Міхаіл Сафарбекавіч Гуцарыеў
Міхаіл Сафарбекавіч Гуцарыеў (руск.: Михаил Сафарбекович Гуцериев; нар. 9 сакавіка 1958, Акмалінск, Казахская ССР, СССР) — расійскі прадпрымальнік, палітык і паэт-песеннік, які з’яўляецца адным з галоўных прыватных інвестараў у Беларусі і паплечнікам Аляксандра Лукашэнкі[1]. Фігурант санкцыйных спісаў ЕС, Вялікабрытаніі, шэрагу іншых краін з лета 2021 года.
| Міхаіл Сафарбекавіч Гуцарыеў | |
|---|---|
 | |
| Род дзейнасці | палітык, эканаміст, паэт, бізнесмен, дэпутат Дзяржаўнай думы Расіі, кампазітар, прадзюсар |
| Дата нараджэння | 9 сакавіка 1958 (66 гадоў) |
| Месца нараджэння | |
| Грамадзянства | |
| Веравызнанне | іслам |
| Альма-матар | |
| Член у | |
| Узнагароды і прэміі | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
Вучыўся ў Маскоўскім інстытуце нафтахімічнай і газавай прамысловасці імя І. М. Губкіна і Маскоўскім інстытуце народнай гаспадаркі імя Г. Пляханава, а таксама ў Санкт-Пецярбургскім універсітэце МУС Расіі на юрыста. У 1992 годзе заснаваў расійскую фінансавую ўстанову «Бінбанк». У 1995 годзе Гуцарыеў быў абраны ў Дзяржаўную думу Расіі, ў 2000 годзе быў пераабраны дэпутатам Думы. У студзені 2000 года быў абраны старшынёй расійскага ААТ «НГК „Слаўнафта“», а ў 2002 годзе заснаваў кампанію «РусНафта». Паводле амерыканскага часопіса «Forbes», Гуцарыеў - адзін з самых багатых расіян[2]. Таксама ён мае і кіпрскі пашпарт[1].
У ліпені 2007 года Гуцарыеў публічна абвясціў, што ўрад Расіі аказвае на яго ціск. Ён паведаміў, што прадае «РусНафту» кампаніі «Базавы элемент», якая належыць расійскаму прадпрымальніку Алегу Дзерыпаску[3]. Ціск быў выкліканы расійскім палітыкам Муратам Зязікавым, тагачасным прэзідэнтам Інгушэціі, які прад’явіў да Гуцарыева непад’ёмныя фінансавыя патрабаванні, якія той адхіліў.
Гуцарыеў жыў у Вялікабрытаніі з 2008 года. Расійскі ўрад падаў хадайніцтва аб яго выдачы[4]. Вярнуўся ў Расію ў 2010 годзе, пасля таго як усе абвінавачванні былі знятыя, а крымінальныя справы закрыты.
Гуцарыеў таксама актыўна займаецца паэзіяю, піша тэксты спеваў. Напрыклад, разам з Шарон Вон ён напісаў лірыку для ўдзельніцы ад Малдовы ў Конкурсе песні Еўрабачанне 2021 Наталлі Гардзіенка.
Гуцарыеў пабудаваў элітную прыватную гімназію ў Драздах, якую ў 2022 годзе скончыў Мікалай Лукашэнка[5].
У кастрычніку 2021 года Гуцарыеў разам з членамі сваёй сям’і быў узгаданы ў спісе людзей, названых у Паперах Пандоры[6].
У 2022 годзе сумеснае расследаванне Беларускага расследавальніцкага цэнтра, Белсата, OCCRP, Transparency International і The Guardian знайшло некалькі аб’ектаў нерухомасці ў Лондане, якія знаходзяцца ва ўласнасці Саіда Гуцэрыева, сына Міхаіла. Прадстаўнікі сям’і заявілі журналістам, што ў Саіда няма дзелавых сувязяў з яго бацькам і што Міхаіл не мае дачынення да гэтых актываў, пры гэтым значная частка гэтых аб’ектаў была набытая, калі Саід яшчэ вучыўся і не займаўся бізнэсам[7].
