Archidekduur

S Wort Archidekduur bezäichnet im wiitiste Sinn d Usenandersetzig vom Mensch mit bautem Ruum. S blaanvolle Entwärfe und Gstalte vo Bauwärk isch dr zentraali Inhalt vo dr Archidekduur.

Dr klassisch Archidekduurbegriff het verschiideni Bedütigsfassette. Er stoot

• für d Baukunst, dr Bau und die esthetischi Gestaltig vo Bauwärk. Allerdings isch dr Begriff Baukunst hüte nüme seer scharf.
• as Ditel von ere Bau-Tüpologii.
• as Bezäichnig für ds Bruefsfäld vom Archidekt.
• as Oberbegriff für d Wärk vo de Archidtekte.
• as Bezäichnig für d Wüsseschaft vom Baue , sältener au Archidektonik.

Ganz allgemein cha mä sääge, ass sich d Archidekduur vom Baue dur iiri bsunderi gstalterischi Kwalideet underschäidet. Si goot über äifachi Zwäckbaute uuse, wo dr Nutze bestimmend isch, und wird mit iire esthetische Aasprüch zur Baukunst.

D Vorstellig, was bim Entwurf und dr Herstellig vom ene Bauwärk die äigentligi archidekdonischi Läistig isch und s Bauwärk über s räin Zwäckhafte uuselüpft, het sich im Lauf vom vergangene Joorhundert dütlig gänderet: Bis zum Ändi vom 19. Joorhundert häi d Archidekte vor Allem überliifereti Bauforme verwändet – dr so genannt Stil – und die si mäistens stark ornamentaal usgschmückt gsi. In däm het sich dr künstlerischi Rang as Meerwärt und Schöönhäit vom ene Bauwärk manifestiert und das im bewusste Geegesatz zu Bauwärk, wo dr puure Bragmatik verhafdet gsi si.