Galeses

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Galeses
Cymry
Ninos galeses
Rechions con comunidaz importants
Galas 3 millons
Estaus Unius1.959.794
Anglaterra609.711
Canadá440.965
Australia84.246
Archentina72,685
Escocia16.623
Nueva Zelanda9.966
Brasil6.000
Idiomas
Galés y anglés
Relichión
Cristianismo, atras de minoritarias
Pueblos relacionaus
Bretons, Cornualleses

Os galeses[1] (en galés Cymry en anglés Welsh people) son os habitants nativos de Galas. Toz parlan anglés, pero una minoría conserva a luenga tradicional galesa. Son de relichión metodista calvinista u anglicanos.

Etnonimo

Os britans refuchiatos en l'ueste se diciban a ellos mesmos com-broges, compatriotas, d'on vien a palabra actual cymry.

O etnonimo por o que son conoixitos en muitas luengas ye relacionato con o que se fa servir en anglés welsh. welsh deriva d'o anglés antigo wealas, wealhas, palabra que deriva d'o chermanico antigo walha. Si os primers pueblos chermanicos diciban a los celtas walha por haber tenito contacto con os celtas volcos, esta denominación se fació extensiva tamién a los celtas romanizatos y a los romanos orichinando atros etnonimos en atras zonas. Manimenos invasors anglosaxons aplicaban wealas exclusivament a los celtas britans, a diferencia d'os vikingos, que deciban valir tanto a las poblacions celticas de Britania y Galia (galeses, cornicos, bretons), como a los pueblos latinos.

Modo de vida tradicional

O norte de Galas ye mes tradicional y bi ha pastors y pescataires. O sud ye muito industrializato y i heba muita tradición menera.

Luenga

Ta más detalles, veyer l'articlo idioma galésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O galés ye una luenga celta d'a branca galo-britonica, ye a supervivencia de l'idioma d'os antigos habitants d'a Britania de tiempos d'os romanos y bi ha lexico latino. As luengas actuals mes pareixidas a lo galés son o cornico y o bretón.

En o sud desapareixió por os cambios socials que trayó a industrialización d'o sieglo XIX, con una fuerte inmigración anglesa. A luenga galesa s'amuestra en a escuela. En a literatura galesa bi ha relatos mitolochicos, como os Mabinoggion u as "Triadas"

Relichión

Os galeses s'oposoron a pagar decimas a la Ilesia Anglicana. A meyatos d'o sieglo XVIII o nacionalismo galés s'expresó con conversions masivas a lo calvinismo metodista.Bi ha tradicions precristianas como os canticos anyals de Eisteddfodau y os certamens de poesía encara vivos en o norte. En Galas o bardo estió o hereu d'o druida d'a sociedat pagana celta.

Historia

Os galeses descienden d'os antigos britans u bretons, (habitants de l'antiga Britania), que fuoron forachitatos enta l'ueste por as invasions anglosaxonas.

En 1536 Henrique VIII incorporó Galas a Anglaterra de pa cutio y prohibió a luenga y costumbres galesas. A clase alta s'asimiló a los angleses, pero os campesins mantenioron a tradición.

En o sieglo XIX amaneixió un nacionalismo galés que reivindicaba l'herencio cultural celta, y topetó con a oposición d'os anglosaxons de Galas y d'os inmigrants angleses.

Referencias