Δολάριο Ζιμπάμπουε

Πρώτο δολάριο

Το πρώτο δολάριο Ζιμπάμπουε εισήχθη το 1980 και αντικατέστησε το Δολάριο Ροδεσίας, με το οποίο είχε την ίδια αξία. Την περίοδο που εισήχθη, το δολάριο Ζιμπάμπουε είχε ακόμα αξία μεγαλύτερη του Δολαρίου ΗΠΑ, με τα 0,68 δολάρια Ζιμπάμπουε να ισοδυναμούν σε αξία του 1 δολαρίου ΗΠΑ. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, η αξία του έγινε πολύ μικρότερη. Τον Ιούλιο του 2006 η αξία του Δολαρίου Ζιμπάμπουε στην παράλληλη αγορά έπεσε στο 1.000.000 επί της βρετανικής λίρας.^[2].

Δεύτερο δολάριο

Τον Οκτώβριο του 2005 ο επικεφαλής της Αποθεματικής Τράπεζας της Ζιμπάμπουε εξήγγειλε ότι η χώρα θα είχε νέο νόμισμα την επόμενη χρονιά. Τον Ιούνιο της επόμενης χρονιάς, ο Υφυπουργός Οικονομικών Ντέιβιντ Τσάπφικα δήλωσε ότι η χώρα του έπρεπε να πετύχει μακροοικονομική σταθερότητα (π.χ. διψήφιο πληθωρισμό) προτού εισαχθεί το νέο νόμισμα.

Την 1η Αυγούστου του 2006 η ονομαστική αξία του δολαρίου αναπροσαρμόστηκε και 1 ανατιμημένο δολάριο ήταν ίσο σε αξία με 1000 παλαιά δολάρια. Το νέο δολάριο υποδιαιρείται ωστόσο σε 100 cents παρά το γεγονός ότι δε χρησιμοποιούνται πρακτικά τα κέρματα αυτά. Μαζί με την αναπροσαρμογή της αξίας του δολαρίου, η κυβέρνηση προέβηκε στην υποτίμηση του δολαρίου επί του αμερικανικού ομώνυμου νομίσματος κατά 60%, από τα 101.000 παλαιά δολάρια (101 αναπροσαρμοσμένα σε αξία) στα 250 ανατιμημένα δολάρια. Η ISO αρχικά όρισε νέο κωδικό για το νόμισμα, το ZWN ωστόσο η αποθεματική Τράπεζα της αφρικανικής χώρας δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προέκυψαν από την αλλαγή. Για το λόγο αυτό, ο κωδικός του νομίσματος παρέμεινε 'ZWD' ^[3].

Η εκστρατεία για αναπροσαρμογή της αξίας του δολαρίου, την οποία ονόμασε ο επικεφαλής της Αποθεματικής Τράπεζας, "Επιχείρηση Ανατολή του Ηλίου" τερματίστηκε στις 21 Αυγούστου του 2006. Υπολογίζεται ότι περί τα 10 τρισεκατομμύρια παλαιά δολάρια Ζιμπάμπουε (22% της προμήθειας σε χρήμα) δεν εξαγοράστηκαν στη διάρκεια εκείνης της περιόδου.^[4].

Σταδιακά, η χώρα κινήθηκε προς την εισαγωγή νέου νομίσματος, το οποίο ωστόσο δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Το Φεβρουάριο του 2007 η Κεντρική Τράπεζα της Ζιμπάμπουε κήρυξε τον πληθωρισμό "παράνομο", κηρύσσοντας εκτός νόμου οποιαδήποτε αύξηση των τιμών σε συγκεκριμένα αγαθά στο διάστημα από 1 Μαρτίου ως 30 Ιουνίου του 2007. Οι αρχές προέβησαν σε συλλήψεις επικεφαλής εταιρειών που αύξαναν τις τιμές.^[5][6]

Στις 6 Σεπτεμβρίου του 2007 το δολάριο υποτιμήθηκε κατά 1.200% και έτσι τα 30.000 δολάρια Ζιμπάμπουε ισοδυναμούσαν σε αξία με 1 Δολάριο ΗΠΑ.^[7]

