Casamiento en casa
![]() | Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
O casamiento en casa ye una institución churidica aragonesa de fuent capitular y rechimen consuetudinario que estipula contrariament a os historicos Fueros d'Aragón respecto a os casos de viudedat y s'estableixe metendo un convenio en capitulacions matrimonials; concretament, en caso de muerte d'o hereu u heredera, s'atorga a o conchuche que s'ha quedau viudo/a a prorroga de l'usufruito viudal, y en caso que iste viudo/a querese contrayer un nuevo matrimonio y estase autorizau a fer-lo, a o dreito a tresladar l'usufruito viudal a o suyo nuevo conchuche.[1][2][3][4]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Bista_Sobrem%C3%B3n_%28probinzia_de_Uesca%29.jpg/300px-Bista_Sobrem%C3%B3n_%28probinzia_de_Uesca%29.jpg)
Orichen
Por a suya finalidat, naturaleza y caracter, ista institución churidica tien o suyo orichen en as comarcas de Ribagorza, Sobrarbe y l'Alto Aragón en comunidaz familiars agricolas y ganaderas en una redolada sociolochica rural y en una economía agro-ganadera en a que, a traviés d'a inserción d'a clausula en as capitulacions matrimonials, se tractaba de mantener a viabilidat d'a casa. A institución d'o casamiento en casa no apareixe en denguna d'as compilacions consueditudinarias aragonesas d'o sieglo XIV, asinas como tampoco en as anteriors. No será dica a partir de l'anyo 1390 cuan se prencipien a reconoixer os usufruitos viudals recicprocos, pero amugaus nomás a os biens immuebles, de manera que a insititución d'o casamieto en casa tendría orichen arredol d'o sieglo XV u mesmo dimpués.
Contexto
Seguntes os historicos Fueros d'Aragón, o regle dicta que si un hereu/heredera contraye matrimonio con un forano/a, y se da o caso que o hereu/heredera muere, o forano/a podrá nomás desfrutar de l'usofruito d'a casa mientres no contraiga un nuevo matrimonio; en caso de contrayer un nuevo matrimonio, l'usofruito queda extinguiu y o forano/a pierde a casa.
Descripción d'o casamiento en casa
A tipificación consuetudianaria basica d'o casamiento en casa consiste en una inserción en as capitulacions matrimonials, que da facultat a o forano u forana que contraye matrimonio con o hereu o a heredera fendo que si iste u ista muere, alavez o forano/a puet contrayer un nuevo matrimonio sin perder l'usofruito d'a viudedat que le corresponde sobre o patrimonio d'o hereu u heredera muerto u muerta, ye decir, sobre a casa, y que a mas, se pueda transmitir iste usofruito a o nuevo conchuche, si se da o caso de muerte, siempre que iste segundo matrimonio hese estau considerau positivo ta a casa y a familia, decisión que corresponderá a las personas designadas a tal efecto, y que por un regular son os instituyients u una Chunta de Parients.
Legalidat
En a Lei 15/1967, d'o 8 d'abril, sobre compilación d'o Dreito civil d'Aragón que estió en vigor dica o 19 de mayo de 1988 s'establiba que:[5]
A totalidat d'o Títol IV / Libro I fue derogada por a Lei 2/2003, de 12 de febrero, de rechimen economico matrimonial y viudedat[6] y que a la vegada lechisla a continuidat d'a vichencia legal d'a institución:
Variants
Sobre ista tipificación basica, o estudio d'a casuistica presenta variabilidaz en función d'as negociacions previas a o matrimonio: condicionar ista facultat a o feito de que os fillos deixaus por o hereu/heredera muerto/a sigan menors, imposar que s'instituye hereu a un fillo concreto d'un matrimonio anterior d'o hereu/heredera, etc.
Se veiga tamién
- Dreito consuetudinario
- Fueros d'Aragón
Referencias
Bibliografia
- (es) Boletín Oficial de Aragón (BOA): LEY 2/2003, de 12 de febrero, de régimen económico matrimonial y viudedad
- (es) Casamiento en casa. Gran Enciclopedia Aragonesa
- (es) Casament a casa. Gran Enciclopèdia Catalana
- (es) Derecho consuetudinario y economía popular de España; Tomo I: Derecho consuetudinario del Alto Aragón. Joaquín Costa. Editorial Manuel Soler, Barcelona, 1902, 2a. ed. Cap. 7, pach. 188-204
- (es) Manual de derecho civil aragonés. Capítulos matrimoniales e instituciones familiares consuetudinarias. Carmen Bayod López. Editors: Jesús Delgado Echeverría (dir.); María Ángeles Parra Lucán (coord.). 2a. ed. Justicia de Aragón, Zaragoza, 2007. Pach. 319-336. ISBN 978-84-89510-85-2
- (es) La Casa en el Derecho Aragonés. Martín-Ballestero y Costea. Ed. Berdejo Casañal, Zaragoza, 1944. Estudios de Derecho Aragonés
- (es) Casamiento en casa. Nueva Enciclopedia Jurídica. Francisco Palá Mediano. Ed. Carlos-E. Mascareñas (dir.), 1951. Francisco Seix (ed.). Vol. 3. Barcelona. Pach. 755-756
- (es) El Casamiento en casa. Anuario de Derecho Aragonés, 1944. Francisco Sánchez. Pach. 433-486
- (es) Crónica de un caso de "Casamiento en casa". Revista de derecho civil aragonés. José Antonio Serrano García. 2000. Pach. 139-144
- (ca) La família en la historiografia jurídica dels territoris hispànics pirenaics (s. XIX-XX). Josep Serrano Daura. Revista de Dret Històric Català. Vol. 4. 2005, Pach. 91-120
- (ca) "La donació de Ramir II d'Aragó a Ramon Berenguer IV de Barcelona de 1137 i la institució del casamiento en casa"]. Josep Serrano Daura. Estudis Històrics i Documents dels Arxius de Protocols. Núm. 15. 1997. Pach. 7-14. Col·legi de Notaris de Barcelona
- (es) Un boceto del casamiento en casa. Joaquín Sapena Tomás. Revista de Derecho Privado. Madrid, 1953. Vol. 37. Pach. 545-568