Γρίπη
Η γρίπη είναι μεταδοτική ίωση η οποία προσβάλλει κυρίως το αναπνευστικό σύστημα. Στους ανθρώπους τα κοινά συμπτώματα της γρίπης είναι πυρετός, πόνος στον λαιμό, μυικοί πόνοι, έντονος πονοκέφαλος, βήχας, αδυναμία και γενική αδιαθεσία.[1]
Μετάδοση
Τυπικά η γρίπη μεταδίδεται μέσω του αέρα και του φτερνίσματος, καθώς και από τις ακαθαρσίες των πτηνών. Η γρίπη μπορεί να μεταδοθεί από σάλιο, φτέρνισμα, περιττώματα και αίμα. Οι μολύνσεις επίσης συμβαίνουν με επαφή με αυτά τα σωματικά υγρά ή από επαφή με μολυσμένες επιφάνειες. Οι ιοί της γρίπης μπορούν να παραμείνουν λοιμώδεις για περίπου μια εβδομάδα σε ανθρώπινη θερμοκρασία, πάνω απο 20 μέρες σε 0°C και για πολύ μεγαλύτερες περιόδους σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.[2][3]
Ιστορία
Η γρίπη εξαπλώνεται στον κόσμο με εποχιακές πανδημίες, σκοτώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους σε πανδημικά χρόνια και χιλιάδες ανθρώπους σε μη πανδημικά χρόνια. Τρεις πανδημίες γρίπης συνέβησαν τον 20ό αιώνα σκοτώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους, με την κάθε μία των πανδημιών να εμφανίζει την γρίπη κάθε φορά ως νέο μικροβιολογικό στέλεχος. Αυτά τα νέα στελέχη εμφανίζονται ως αποτέλεσμα μετάδοσης του ιού από άλλα θηλαστικά σε ανθρώπους.
Ένα θανατηφόρο στέλεχος, το Η5Ν1 (Γρίπη των πτηνών), έχει παρουσιαστεί ως μεγάλος κίνδυνος για μια καινούρια πανδημία γρίπης από την πρώτη στιγμή που σκότωσε ανθρώπους στην Ασία την δεκαετία του '90. Ευτυχώς ωστόσο αυτός ο ιός δεν μεταδίδεται εύκολα στους ανθρώπους.[4]
Το 2009 ένα άλλο θανατηφόρο στέλεχος του H1N1, η γρίπη των χοίρων παρουσιάστηκε στο Μεξικό και από εκεί μεταδόθηκε σε ΗΠΑ και γειτονικές χώρες φτάνοντας την Ευρώπη, Ασία Αφρική, Ωκεανία. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κήρυξε αυτό το στέλεχος πανδημία στις 11 Ιουνίου 2009[5].
Τύποι Ιών
Στην ταξινόμηση ιών, οι ιοί της γρίπης είναι ιοί RNA οι οποίοι αποτελούν τρία από τα πέντε γένη της οικογένειας Orthomyxoviridae:[6] Υπάρχουν 3 υπότυπη του ιου της γρίππης,(ο τύπος Α, τύπος Β και τυπος C, εκ των οποίων μόνο οι δυο πρώτοι προσβάλλουν τον άνθρωπο- ο δε τύπος Β συνήθως προκαλει μόνο ήπια νόσο.[7]
Ο ιος γρίππης Α μπορεί να υποδιαιρεθεί σε διαφορετικούς ορότυπους βάσει της απόκρισης αντισωμάτων σε αυτούς τους ιούς.[8] Οι οροτυποι αυτοί εξαρτόνται απο τις γλυκοπρωτεϊνες που εμφανιζονται στην επιφάνεια του ιου: την γλυκοπρωτεινη Η και την γλυκοπρωταϊνη Ν. Υπάρχουν αρκετά είδη τέτοιων γλυκοπρωτεινων και ακομη περισσότεροι συνδιασμοί.[9]
