპერატორი ვილჰელმ II-ქ გეგნოდირთჷ დო იმპერიაქ ხოლო აკოცჷ. ვერსალიშ 1918 წანაშ აპიჯაფათ გერმანიას ქიგიოდვეს რეპარაცია 132 მილიარდი ორქოშ მარკაშ მუდანობათ, თაშნეშე თიში არმიაქ ლიმიტირაფილქ იჸუ 100,000 კოჩიშახ.
ქოძირით თაშნეშე
- გერმანიაშ ომაფე
ლიტერატურა
- Berghahn, Volker Rolf. Imperial Germany, 1871–1914: Economy, Society, Culture, and Politics (2nd ed. 2005)
- Blackbourn, David. The Long Nineteenth Century: A History of Germany, 1780–1918 (1998)
 | ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |
