Γρίπη των πτηνών
Η γρίπη των πτηνών είναι τύπος γρίπης ο οποίος προκαλείται από ιούς που προσαρμόζονται στους οργανισμούς των πτηνών.[1][2][3][4][5] Ο πλέον επικίνδυνος τύπος είναι η υψηλά μεταδοτική γρίπη των πτηνών (HPAI, highly pathogenic avian influenza). Η γρίπη των πτηνών είναι παρόμοια με την γρίπη των χοίρων, κυνική γρίπη, γρίπη των ιπποειδών, καθώς και την ανθρώπινη γρίπη, ως ασθένεια που προκαλείται από στελέχη ιών γρίπης που έχουν προσαρμοστεί σε κάποιον συγκεκριμένο οργανισμό. Από τους συνολικά 3 τύπους ιών γρίπης (Α, Β, και Γ), η γρίπη τύπου είναι ζωονοτική μόλυνση η οποία ως έδρα έχει σχεδόν αποκλειστικά τα πτηνά.[6] Ως γρίπη των πτηνών, αναφέρεται συνήθως ο τύπος γρίπης Α.
Περιγραφή
Αν και ο τύπος Α είναι προσασμοσμένος στα πτηνά, μπορεί επίσης να προσαρμοστεί και να μεταδοθεί και στον ανθρώπινο οργανισμό.[6] Η έρευνα σχετικά με την πανδημία της ισπανικής γρίπης στις αρχές του 20ού αιώνα, έδειξε πως ο ιός διέθετε γονίδια τα οποία προσαρμόστηκαν και σε ανθρώπινα στελέχη και σε στελέχη πτηνών. Οι χοίροι μπορούν επίσης να προσβληθούν με ανθρώπινη γρίπη, ή των πτηνών, κάτι που επιτρέπει την αλληλεπίδραση των γονιδιών τους και την δημιουργία νέου τύπου ιού γρίπης Α για την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι δεν διαθέτουν καμιά προστασία στο ανοσοποιητικό τους σύστημα.[6]
Τα στελέχη της γρίπης διακρίνονται σε 2 τύπους ανάλογα με την μεταδοτικότητα τους, στους υψηλά μεταδοτικης ή ελάχιστα μεταδοτικούς.[7] Ο πλέον υψηλά μεταδοτικός τύπος είναι ο H5N1, ο οποίος εμφανίστηκε στην Κίνα το 1996, ενώ διαθέτει και κάποια ελάχιστα μεταδοτικά στελέχη με παρουσία στην βόρεια Αμερική.[7][8] Τα πτηνά συντροφιάς δεν θεωρείται πιθανό πως μπορούν να προσβληθούν από τον ιό και δεν έχουν υπάρξει αντίστοιχες αναφορές από το 2003, ενώ τα περιστέρια δεν προσβάλλονται και δεν μεταδίδουν τον ιό.[9][10][11]
Μεταξύ των αρχών του 2013 και των αρχών του 2017, υπήρξαν 916 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που προσβλήθηκαν από τον τύπου H7N9 σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας,[12] με την πλειοψηφία να είναι στην Κίνα από Νοέμβριο έως Δεκέμβριο. Παρόμοια αύξηση των μολύνσεων έχει παρατηρηθεί σε προηγούμενα έτη κατά τους μήνες Δεκέμβριο με Ιανουάριο.[12]
Η πιο κοινά αποδεκτή ημερομηνία της πρώτης εμφάνισης του ιού -αρχικά γνωστή ως λοιμός των πουλερικών- είναι το 1878 όταν διαφοροποιήθηκε από άλλων ειδών ασθένεις που προκαλούσαν υψηλό βαθμό θνησιμότητας στα πτηνά.[13] Έως την δεκαετία του 1950, στον λοιμό των πουλερικών συμπεριλαμβάνονταν και η ασθένεια Νιούκαστλ. Μεταξύ του 1959 και του 1995, υπήρχαν 15 καταγεγραμμένες περιπτώσεις υψηλά μεταδοτικού τύπου σε πουλερικά, με ελάχιστα περιστατικά να καταλήγουν σε θάνατο. Μεταξύ του 1996 και του 2008 ωστόσο, υπήρξαν 11 περιστατικά με τον υψηλά μεταδοτικό τύπου με 4 από αυτά να αφορούν μετάδοση σε εκατομμύρια πτηνά.[13]
Κατά την δεκαετία του 1990, ο διεθνής πληθυσμός των πουλερικών αυξήθηκε κατά 76% στις αναπτυσσόμενες χώρες, και κατά 23% στις ανεπτυγμένες, κάτι που συνέβαλε στην διάδοση της γρίπης.[14] Ο τύπος της γρίπης Α/H5N1 παρατηρήθηκε για πρώτη φορά σε χήνα στην Κίνα το 1996, και το 1997 αναφέρθηκαν περιστατικά με μόλυνση ανθρώπων στο Χονγκ Κονγκ.[8] Από το 2003, έχουν αναφερθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πάνω από 700 περιπτώσεις ανθρώπων που προσβλήθηκαν από τον ασιατικό τύπο HPAI H5N1, κυρίως σε 15 χώρες σε Ασία, Αφρική, Ειρηνικό, Ευρώπη, και Μέση Ανατολή, και συνολικά πάνω από 60 χώρες.[8][13]