Kora nadbubrežne žlijezde

Kora nadbubrežne žlijezde ima tri glavne zone ili sloja koji se regulirani različitim hormonima, kao što je dolje navedeno. Ova anatomska zonacija može se procijeniti na mikroskopskom nivou, gdje se svaka zona može prepoznati i razlikovati jedna od druge na osnovu strukturnih i anatomskih obilježja.^[3]

Zona glomerulosa

Vanjski sloj, zona glomerulosa, je glavno mjesto za proizvodnju aldosterona, mineralokortikoidnog hormona. Sintezu i sekreciju aldosterona uglavnom regulira sistem renin- angiotenzin-aldosteron. Ćelije ove zone luče specifični enzim aldosteron-sintaza (poznat i kao CYP11B2).^[4][5] Aldosteron je pretežno odgovoran za dugoročnu regulaciju krvnog pritiska.^[6] Njegovi efekti su usmjereni na distalni savijeni tubulus i bubrežnih kanala, gdje izaziva povećanu reapsorpciju natrija i povećanu izlučivanje i kalija (sa glavnim ćelijama) i iona vodika (interkaliranim ćelijama sabirnog kanala).^[6] Zadržavanje natrija također je odgovor distalnog dijela debelog crijeva i znojnih žlijezda na stimulaciju receptora za aldosteron. Iako kontinuirana proizvodnja aldosterona zahtijeva uporni ulazak kalcija kroz niskonaponski aktivirani Ca²⁺ kanal, izolirane ćelije ove zone smatraju se nepobuđenim, sa zabilježenim naponima membrane koji su previše hiperpolarizirani da bi dozvolili ulaz u Ca ²⁺ kanala.^[7]

Izlučivanje aldosterona stimulira i ACTH.^[8]

Ekspresiju proteina specifičnih za neurone u ćelijama zone glomeruloze u ljudskom adrenokortikalnom tkivu predvidjelo je i izvijestilo nekoliko autora^[9][10][11] i sugerirano je da ekspresija proteina poput molekula adhezije neuronskih ćelija (NCAM) u ćelijama zona glomeruloze odražava regenerativno svojstvo tih ćelija, koje bi izgubile NCAM imunoreaktivnost nakon prelaska na zona fasciculata.^[9][12] However, together with other data on neuroendocrine properties of zona glomerulosa cells, NCAM expression may reflect a neuroendocrine differentiation of these cells.^[9]

Zona fasciculata

Ova zona smještena je između glomeruloze i retikularisa, a njene ćelije sintetiziraju i luče glukokortikoide, kao što su, kod ljudi, 11-dezoksikortikosteron, kortikosteron i kortizol. Glavni hormon koji stimulira lučenje kortizola kod ljudi je adrenokortikotropni hormon (ACTH) koji se oslobađa iz prednjeg režnja hipofize.^[8] Pokazano je da tokom bolesti dojenčadi raste steroidogeni kapacitet zone fasciculata.^[8]

Zona reticularis

Unutrašnji kortikalni sloj, zona reticularis proizvodi androgene, uglavnom dehidroepiandrosteron (DHEA), DHEA-sulfat (DHEA-S) i androstenedion (preteča testosterona) kod ljudi. Sekreciju DHEAS-a stimulira i ACTH.^[8]

Prekursor steroida koji se sintetiziraju u kori nadbubrežne žlijezde je holesterol koji se skladišti u vezikulama. Holesterol se može sintetizirati de novo u kori nadbubrežne žlijezde. Ipak, čini se da je glavni izvor holesterola onaj koji se uzima u cirkulirajućih lipoproteina.^[13]

Koraci do ove tačke događaju se u mnogim tkivima koja proizvode steroide. Naknadni koraci za stvaranje aldosterona i kortizola, međutim, prvenstveno se javljaju u kori nadbubrežne žlijezde:

• Progesteron → (hidroksilacija na C21) → 11-deoksikortikosteron → (još dve hidroksilacije na C11 i C18) → aldosteron
• Progesteron → (hidroksilacija na C17) → 17-alfa-hidroksiprogesteron → (hidroksilacija na C21) → 11-deoksikortizol → (hidroksilacija na C11) → kortizol

Kora nadbubrežne žlijezde proizvodi razne kortikosteroidne hormone.

Mineralokortikoidi

Primarni mineralokortikoid, aldosteron, nastaje u adrenokortikalnoj zoni zvanoj zona glomerulosa, djelovanjem enzima aldosteron-sintaza (poznatog i kao CYP11B2).^[4][5] Aldosteron je u velikoj mjeri odgovoran za dugoročnu regulaciju krvnog pritiska.^[6] Efekti aldosterona na distalni savijeni tubulus i sabirne kanale bubrega gdje izaziva povećanu reapsorpciju natrija i povećanu ekskreciju i kalija (po glavnim ćelijama) i vodikovih iona (interkaliranim ćelijama sabirnog kanala).^[6] Zadržavanje natrija je također odgovor distalnog dijela debelog crijeva i znojnih žlijezda stimulacijom receptora aldosterona. Iako kontinuirana proizvodnja aldosterona zahtijeva stalnii ulaz kalcija kroz Ca²⁺ kanale, aktivirane niskim naponom, izolirane ćelije zona glomeruloze smatraju se nepobuđenim, sa zabilježenim naponima membrane koji su previše hiperpolarizirani da bi dozvolili ulazak u Ca²⁺ kanale.^[7]

Glukokortikoidi

Glukokortikoidi se proizvode u zona fasciculata. Primarni glukokortikoid koji oslobađa nadbubrežna žlijezda je kortizol kod ljudi, a kortikosteron u mnogih drugih životinja. Njegovo lučenje regulira hormon ACTH iz prednjeg režnja hipofize.

Androgeni

Proizvode se u strukturi zona reticularis. Najvažniji androgeni uključuju:

• Testosteron: hormon s širokim rasponom učinaka, od povećanja mišićne mase i stimulacije rasta žćelija do razvoja sekundarnih spolnih karakteristika.
• Dihidrotestosteron (DHT): testosteronski metabolit i moćniji androgen od testosterona, jer se jače veže na androgene receptore.
• Androstenedion (Andro): androgeni steroid koji proizvode testisi, kora nadbubrežne žlijezde i jajnici. Dok se androstenedioni metabolički pretvaraju u testosteron i druge androgene, oni su također roditeljska struktura estrona.
• Dehidroepiandrosteron (DHEA): Primarni je preteča prirodnih estrogena. DHEA se naziva i dehidroizoandrosteron ili dehidroandrosteron. Retikulatna zona također proizvodi DHEA-sulfat, djelovanjem enzimasulfotransferaza, SULT2A1.^[14]

Najšešće patološke pojave u kori nadbubrežne žlijezde su:

• Nadbubrežna insuficijencija (npr. zbog Addisonove bolesti)
• Cushingov sindrom
• Cushingova bolest
• Connov sindrom
• Adrenokortikalni karcinom

• SUNY AnatomyLabs|40|04|02|03 – "Posterior Abdominal Wall: Blood Supply to the Suprarenal Glands"
• Medical Mnemonics |180|2201|412}}
• BU Histology|14502loa}}