Судзімонт Доргевіч
Судзімонт Доргевіч (1390-я[1] — па 15 жніўня 1434) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, чашнік вялікі літоўскі (1409), староста крэўскі (1433—1434).
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 1390 |
| Памёр | 1440 |
| Род | Судзімонты |
| Бацькі | Дорг |
| Дзеці | Алехна, Мікалай Кміта, Іван (Івашка) |
Валодаў маёнткамі каля Крэва (Хожава, Талятава, Палачаны, Лучаны).
Імя
- Асноўныя артыкулы: Судзімонт (імя) і Дорг (імя)
Суда (Sudo) і Мунд або Монт (Мунд, Mont) — імёны германскага паходжаньня[2][3]. Іменная аснова суд- (сут-) (імёны ліцьвінаў Судзіла, Судар, Сутарт; германскія імёны Sudila, Suderus, Sutardus) паходзіць ад гоцкага sauþa 'вобраз'[4], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[5] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[6]. Такім парадкам, імя Судзімонт азначае «вобраз гарлівасьці»[7]. Адзначалася старажытнае германскае імя Sodilmunt[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Sudimunth nostre curie pincerna (23 траўня 1409 году)[9]; Sudymunth (29 красавіка 1431 году)[10]; Sudimundi Dorgyeowicz[11], Sudimundi Dorgeowycz[12] (Sudimund Dorgewicz[13]; 1 верасьня 1431 году); Segmund Dorgewicz (15 траўня 1432 году)[14]; Sudimundi Creviensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[15]; Sugimund Crewensis [capitanei] (27 лютага 1434 году)[16]; пану Судимонъту Доркгевичу (Судимонът Доркгевич[13], 1440—1492 гады)[17].
Біяграфія
Зь літоўскага баярскага роду, сын Дорга.
У 1431 годзе быў паслом вялікага князя літоўскага Сьвідрыгайлы да караля польскага Ягайлы. Браў удзел у складаньні 1 верасьня 1431 году замірэньня ў Чартарыйску, якім завяршылася Луцкая вайна 1431 году. Таксама браў удзел у складаньні Хрыстмэмэльскай умовы 1432 году зь Лівонскім ордэнам.
Па прыходзе да ўлады вялікага князя Жыгімонта Кейстутавіча (1432 год) стаў на яго бок. Як староста крэўскі браў удзел у складаньні Троцкай уніі 1433 году і Гарадзенскай умовы 1434 году[18]. Упамінаецца ў кнізе «данін» Казімера[19].
Меў сыноў Алехну, Мікалая Кміту і Івана (Івашку).
Мова і культура
Да акту Гарадзенскай умовы (1434 год)[20] прывесіў пячаць з рускім надпісам[21]:
ПЕЧ(А)ТЬ П(А)НА С(У)Д(ЫМОНТА)
Крыніцы
Літаратура
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада / пераклад А. Мікус. — 2-е выд. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 386 с. — ISBN 978-5-00076-015-4
- Korczak L. Sudymunt Dorgiewicz h. własnego // PSB. T. XLV/3. — Warszawa; Kraków, 2008. S. 353—354.
- Полехов C. Наследники Витовта. Династическая война в Великом княжестве Литовском в 30-е годы XV века. — М.: Индрик, 2015. — 711 с,
Вонкавыя спасылкі
- Валеры Пазднякоў, Судзімонт Доргевіч, Электронная энцыкляпэдыя «Вялікае Княства Літоўскае»