Malayo na Kedah
An Malayo na Kedah Malay o Kedahan (bisto man sa Pelat Utara o Loghat Utara 'Diyalektong norte') na minatukoy man sa Tailandya bilan "Syburi Malay" (ภาษามลายูไทรบุรี) saróng baraydad kan mga tataramon na Malayano na pangenot na pigtataram sa norte-sulnupan na mga estado nin norteng Malaysiano kan Perlis, Kedah, Penang, asin norteng Perak asin sa Sur na mga provincia nin Thai kan Trang, Satun asin sa mga parte kan Yala, asin an gamit kan Kedahan Malay karaniwan na nin naimukna sa sur-sulnupan kan Tailandya bago pa naribayan kan tataramo na Thai. Pwedeng madungangan an mga enklabo kan tataramon na Kedahan Malay sa Distritong Kawthaung sa Myanmar, Jaring Halus, Langkat sa Indonesya asin sa Bangkok, Tailandya, kadaklan sa mga inapo kan makahistoriyang na nag-eerok sa Kedah.
| Malayo na Kedah | |
|---|---|
| بهاس ملايو قدح ภาษามลายูไทรบุรี | |
| Pelat Utagha Bahasa Melayu Kedah | |
| Subong sa | Malaysia Tailandya Myanmar Indonesya |
| Rehiyon | Kedah, Pulau Pinang, Perlis, Perak, Satun, Trang, Hat Yai, Ranong, Tanintharyi, Acheh |
| Subong | Mga Kedahan Malay, Mga Thai Malay |
Subong na mga parataram | 2.6 milyon (2004)[1] |
| Mga Diyalekto |
|
| Mga kodigo nin tataramon | |
| ISO 639-3 | meo |
| Glotologo | keda1251 |
 Paglawig kan Malayo na Kedah: A. Kedah Valley, B. Satun (Setul), C. Tanintharyi (Tanah Sari), D. Acheh | |
Nababanga an Malayo na Kedah Malay sa pirang diyalektos, na pinangaranan na Kedah Persisiran (estandarte), Baling o Kedah Hulu, Kedah Utara, Perlis-Langkawi, Penang asin mga pira pang nasa luwas kan Malaysia. Hilingon an mga tataramon na Malayano para sa paghahambing kan mga diyalektos kan Kedah Persisiran, Penang asin Baling.
An pangenot na katangian kan Malayo na Kedah iyo an pagsayod kan -a pantapos na bokal (final vocal) bilan /ɑ/ arog kan /a/ sa ingles na "dark", na iba-iba hale sa estandarteng Malay na -a na pigsasayod bilan /a/. An iba pan katangaian kan diyalektos iyo an pantapos na katanog/konsonante (final consonant) na -r pigsasayod bilan -q asin an pantapos na katanog/konsonante (final consonant) na -s pigsasayod bilan -ih (e.g.:Lapar = Lapaq (gutom), Lepas = Lepaih (pabuhian, pagkatapos) ) mantang an initial asin an tahaw na r iyo an impit. An mga parataram sa Trang an pinakamagabat na naimpluwensiyahan kan tataramon na Thai.[2]
Bokabularyo
An pirang mga halimbawa kan pagkukumparar sa pagitan kan Malayo na Kedah asin Malay kaiba an pagpapalis-taramon kaini sa Bikol Sentral:
| Kedah Malay (Estandarteng Subdiyalekos) | Estandarteng Malaysiano na Malayo (Malaysia) | Bikol Sentral |
|---|---|---|
| Ayaq | Air | Tubig |
| Hat/Hak | Yang | Arin/Iyan |
| Hang | Kamu, Engkau | Ika (saroan) |
| Habaq | Khabar, Beritahu | Sabihon |
| Cek | Saya, Kamu | Ako, Ika (saroan) |
| Depa | Mereka | Sinda |
| Angpa/Hampa | Kalian | Ika (dakulan)/ saindong lalaki |
| Sepa (piggagamit lang sa pirang mga lugar) | Kami | Kita |
| Pi | Pergi | duman na |
| Mai | Datang, Mari | Mari, Madya |
| Awat, Pasaipa | Mengapa, Pasal Apa | Tano |
| La | Sekarang | Ngunyan |
| Sat | Sebentar, Sekejap | Sandali (maghalat) |
| Mengkala | Bila/Apabila | Nuarin |
| Ketegaq | Degil, Keras Kepala | Matagas an payo |
| Jom (halawigan na oiggagamit sa Malaysiano na Malayo) | Ayuh, Mari | maduman na kita |
| Kot (widely used in Malaysian Malay) | Mungkin, Barangkali | Inda |
| Gerek | Basikal (pigagamit man kan Malayo na Kedahan na naka-istar sa mga lugar na urban) | Bisikleta |
| Mertun | Tukul | Martilyo |
| Tenggalung | Baling | Iapon |
| Ghabat | Panjat | Sakat |
| Ligan | Kejar | Habul/Habol |
| Loq Laq | Tak senonoh | Malaswa |
| Ketit | Gigit kecil | Kutkot/Kukot |
| Tokak | Gigit | Kagat |
| Berlemuih | Comot | Mumuon/maation |
| Beretuh | Terlanggar | Nakabangga |
| Hawing | Baling | Iapon (karaniwan na sarong bagay na dakula ) |
| Kupang | Puluh sen | -ty cent/s (ingles) (halimbawa: dies sentimo, singkwenta sentimo asbp. Patanid: sa tataramon na bikol, espanyol an piggagamit kun ini sa larangan kan kwarta o presyo) |
| Jenuh | Susah | Magabat (karaniwan na minatukoy sa hiro) |
| Toyu | Kicap | Tawyu/Taoyu?Toyo |
| Celuih | Muat | akma |
| Kutey | Cubit | Kudot |
| Mangkaq (bulgar) | Bodoh | Estupido/Tanga |
| Darai | Pondan | Transbestido |
| Taboh | Pukul/Tampar | Nabangga (sarong tawo) |
| Tauk | Buang | halion |
| Tokua | Tauhu | Tokwa |
| Cengey | Garang | Agresibo/Mabangis |
| Tu | Itu | Iyan |
| Kona | Belok | Liko (Wala/Tuo) |
| Ketegaq | Degil | Matagas an payo |
| Cemuih | Bosan | Bagot |
| Kawaq | Mencuri | ikit/hábon |
Hilingon man
- Kedah
- Mga tawo nin Kedahan Malay
- Malayo na Bangkok
- Mga tataramon na Malayano
- Mga tataramon kan Malaysia
Toltolan
Mga panluwas na takod
Pinopoonan an artikulong ini sa Tataramon. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.