Βασίλειο της Χαβάης

Το βασίλειο δημιουργήθηκε το 1795, όταν ο πολέμαρχος Καμεχαμέχα ο Μέγας, φύλαρχος της μεγαλονήσου της Χαβάης, κατέκτησε τα ανεξάρτητα ως τότε νησιά Οάχου, Μάουι, Μολοκάι και Λανάι, και τα ένωσε κάτω από μία ενιαία ηγεσία. Το 1810 η ενοποίηση ολοκληρώθηκε όταν τα νησιά Καουάι και Νιιχάου εντάχθηκαν στο Βασίλειο της Χαβάης εθελοντικά. Δύο μεγάλες δυναστικές οικογένειες κυβέρνησαν το βασίλειο: ο Οίκος των Καμεχαμέχα και ο Οίκος των Καλακάουα.

Το βασίλειο αναγνωρίσθηκε από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις της εποχής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έγιναν ο κυριότερος εμπορικός εταίρος του και επέβλεπαν ώστε να μην αναλάβουν την ηγεμονία του άλλες δυνάμεις (όπως η Βρετανική και η Ιαπωνική Αυτοκρατορία). Το 1887 ο βασιλιάς Καλακάουα υποχρεώθηκε να δεχθεί ένα νέο σύνταγμα μετά από εξέγερση των «Τουφεκιών της Χονολουλού» (Honolulu Rifles), μιας αντιμοναρχικής πολιτοφυλακής. Η Βασίλισσα Λιλιουοκαλάνι, η οποία διαδέχθηκε τον Καλακάουα το 1891, επεχείρησε να καταργήσει το νέο σύνταγμα. Ανατράπηκε με πραξικόπημα το 1893, Τα πέντε επόμενα έτη η Χαβάη ήταν ανεξάρτητη Δημοκρατία και ύστερα οι ΗΠΑ την προσάρτησαν, την 4η Ιουλίου 1898. Ο Νόμος 103-150 των ΗΠΑ το 1993 (γνωστός και ως «Απόφαση της Συγγνώμης»), ανεγνώριζε ότι «η ανατροπή του βασιλικού καθεστώτος της Χαβήας έγινε με την ενεργό συμμετοχή πρακτόρων και πολιτών των Ηνωμένων Πολιτειών» και ότι «ο ιθαγενής λαός της Χαβάης ποτέ δεν παρεχώρησε απευθείας στις ΗΠΑ τα δικαιώματά του στην ενδογενή κυριαρχία του ως εκείνη ενός λαού επί των εθνικών του εδαφών, είτε μέσω του Βασιλείου της Χαβάης, είτε μέσω ενός δημοψηφίσματος».^[1]

• Liliuokalani (1898). Hawaii's Story by Hawaii's Queen, Liliuokalani. Βοστώνη: Lee and Shepard. ISBN 978-0-548-22265-2. OCLC 2387226 – μέσω HathiTrust. 
• Kuykendall, Ralph Simpson & Arthur Grove Day: Hawaii: A History, from Polynesian Kingdom to American State, εκδ. Prentice Hall, Νέα Υόρκη 1961
  • Kuykendall, Ralph Simpson (1965) [1938]. Hawaiian Kingdom 1778–1854, foundation and transformation. 1. University of Hawaii Press. ISBN 0-87022-431-X. 
  • Kuykendall, Ralph Simpson (1953). Hawaiian Kingdom 1854–1874, twenty critical years. 2. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-87022-432-4. 
  • Kuykendall, Ralph Simpson (1967). Hawaiian Kingdom 1874–1893, the Kalakaua Dynasty. 3. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-87022-433-1. 

• Bradley, Harold W.: The American Frontier in Hawaii: The Pioneers, 1789–1843, Stanford University Press, Stanford 1942
• Daws, Gavan (1968). Shoal of Time: A History of the Hawaiian Islands . University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-0324-8. 
• Greenlee, John Wyatt: «Eight Islands on Four Maps: The Cartographic Renegotiation of Hawai'i, 1876-1959», Cartographica, τόμ. 50, νο. 2 (έτος 2015), σσ. 119-140 (online)
• Haley, James L.: Captive Paradise: A History of Hawaii, St. Martin's Press, 2014
• Siler, Julia Flynn: Lost Kingdom: Hawaii's Last Queen, the Sugar Kings and America's First Imperial Adventure (2012)
• Silva, Noenoe K.: The Power of the Steel-Tipped Pen: Reconstructing Native Hawaiian Intellectual History University of North Carolina Press, Durham 2017
• Sumida, Stephen H.: And the View from the Shore: Literary Traditions of Hawai'i. University of Washington Press, Seattle 2015
• Tregaskis, Richard: The warrior king: Hawaii's Kamehameha the Great, 1973
• Wilson, Rob: «Exporting Christian Transcendentalism, Importing Hawaiian Sugar: The Trans-Americanization of Hawai'i», American Literature, τόμ. 72#.3 (έτος 2000), σσ. 521-552 (online)
• Wyndette, Olive: Islands of Destiny: A History of Hawaii, 1968

• Ιστορία και γραμματόσημα του Βασιλείου της Χαβάης