Βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη Ε είναι μια ομάδα οχτώ λιποδιαλυτών ουσιών[1] οι οποίες περιλαμβάνουν τέσσερις τοκοφερόλες και τέσσερις τοκοτριενόλες. Η έλλειψη βιταμίνης Ε, η οποία είναι σπάνια και οφείλεται συνήθως σε υποκείμενο πρόβλημα δυσαπορρόφησης των λιπιδίων παρά από δίαιτα χαμηλή σε βιταμίνη Ε και μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά προβλήματα.[2] Η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή αντιοξειδωτική ουσία η οποία προστατεύει τις κυτταρικές μεμβράνες από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου.[1][2]

Η χημική δομή της άλφα-τοκοφερόλης

Παγκοσμίως οι κυβερνητικοί οργανισμοί συστήνουν οι ενήλικες να καταναλώνουν από 7 μέχρι 15 mg την ημέρα. Όσον αφορά το 2016, η κατανάλωση είναι κάτω από τις συστάσεις σύμφωνα με το συμπέρασμα τουλάχιστον εκατό μελετών, οι οποίες ανέφεραν διάμεση ημερήσια πρόσληψη 6,2 mg την ημέρα ως α-τοκοφερόλη.[3] Η έρευνα σχετικά με την άλφα-τοκοφερόλη ως συμπλήρωμα διατροφής, με ημερήσιες δόσεις μέχρι 2000 mg την ημέρα είχε ανάμεικτα αποτελέσματα.[4] Μελέτες πληθυσμού υπέδειξαν ότι όσοι κατανάλωναν περισσότερη βιταμίνη Ε, ή όσοι επέλεγαν να καταναλώσουν συμπληρώματα βιταμίνης Ε, είχαν χαμηλότερη επίπτωση καρδιαγγειακών νόσων, καρκίνου, άνοιας και άλλων ασθενειών, αλλά κλινικές μελέτες με εικονικό φάρμακο δεν κατάφεραν να αναπαράγουν το αποτέλεσμα,[1] ενώ υπήρχαν ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε στην πραγματικότητα αυξάνουν ελαφρώς τη θνητότητα από όλες τις αιτίες.[5] Όσον αφορά το 2017, το θέμα είναι ακόμη από μελέτη.[6] Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα καλλυντικά με βιταμίνη Ε είναι αποτελεσματικά.[7]

Τόσο οι τοκοφερόλες όσο και ο τοκοτριενόλες υπάρχουν στις μορφές α, β, γ και δ, όπως καθορίζονται από τον αριθμό και τη θέση των μεθυλομάδων στον δακτύλιο χρωμανόλης. Και οι οχτώ μορφές έχουν ένα διπλό δακτύλιο χρωμανίου,[2] με μια υδροξυομάδα η οποία μπορεί να δώσει ένα άτομο υδρογόνου ώστε να εξουδετερώσει τις ελεύθερες ρίζες, και η υδρόφοβη πλευρική αλυσίδα, η οποία επιτρέπει τη διείσδυση σε βιολογικές μεμβράνες. Από τις διαφορετικές μορφές της βιταμίνης Ε, η γ-τοκοφερόλη είναι η πιο κοινή μορφή στη βορειοαμερικανική δίαιτα, αλλά α-τοκοφερόλη είναι πιο ενεργή βιολογικά.[1][8] Το φοινικέλαιο είναι πηγή τοκοτριενόλων. Τόσο οι φυσικές όσο και οι συνθετικές τοκοφερόλες υπόκεινται σε οξείδωση και έτσι στα διαιτητικά σκευάσματα είναι εστεροποιημένες, δημιουργώντας την οξική τοκοφερόλη για λόγους σταθερότητας.[1][9]

Η βιταμίνη Ε ανακαλύφθηκε το 1922,[10] απομονώθηκε το 1935[11] και συντέθηκε το 1938.[12] Επειδή η δράση ως βιταμίνη αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως απαραίτητη σε γονιμοποιημένα ωάρια τα οποία οδηγούσαν στη γέννηση ζωντανών μικρών (σε αρουραίους), της δόθηκε το όνομα «τοκοφερόλη», από τις ελληνικές λέξεις «τοκετός» και «φέρω».[13] Η άλφα τοκοφερόλη, είτε εκχυλισμένη φυσικά από φυτικά έλαια ή, πιο συχνά, ως συνθετικική οξική τοκοφερόλη, είναι δημοφιλές συμπλήρωμα διατροφής, είτε μόνη της είτε σε πολυβιταμινούχα προϊόντα, και σε έλαια και κρέμες για χρήση στο δέρμα.[1][7]

Παραπομπές