Chodes

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Chodes ye un municipio d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca d'a Val de Xalón. A suya población ye de 94 habitants, en una superficie de 16  km² y una densidat de población de 5,88 hab/km².

Chodes
Municipio d'Aragón
BanderaEscudo d'armas

Ilesia en a Plaza Ochavada
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Val de Xalón
Partiu chudicialL'Almunia de Donya Godina
Superficie16 km²
Población
 • Total

94 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

470 m.
Distancia
 • 66 km

enta Zaragoza
AlcaldeCesar Perez Polo
Codigo postal50269
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Tarazona
Baixo Xalón
Sant Miguel Arcángel
Coordenadas
Chodes ubicada en Aragón
Chodes
Chodes
Chodes en Aragón

Historia

A primera cita d'o Castiello de Chodes ye como muga oriental en o Fuero de Calatayú, atorgato por Alifonso I d'Aragón, en 1131.

Dono vobis Codas cum suo termino, et quomodo las aquas cadent usque ad Calataiub, et quomodo vadit illa serra de Castella per nomine Albiedano, et quomodo vadit ipsa serra de Midorna usque ad Calataiub.

Ye probable que alavez ya i hese un castiello, y o lugar de Chodes viello en o cabalto d'a Penya de Iodos, on se troban as enrunas d'o castiello. O Castiello de Chodes cosiraba la foz que feba o río Xalón y a fondada de Morata.

En 1213, Pero Ferrández d'Azagra lo penyoró a favor de Sancho VII lo Fuerte chunto con a Penya Zalamator a cambio d'aduya financiera. En 1240 perteneixió a Artal de Luna, qui feba baralla por o castiello con Gonzalo Ferrández d'Azagra.

A meyaus d'o sieglo XIV toz os suyos habitants yeran moros.[1]

Toponimia

En un texto de 1178 d'a coleción de Documentos d'o Pilar fan mención d'un Petro Martineç de Xodas, n'este caso a grafía x representa o fonema africato d'a /ch/ como en Sanxo y Belxit, que se prenuncian Sancho y Belchit.

En una d'as suyas primeras mencions s'escribe Chodas, como en 1213, cuan lo penyoran:

quod ego Petrus Ferrandez, dominus Sancte Marie de Alberracin, mitto in pignus et pro vestro pignore trado vobis Sancio, illustri regi Navarre, illud castrum meum quod vocatur Chodas, cum villa sua et pennam existentem iuxta illud que dicitur Calatamor, cum hominibus et feminis.

En un texto de 1386 cuaternato en Procesos de las antiguas cortes y parlamentos de Catalunya, Aragón y Valencia s'escribe Jodes, evidencia de que en o sieglo XIV la j- se pronunciaba ya ch-:

ecclesiam de Jarava cum pertenenciis suis ecclesiam de Jodes cum pertenenciis suis.

En o Fogache de 1495 s'escribe Jodes (en aragonés medieval a ch actual se representaba ortograficament con una j). D'esta traza o nombre oficial en castellano respeta n'este caso a prenunciación orichinal aragonesa.

Demografía

Evolución demografica
200320042005200620072008200920102011
---146-----

201220132014201520162017201820192020
---------

20212022202320242025202620272028-
10096-------

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu197919831987199119951999200320072011
Partido de los Socialistas de Aragón4
Partido Popular1
Total 5

Alcaldes

Lista d'alcaldes
LechislaturaNombrePartiu politico
19791983
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003César Pérez PoloPartido Popular
20032007César Pérez PoloPartido de los Socialistas de Aragón
20072011César Pérez PoloPartido de los Socialistas de Aragón
20112015César Pérez PoloPartido de los Socialistas de Aragón
20152019María Dolores Torrubia IbáñezPartido de los Socialistas de Aragón
20192023María Dolores Torrubia IbáñezPartido de los Socialistas de Aragón
20232027Carlos Javier Liarte Cuartero [2]PSOE

Fiestas

Referencias

Vinclos externos