Πληθωρισμός

Ο υψηλότατος πληθωρισμός και η κατάρρευση της οικονομίας οδήγησε στην υποτίμηση του νομίσματος και πολλοί οργανισμοί άρχισαν να χρησιμοποιούν άλλα νομίσματα, όπως το ευρώ, το Δολάριο ΗΠΑ, τη Λίρα Αγγλίας και το Ραντ Νοτίου Αφρικής. Στις αρχές του 21ου αιώνα, ο υπερπληθωρισμός ήταν γεγονός για τη Ζιμπάμπουε. Ο πληθωρισμός έφτασε το 624% στις αρχές του 2004, στη συνέχεια μειώθηκε σε υποτριπλάσια νούμερα και μετά εκτοξεύτηκε στο 1.281% το Δεκέμβριο του 2006.^[8] Τον Απρίλιο του 2007 σημείωσε και άλλο ρεκόρ στο 3.714% μέσα σε έναν χρόνο.^[9]

Ο δείκτης του πληθωρισμού στη χώρα τον Ιούνιο του 2007 ήταν 11.000% και η ισοτιμία του δολαρίου με τη λίρα Αγγλίας στη μαύρη αγορά ήταν 400.000 Z$ προς 1 Λίρα Αγγλίας^[10] Τον επόμενο μήνα η κυβέρνηση σταμάτησε προσωρινά τη δημοσιοποίηση στοιχείων για τον πληθωρισμό.^[11]

Τους επόμενους μήνες ανακοινώνονταν συνεχώς και επίσημα στοιχεία με πενταψήφια ποσοστά αναφορικά με τον υπερπληθωρισμό. Το Κεντρικό Στατιστικό Γραφείο ανακοίνωσε το Φεβρουάριο του 2008 ότι ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο εκείνης της χρονιάς είχε περάσει το ψυχολογικό όριο του 100.000% και είχε διαμορφωθεί στο 100.580,2% .^[12]

Τον Απρίλιο του 2008 η Financial Gazette (FinGaz) έγραψε ότι επίσημα ο πληθωρισμός το Φεβρουάριο του 2008 είχε εκτοξευτεί στο 164.900,3% .^[13], ενώ τον Ιούλιο του 2008 σημείωσε και νέο ρεκόρ, με 2,2 εκατομμύρια τοις εκατό.^[14]

Τον επόμενο μήνα ανακοινώθηκε ότι ο πληθωρισμός το μήνα Ιούνιο "εκτοξεύτηκε" στο 11.250.000%.^[15]

Στις 2 Φεβρουαρίου του 2009 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ένα τρισεκατομμύριο δολάρια Ζιμπάμπουε αναπροσαρμόστηκαν σε αξία προς 1 νέο δολάριο Ζιμπάμπουε.^[16]

Προμήθευση χρημάτων (2006-2008)

Το 2006 εξαγγέλθηκε από την Κεντρική Τράπεζα η προμήθευση νέων χαρτονομισμάτων, όπως και το 2007.

Το 1980 εισήχθησαν κέρματα ονομαστικής αξίας των 1, 5, 10, 20 και 50 και του 1 δολαρίου. Σχεδόν όλα τα κέρματα κατασκευάστηκαν από χαλκονικέλιο. Το 1997 εισήχθη το κέρμα 2 δολαρίων και το 2001 είδε την εισαγωγή ενός διμεταλλικού κέρματος των 5 δολαρίων. Τα κέρματα αυτά παραμένουν σε νόμιμη χρήση, όμως λόγω της μικρής τους αξίας χρησιμοποιούνται μόνο στα καζίνο της Ζιμπάμπουε.^[17]

Πρώτο δολάριο

To 1980 κυκλοφόρησαν από την Αποθεματική Τράπεζα της Ζιμπάμπουε χαρτονομίσματα σε αξίες των 2, 5, 10 και των 20 δολαρίων. Ακολούθησαν τα τραπεζογραμμάτια των 50 το 1994, των 100 το 1995, των 500 το 2001 και των 1000 δολαρίων το 2003.

