Hehline un Yyszytchunscht im Schwebische Jura
D „Hehline un Yyszytchunscht im Schwebische Jura“[1] isch aini vu dr UNESCO glischtete vum Wältkulturerb z Dytschland.[2] Si isch anne 2015 uf Vorschlag vu Bade-Wirttebärg uf d Vorschlagslischt gsetzt[3] un 2017 in d Wälterbelischt yydrait wore.[4] D Stätt umfasst sechs Hehline uf dr Schwebische Alb, wu wichtigi Fundstätte´vu mänschligem Kunstschaffe sin. D Gruppe vu dr dert gfundene gschnitzte Artefakt, vyl dervu us Mammutelfebai, isch „das beeindruckendste frühe Ensemble von Kunstwerken, das bislang bekannt ist“[5].
| Hehline un Yyszytchunscht im Schwebische Jura* | |
|---|---|
UNESCO-Wälterb | |
 | |
| Vogelhärdhehli vu inne | |
| Staatsgebiet: |  Dytschland |
| Typ: | Kultur |
| Kriterie: | (iii) |
| Flechi: | 462,1 ha |
| Referänz-Nr.: | 1527 |
| Region: ª | Europa un Nordamerika |
| Gschicht vo dr Iischriibig | |
| Iischriibig: | 2017 (Sitzung 41) |
* Dr Naame stoot uf dr Wälterb-Liste. | |
| Dialäkt: Undermarkgreflerisch |
Hintergrund
S Aurignacien isch e Kulturepoch, wu vu rund 40.000 v. Chr. bis 31.000 v. Chr. gangen isch. S isch di eltscht Epoch vu dr jingere Altstaizyt (Jungpaläolithikum). Vu dr Klimagschicht här fallt die Eopch in di Letscht Yyszy im Jungpleistozän, wu z Siddytschland Würm-Yyszyt gnännt wird.
Im Aurignacien het si dr anatomisch modärn Mänsch (Homo sapiens) iber Europa uusbraitet, derwylscht dr Neandertaler verschwunden isch. Au wämer ornamentali chinschtlerischi Forme scho us elterer Zyt chännt, findet mer im Aurignacien zum erschte Mol Figure, dodermit het au di bildnerisch Chunscht ihre Aaang gnuu.
In dr Hehline vu dr Schwebische Alb sin figyrligi Darstellige un Musikinschtrumänt us däre Zyt gfunde wore. D Venusfigurine, wu im Hohle Fels gfunde woren isch, zellt mit eme Alter vu Alter vu 35.000–40.000 Jaohrzue dr eltschte figyrlige Chunschtwärch vu dr Mänsche, wu mer chännt. In dr andere Hehline sin ähnlig ainzigartigi Fund gmacht wore. Mer chännt us dr Hehline vum Ach- un Lonedal sin in dr Zwischezyt (Stand 2016) iber 50 Darstellige us em Aurignacien.[6]
Hehline
S handlet si um sechs Hehline im Dal vu dr Ach im Alb-Done-Chrais un im Lonedal im Grenzbiet vum gebiet von Alb-Done-Chrais un Landkchrais Hoedna.
| Bild vu dr Hehli | Name | Lag | Bschrybig | Fund | Bild vun eme Fund |
|---|---|---|---|---|---|
 mee Bilder | Bockstaihehli | Lonedal () | Groß Chydelmässer (Bockstaimässer) us dr Bockstaischmitte |  | |
 mee Bilder | Geißekleschterle | Achdal () | Adorant, in Elfebaiblettli graviert Mänsch-Dier-Mischwäse |  mee Bilder | |
 mee Bilder | Hohle Fels | Achdal () | Venusfigurine us Mammut-Elfebai, Flete us dr Spaiche vun eme Gänsgyyr |  mee Bilder | |
 mee Bilder | Hohlestai-Stadel | Lonedal () | 50 m langi Horizontalhehli ohni greßeri Halle, Yygang 8 m brait un 4 m hoch | Leebemänsch us Mammut-Elfebai |  mee Bilder |
 weitere Bilder | Sirgestaihehli | Achdal () | Gsamtlengi vu dr Hehli 42 Meter bi maximal 10 Meter Hechi; im hintere Dal wird d Hehli häll dur natyrligi Lecher in dr Decki. | 5000 Silexartefakt, Gschossspitze, Ahle un Glätter |  mee Bilder |
 weitere Bilder | Vogelhärdhehli | Lonedal () | Dierfigure us Mammut-Elfebai, Venusfigurine us eme Wildsöuzahn |  mee Bilder |
Weblink
- Hehline un Yyszytchunscht im Schwebische Jura in der Wälterbliste vo dr UNESCO uf Änglisch und uf Französisch
- Die Höhlen der ältesten Eiszeitkunst. In: www.ice-age-art.de, Land Baden-Württemberg, Landesamt für Denkmalpflege
- Weltkultursprung. In: www.welt-kultursprung.de, Arbeitsgemeinschaft Eiszeitkunst
Fueßnote
 | Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Höhlen_und_Eiszeitkunst_im_Schwäbischen_Jura“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |
