Γέφυρα του Αγίου Αγγέλου

Γέφυρα του Αγίου Αγγέλου
Είδος	τοξωτή γέφυρα με επίπεδη επιφάνεια, πεζογέφυρα, πέτρινη γέφυρα, γέφυρα δρόμου και Ρωμαϊκή γέφυρα
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°54′6″N 12°27′59″E
Διοικητική υπαγωγή	Roma Capitale
Χώρα	Ιταλία
Υλικά	πέτρα
Αρχιτέκτονας	Decriannus
Δημιουργός	Αδριανός
Προστασία	ιταλικό πολιτισμικό αγαθό
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Η Γέφυρα του Αγίου Αγγέλου, λατιν.: Ponte Sant'Angelo, αρχικά Γέφυρα του Αιλίου, λατιν.: Pons Aelius, είναι μία ρωμαϊκή γέφυρα στη Ρώμη της Ιταλίας, που ολοκληρώθηκε το 134 μ.Χ. από τον Αυτοκράτορα Π. Αίλιο Αδριανό (Publius Aelius Hadrianus), επάνω από τον Τίβερη, που ένωνε το κέντρο της πόλης με το πρόσφατα κατασκευασμένο μαυσωλείο του, τώρα το πανύψηλο Καστέλ Σαντ'Άντζελο. Η γέφυρα είναι επενδεδυμένη με μάρμαρο από τραβερτίνη και εκτείνεται υπεράνω του Τίβερη με πέντε τόξα, από τα οποία τα τρία μεσαία είναι ρωμαϊκά. Προσεγγιζόταν μέσω ράμπας από το ποτάμι. Η γέφυρα είναι πλέον αποκλειστικά για πεζούς και προσφέρει γραφική θέα στο Καστέλ Σαντ'Άντζελο. Συνδέει την περιοχή Πόντε (rione Ponte, πήρε το όνομa από τη γέφυρα) με το Μπόργκο (Borgo), στο οποίο ανήκει διοικητικά η γέφυρα.

Ιστορία

Ξεκινώντας από τον πρώιμο Μεσαίωνα, το αρχικό όνομα Πoνς Αίλιους ξεχάστηκε: μετά από την καταστροφή της γέφυρας του Νέρωνα, οι προσκυνητές αναγκάζοντο να χρησιμοποιήσουν αυτή, για να φτάσουν στην παλαιά Βασιλική του Αγίου Πέτρου, γι' αυτό η γέφυρα ήταν γνωστή και με το όνομα γέφυρα του Αγίου Πέτρου (pons Sancti Petri). Τον 6ο αι. επί πάπα Γρηγορίου Α΄ τόσο το κάστρο, όσο και η γέφυρα έλαβαν το όνομα Sant'Angelo, που εξηγείται από έναν θρύλο, ότι ένας άγγελος εμφανίστηκε στην οροφή του κάστρου, για να αναγγείλει το τέλος της πανώλης. Ο Δάντης γράφει στη Θεία Κωμωδία του ότι κατά το ιωβηλαίο του 1300, λόγω του μεγάλου αριθμού προσκυνητών που πήγαιναν και έρχονταν από τον Άγιο Πέτρο, είχαν διευθετηθεί δύο ξεχωριστές λωρίδες στη γέφυρα. ^[3] Κατά το ιωβηλαίο του 1450 κιγκλιδώματα της γέφυρας κατέρρευσαν λόγω του μεγάλου πλήθους των προσκυνητών και πολλοί από αυτούς πνίγηκαν στο ποτάμι. Για να αντιμετωπιστεί το θέμα, μερικά σπίτια στην κορυφή της γέφυρας, καθώς και μία ρωμαϊκή αψίδα θριάμβου, κατεδαφίστηκαν για να διευρυνθεί η διέλευση των προσκυνητών.

Το 1535 ο πάπας Κλήμης Ζ΄ διέθεσε τα έσοδα από τα διόδια της γέφυρας για την ανέγερση των αγαλμάτων των Αποστόλων Αγίου Πέτρου που κρατούσε ένα βιβλίο (με επιγραφή στη βάση Rione XIV) από τον Λορεντσέτο και του Αγίου Παύλου που κρατούσε ένα σπασμένο ξίφος και ένα βιβλίο (με την επιγραφή της βάσης Borgo) του Πάολο Ρομάνο. Στη συνέχεια προστέθηκαν και άλλα οκτώ αγάλματα από γυψομάρμαρο, που έκανε ο Ραφαέλο ντα Μοντελούπο με εντολή του πάπα Παύλου Γ΄: οι τέσσερις ευαγγελιστές και οι πατριάρχες Αδάμ, Νώε, Αβραάμ και Μωυσής. Για αιώνες μετά τον 16ο αι. η γέφυρα χρησιμοποιήθηκε, για να εκτίθενται τα πτώματα εκείνων που εκτελούντο στην κοντινή Πιάτσα ντι Πόντε, στο αριστερό άκρο της γέφυρας. Το 1669 ο πάπας Κλήμης Θ΄ ανέθεσε να αντικατασταθούν τα παλαιωμένα αγάλματα. Το πρόγραμμα του Μπερνίνι, ένα από τα τελευταία μεγάλα έργα του, περιλάμβανε δέκα αγγέλους που κρατούσαν όργανα του Πάθους του Χριστού: ο ίδιος ολοκλήρωσε μόνο δύο, τον Άγγελο με την επιγραφή INRI και τον Άγγελο με το ακάνθινο στέμμα, αλλά τα πρωτότυπα αυτά τα κράτησε ο Κλήμης Θ΄ για δική του ευχαρίστηση. Τώρα βρίσκονται στην εκκλησία του Σαντ'Αντρέα ντελα Φράτε, επίσης στη Ρώμη.

Στα τέλη του 19ου αι., λόγω των εργασιών για την κατασκευή του Λουνγκοτεβέρε, οι δύο αρχαιορωμαϊκές ράμπες που ένωναν τη γέφυρα με τις δύο όχθες καταστράφηκαν και στη θέση τους κτίστηκαν δύο τόξα παρόμοια με τα παλαιότερα ρωμαϊκά.

Για το Μεγάλο Ιωβηλαίο το 2000, το Λουνγκοτεβέρε στη δεξιά όχθη, μεταξύ της γέφυρας και του κάστρου, έγινε πεζόδρομος.

Στις 21 Οκτωβρίου 2019 ο Αυστριακός ακτιβιστής Αλεξάντερ Τσούγκελ πέταξε πέντε αγάλματα Πατσαμάμα, τα οποία είχε κλέψει από μία έκθεση στη Σάντα Μαρία ιν Τρασποντίνα ως μέρος της Σύνοδος του Αμαζονίου και τα πέταξε από τη γέφυρα στον Τίβερη. ^[4] ^[5]

Κατάλογος αγγέλων

Οχι.	Τίτλος	Γλύπτης	Επιγραφή
1	Άγγελος με τη στήλη	Αντόνιο Ράγκι	Thronus meus in columna ^[6]
2	Άγγελος με το μαστίγιο	Λάζαρο Μορέλι	In flagella paratus sum ^[7]
3	Άγγελος με το ακάνθινο στέμμα	Τζαν Λορέντσο Μπερνίνι και ο γιος του Πάολο (το πρωτότυπο στο Σαντ'Αντρέα ντελα Φράτε) αντίγραφο του Πάολο Ναλντίνι )	In aerumna mea dum configitur spina ^[8]
4	Άγγελος με το σουδάριο (πέπλο της Βερονίκης)	Κόζιμο Φαντσέλι	Respice faciem Christi tui ^[9]
5	Άγγελος με το ένδυμα και τα ζάρια	Πάολο Ναλντίνι	Super vestimentum meum miserunt sortem ^[10]
6	Άγγελος με τους ήλους	Τζιρόλαμο Λουτσέντι	Asspicient ad me quem confixerunt ^[11]
7	Άγγελος με τον Σταυρό	Έρκολε Φεράτα	Cuius principatus super humerum eius ^[12]
8	Άγγελος με την επιγραφή ΙΝRI	Τζαν Λορέντσο Μπερνίνι και ο γιος του Πάολο (πρωτότυπο στο Σαντ'Αντρέα ντελα Φράτε), αντίγραφο του Τζούλιο Καρτάρι	Regnavit a ligno deus . ^[13]
9	Άγγελος με τον σπόγγο	Αντόνιο Τζορτζέτι	Potaverunt me aceto . ^[14]
10	Άγγελος με τη Λόγχη	Ντομένικο Γκουίντι	Vulnerasti cor meum . ^[15]