Koljeno
Koljeno (lat. articulatio genus) je zglob koji spaja bedrenu kost sa cjevanicom (goljenicom), a sastoji se od dva zglobljavanja (artikulacije): jedno je između bedrene kosti i tibije (tibiofemurski zglob), a drugo između bedrene kosti i čašice (čašičnofemurski zglob).[1] U kosturu čovjeka, koljeno je najveći zglob.[2]
| Koljeno (Articulatio genus) | |
|---|---|
 Desno koljeno (gledano sa desne strane) | |
| Detalji | |
| Sistem | Skeletni sistem |
Nerve | Femurski živac, živac obturator, išijatični živac |
| Identifikatori | |
| Gray's | p.343 |
| MeSH | A01.378.610.450 |
| Dorlands /Elsevier | Knee |
| TA | A01.1.00.036 |
| FMA | 24974 |
| Anatomska terminologija | |
Koljeno je modificirani zglob, koji omogućava savijanje i ekstenziju, kao i blage unutrašnje i vanjske rotacije. Zglob koljena je osjetljiv na ozljede i razvoj osteoartritisa. Često se označava kao spojni zglob, jer ima tibiofemursku i patelofemursku komponentu,[3][4] a fibulski kollateralni ligament često podrazumijeva tibiofemurske komponente.[5]
Pregled
Koljeno je zglob na donjim ekstremitetima (nozi) u kojem se zglobljavaju donji kraj bedrene kosti (femur) i gornji kraj cjevanice (goljenica – tibia). U koljenskom zglobu se nalazi čašica (patella), koja se zadnjom plohom naslanja na donji kraj bedrene kosti, po kojoj klizi pri pokretima pregiba: sagibanju i ispružanju zgloba. Patela je ustvari smještena u tetivi snažnog četveroglavog mišića (musculus quadriceps). Budući da zglobne površine bedrene kosti i cjevanice nisu u potpunosti podudarne, između njih su umetnute dvije vezivnohrskavične strukture.
Sa unutrašnje i vanjske strane, koljeno je ućvršćeno snažnim vezava – dvosmjernim ligamentima, a u unutrašnjosti zglobnog prostora ukrštenim ligamentima (ligamenta cruciata). Sa zadnje strane, kroz koljensku jamu (fossa poplitea), prolaze krvni sudovi i živci. Koljeno je u mogućnost izvođenja raznih pokreta, kao što su
- fleksija (savijanje) i
- ekstenzija (opružanje), dok je u manjoj mjeri moguća i
- rotacija (obrtanje).[6][7][8][9][10]
Pri prekomjernim opterećenjima, koljeno je podložno oštećenjima, što se naročito odnosi na meniskusa i ligamenata, koja nastaji habanjem zglobne hrskavice. Kao posljedica tih oštećenja relativno često se javlja osteoartritis.
Razni oblici deformacije koljena biti kongenitalne (prirođene) ili posljedica nekih bolesti, kao što je rahitis, naprimjer. Najčešće ispoljavanje oba oblika posljedica je pojava dva suprotna pravca iskrivljenosti donjih ekstremiteta:
- X–noge (genua valga) i
- O–noge (genua vara).
Dodatne slike
- Magnetna rezonanca koljena (u realnom vremenu)
Magnetna rezonanca koljena
Koljeno - snimak X-zračenjem (prednja strana)
Krucijatni ligamenti
Lijevi koljenski zglob, zadnja strana sa uinutrašnjim ligamentima
Kapsula opruženog desnog koljena, bočni aspekt
Prednja i bočna strana koljena
Prednja strana koljenskog zgloba