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γρίπης μπορεί να αρχίσουν ξαφνικά, μια εως τρεις ημέρες μετά την μόλυνση με τον ιό. Τα αρχικά συμπτώματα είναι ρίγη ή αίσθημα ψύχους, αλλά και ο πυρετός είναι επίσης συνηθισμένος στην αρχική μόλυνση, με την θερμοκρασία του σώματος να φθάνει ώς και 39 °C. Τα συμπτώματα της γρίπης περιλαμβάνουν πόνους στο σώμα, ειδικά στις αρθρώσεις και τον λαιμό, βήχα και φτέρνισμα, [[Πονοκέφαλος}πονοκέφαλο]], καταρροή στα μάτια, ναυτία και εμετό, Κόκκινα μάτια, δέρμα, στόμα, λαιμός και μύτη[10]
Η ασθένεια μπορεί να εξελιχθει ως ιογενής πνευμονία- αν και συνήθως επιμολύνεται με άλλα βακτήρια. Πιθανον να οδηγησει και σε καρδιολογικές (περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα) ή νευρολογικές διαταραχές (εγκεφαλιτιδα).[11]
Μπορεί να είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος την γρίπη από το κοινό κρυολόγημα στα αρχικά στάδια, αλλά τα συμπτώματα της γρίπης είναι πιο σοβαρά από αυτά του κρυολογήματος.[12] Παρόλο που ναυτία και εμετός είναι κοινά στα παιδιά[1], αυτά τα χαρακτηριστικά οφείλονται σε μη σχετική γαστρεντερίτιδα που μερικές φορές αποκαλείται «στομαχική γρίπη».[13]
Διάγνωση
Στην οξεία φάση, η διαγνωση μπορει να επιτευχθει με ανιχνευση της παρουσίας αντιγόνων του ιού, ή του ίδιου του RNA του στον στοματοφάρυγγα. Αργότερα, μπορεί να τεκμηριωθεί νόσηση με ανίχνευση αντισωμάτων στο αίμα, εναντίον του ιού. [14]
Προφύλαξη
Εμβόλια ενάντια στη γρίπη συνήθως χορηγούνται σε ανθρώπους υψηλού κινδύνου στις αναπτυγμένες χώρες καθώς και σε πτηνά[15]. Το πιο κοινό εμβόλιο περιέχει ανενεργά υλικά από τρία στελέχη ιών.
Θεραπεία
Γενικά μέτρα
Οι άνθρωποι με γρίπη πρέπει να ξεκουράζονται, να πίνουν πολλά υγρά, να αποφεύγουν την χρήση του αλκοόλ και το κάπνισμα και αν χρειαστεί να παίρνουν φάρμακα, όπως παρακεταμόλη για να ανακουφίσουν τον πυρετό και τους μυϊκούς πόνους που σχετίζονται με την γρίπη. Παιδιά και έφηβοι με συμπτώματα γρίπης, θα πρέπει να αποφεύγουν την χρήση ασπιρίνης κατά την διάρκεια της μόλυνσης με γρίπη καθώς μπορεί να προκαλέσει μια σπάνια ασθένεια (Σύνδρομο του Reyes) που πολλές φορές είναι και θανατηφόρα. Αφού η γρίπη προκαλείται από ιό, τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία δράση στην μόλυνση, εκτός και αν έχουν χορηγηθεί για δευτερεύουσες μολύνσεις όπως βακτηριακή πνευμονία.
Φαρμακευτική αγωγή
Οι αναστολείς της νευραμινιδάσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία της γρίπης σε άτομα υψηλού κινδύνου.[16][17] Η γρίπη τύπου Α μπορεί να θεραπευτεί με ριμανταδίνη ή αμανταδίνη, ενώ οι ιοί της γρίπης A ή B θεραπεύονται με οσελταμιβίρη, ζαναμιβίρη ή περαμιβίρη.[17] Αυτά είναι από τα πιο ωφέλιμα φάρμακα εφόσον η θεραπεία ξεκινήσει μέσα σε 48 ώρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων σε άτομα υψηλού κινδύνου,[17] παρ'όλα αυτά, η χρήση τους είναι αμφιλεγόμενη όσον αφορά στο κόστος-όφελος.[18]
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Info on influenza από το CDC
- Fact Sheet από WHO