Асабістае жыццё
Жанаты на Аксане Гуцарыевай і мае дзяцей. У жніўні 2007 года пасля нераскрытай атакі памёр сын Гуцарыева.
Санкцыі ЕС, іншых краін
21 чэрвеня 2021 года быў унесены ў Чорны спіс Еўрасаюза ў якасці асобы, якая атрымлівае выгаду ад рэжыму Лукашэнкі і падтрымлівае яго[8][9]. Пры абгрунтаванні ўвядзення санкцый Савет Еўрапейскага саюза адзначыў, што Гуцарыеў, які мае дзелавыя інтарэсы ў Беларусі ў шэрагу сфер, як даўні сябар Аляксандра Лукашэнкі назапасіў значнае багацце і ўплыў сярод палітычнай эліты Беларусі[8]. Да прыкладу, падкантрольная Гуцырыеву «Сафмар» была адзінай расійскай нафтавай кампаніяй, якая працягнула пастаўляць нафту на беларускія нафтаперапрацоўчыя заводы падчас энергетычнага крызісу паміж Беларуссю і Расіяй 2020 года[8].
Гуцарыеў таксама падтрымліваў Лукашэнку ў спрэчках з Расіяй з нагоды паставак нафты[8]. Яго кампанія «Слаўкалій» будуе Нежынскі горна-абагачальны камбінат па вытворчасці хлорыстага калію на базе Старобінскага радовішча недалёка ад Любані, у той час як за самую буйную інвестыцыю ў краіну на два мільярды даляраў ЗША Лукашэнка паабяцаў перайменаваць Любань у Гуцарыеўск[8]. Лукашэнка стаў на абарону Гуцырыева пасля таго, як супраць яго ў Расіі была ўзбуджаная крымінальная справа, а таксама падзякаваў яму за ахвяраванні на дабрачыннасць і шматмільярдныя інвестыцыі ў Беларусь[8]. Паведамляецца, што Гуцарыеў падарыў Лукашэнку раскошныя падарункі[8].
Гуцарыеў таксама заявіў, што з’яўляецца ўладальнікам рэзідэнцыі, якая дэ-факта належыць Лукашэнку, тым самым пакрываючы яго, і, паводле паведамленняў, прысутнічаў на таемнай інаўгурацыі Лукашэнка 23 верасня 2020 года[8]. У кастрычніку 2020 года Лукашэнка і Гуцарыеў з’явіліся на адкрыцці царквы, якую апошні спансаваў[8]. Паводле паведамленняў СМІ, калі ў жніўні 2020 года былі звольненыя страйкуючыя супрацоўнікі беларускіх дзяржаўных СМІ, работнікі расійскіх СМІ былі дастаўлены ў Беларусь самалётам Гуцырыева для замены звольненых і пасяліліся ў мінскім гатэлі «Рэнесанс», які належыць Гуцырыеву[8].
6 ліпеня 2021 года да санкцый ЕС далучыліся Албанія, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Нарвегія, Паўночная Македонія, Чарнагорыя[10], 7 ліпеня 2021 года — Швейцарыя[11][12]. 9 жніўня 2021 год Вялікабрытанія ўвяла санкцыі супраць Гуцарыева і забараніла тэхнічнае абслугоўванне яго самалётаў[1][13][14]. Еўрапейскія санкцыі ўключаюць забарону на ўезд у краіны ЕС і замарожванне персанальных актываў у іх[15]. Паводле газеты «Коммерсантъ», яны павінны былі выклікаць праблемы і для падкантрольных Гуцырыеву прадпрыемстваў[9]. 24 чэрвеня 2021 года Гуцарыеў выйшаў з савета дырэктараў «РусНафты»[16].
2 снежня 2021 года ЗША ў рамках чарговага беларускага санкцыйнага пакета ўвялі санкцыі супраць кампаніі «Слаўкалій» і яе верталёта[17].
У 2022 годзе санкцыі супраць Гуцарыева ўвялі Аўстралія, Канада, Новая Зеландыя і Украіна[18].
6 верасня 2023 года Еўрапейскі суд адхіліў іскі Гуцарыева і яшчэ некалькіх расійскіх бізнесменаў, якія патрабавалі зняцця санкцый ЕС[19].