Bernhard Riemann

Nació nuna aldega cercana a Dannenberg, nel Reinu de Hannover, anguaño parte d'Alemaña. El so padre Friedrich Bernhard Riemann yera pastor luteranu en Breselenz y lluchara nes guerres napoleóniques. Bernhard yera'l segundu de seis neños, el so fráxil salú y la temprana muerte de cuasi tolos sos hermanos fueron debíos a la subalimentación na so mocedá. La so madre tamién morrió primero que los sos fíos crecieren.

En 1840 Bernhard foi a Hannover a vivir cola so güela y a visitar el Lyceum. Despus de la muerte de la so güela en 1842 entró al Johanneum Lüneburg. Dende pequeñu demostró una fabulosa capacidá pal cálculu xuníu a una cobardura cuasi enfermiza. Mientres los sos estudios de secundaria aprendía tan rápido qu'aína adelantraba a tolos sos profesores.

En 1846, a la edá de 19, empezó a estudiar filoloxía y teoloxía na Universidá de Göttingen, la so idea yera complacer al so padre y poder ayudar a la so familia faciéndose pregueru. Allegó a conferencies de Gauss sobre'l Métodu de mínimos cuadraos. En 1847 el so padre axuntó'l dineru abondo por qu'empezara a estudiar matemátiques.

En 1847 treslladóse a Berlín, onde enseñaben Jacobi, Dirichlet y Steiner. En 1848 españaron manifestaciones y movimientos obreros por toa Alemaña, Riemann foi reclutado poles milicies d'estudiantes, inclusive ayudó a protexer al rei nel so palaciu de Berlín. Permaneció ellí por dos años y volvió a Göttingen en 1849.

En 1859, al doctorase en matemátiques ante Gauss, formuló per primer vegada la hipótesis de Riemann el cual ye unu de los más famosos ya importantes problemes ensin resolver de les matemátiques.

Riemann dio les sos primeres conferencies en 1854, nes cualos fundó'l campu de la xeometría de Riemann. Xubir a profesor estraordinariu na universidá de Göttingen en 1857 y fíxose profesor ordinariu en 1859. En 1862 cásase con Elise Koch. Morrió de tuberculosis nel so tercer viaxe a Italia en Selasca.

• Grundlagen für eine allgemeine Theorie der Funktionen einer veränderlichen complexen Grösse (Conceutos básicos pa una teoría xeneral de les funciones de variable complexa, 1851). Publicáu en Werke: Disertación sobre la teoría xeneral de funciones de variable complexa, basada nes güei llamaes ecuaciones de Cauchy-Riemann. Nella, inventó'l preséu de la superficie de Riemann.

• Ueber die Darstellbarkeit einer Function durch eine trigonometrische Reihe (Sobre la representación d'una función por una serie trigonométrica, 1854) Publicáu en Werke: Realizáu p'aportar al so cargu de Profesor auxiliar y nel cual analizó les condiciones de Dirichlet pal problema de representación de funciones en serie de Fourier. Con esti trabayu, definió'l conceutu d'integral de Riemann y creó una nueva caña de les matemátiques: La teoría de funciones d'una variable real.

• Ueber die Hypothesen, Welche der Geometrie zu Grunde liegen (Sobre les hipótesis en que se funda la xeometría, 1854) Publicáu en Werke: Trescripción d'una clase maxistral impartida por Riemann a pidimientu de Gauss la cual trata sobre los fundamentos de la xeometría. Desenvuélvese como una xeneralización de los principios de la xeometría euclidiana y la non euclídea. La unificación de toles xeometríes conozse anguaño como xeometría de Riemann y ye básica pa la formulación de la Teoría de la Relatividá d'Einstein.

• Ueber die Anzahl der Primzahlem unter einer gegebenen Grösse (Sobre'l númberu de primos menores qu'una cantidá dada, 1859) Publicáu en Werke: El más célebre trabayu de Riemann. El so únicu ensayu sobre la teoría de númberos. La mayor parte del artículu ta dedicáu a los númberos primos. Nella introduz la función zeta de Riemann.

Nel nuesu idioma, esiste una edición d'escritos matemáticos, físicos y filosóficos de Riemann: Riemanniana Selecta, editada por J. Ferreirós (Madrid, CSIC, 2000; coleición Clásicos del Pensamientu). Inclúyense los trés últimos trabayos mentaos, amás d'otros materiales, precedíos por un estudiu introductoriu d'unes 150 páxines.

• Quintu postuláu de Euclides
• Nikolái Lobachevski
• Función zeta de Riemann
• Espaciu curvu de Riemann
• Hipótesis de Riemann

• «Riemann's classic lecture on curved space» (n'inglés). APS News 22 (6). Xunu de 2013. http://www.aps.org/publications/apsnews/201306/physicshistory.cfm. 

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Bernhard Riemann.
• Publicaciones de Riemann.
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Bernhard Riemann» (n'inglés), MacTutor History of Mathematics archive, Universidá de Saint Andrews, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Riemann.html .