Το 2003, εξαιτίας του καλπάζοντος πληθωρισμού, η Αποθεματική Τράπεζα ξεκίνησε την έκδοση ταξιδιωτικών επιταγών σε ονομαστικές αξίες των 1000, 5.000, 10.000, 20.000, 50.000 και των 100.000 δολαρίων. Στη συνέχεια τις επιταγές αυτές διαδέχθηκαν άλλες επιταγές των 5.000, 10.000 και των 20.000 δολαρίων. Το 2006 ακολουθήθηκαν από τις επιταγές των 50.000 και των 100.000 δολαρίων.

Δεύτερο δολάριο

Την 1 Αυγούστου του 2006 εισήχθη νέο νόμισμα και εκδόθηκαν επιταγές σε ονομαστικές αξίες των 1, 5, 10 και των 50 cents, 1, 10, 20, 50, 100, 500, 1000, 10.000 και 100.000 δολαρίων. Το 2007 εκδόθηκαν επιταγές των 5.000 δολαρίων και των 50.000 το Μάρτιο του 2007. Ακολούθησαν οι επιταγές των 200.000 τον Αύγουστο του 2007.

Σταδιακά ανακοινώθηκε η έκδοση επιταγών μεγαλύτερης ονομαστικής αξίας. Στις 5 Μαΐου του 2008 ανακοινώθηκε η έκδοση επιταγών των 100.000.000 δολαρίων και των 250.000.000 δολαρίων.^[18]

Η κυβέρνηση εξέδωσε στη συνέχεια ένα νόμισμα των 500 εκατομμυρίων δολαρίων το οποίο ισούται περίπου με δύο δολάρια.^[19]

Από τις 21 Ιουλίου του 2008 κυκλοφόρησε και χαρτονόμισμα των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.^[20], με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται στο 2,2 εκατομμύρια τοις εκατό.

Τρίτο και τέταρτο δολάριο

Το 2008 εκδόθηκε τρίτο χαρτονόμισμα σε αξίες των 1, 5, 10, 20, 100, 500 και των 1000 δολαρίων. Την 1η Αυγούστου του 2008 εισήχθη το νέο νόμισμα με νέο κωδικό ZWR^[21].

Στις 2 Φεβρουαρίου του 2009, ανακοινώθηκε από την Αποθεματική Τράπεζα της Ζιμπάμπουε (RBZ) ότι άλλα 12 μηδενικά θα αφαιρούνταν από το νόμισμα με τα 1 τρις δολάρια Ζιμπάμπουε - το τρίτο δολάριο- να ισοδυναμούν με 1 νέο (τέταρτο) δολάριο.^[22] Τα νέα χαρτονομίσματα που θα εισάγονταν ήταν τα Z$1, Z$5, Z$10, Z$20, Z$50, Z$100 και Z$500. ^[16] TΤο τρίτο δολάριο θα παρέμενε σε χρήση ταυτόχρονα με το νέο ως τις 30 Ιουνίου 2009.^[23]Ο νέος νομισματικός κωδικός ήταν ZWL.^[24]

Ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Τεντάι Μπίτι, παραδέχθηκε ότι από τον Οκτώβριο του 2008 το δολάριο της Ζιμπάμπουε "έχει πεθάνει".^[25]

Στις 12 Απριλίου 2009 μεταδόθηκε ότι ο υπουργός οικονομικού σχεδιασμού , Έλτον Μανγκόμα, ανακοίνωσε την αναστολή του τοπικού νομίσματος τουλάχιστον για έναν χρόνο, τερματίζοντας έτσι το τέταρτο δολάριο.^[26][27]

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις ισοτιμίες του Δολαρίου Ζιμπάμπουε επί του Δολαρίου ΗΠΑ:

Τρίτο δολάριο

Ειδήσεις

• «Zimbabwe sees record inflation». BBC News. 2006-03-10. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4794470.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-10-02. 
• «Zimbabwe's inflation surpasses 1,000 percent». CNN. 2006-05-12. http://www.cnn.com/2006/WORLD/africa/05/12/zimbabwe.inflation.reut/index.html. 
• Thornycroft, Peta (2006-07-15). «In Zimbabwe, a small bag of groceries now costs millions». The Daily Telegraph. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-06. https://web.archive.org/web/20070306060910/http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=%2Fnews%2F2006%2F07%2F15%2Fwzim15.xml&sSheet=%2Fnews%2F2006%2F07%2F15%2Fixnews.html. Ανακτήθηκε στις 2006-10-02. 
• zimbabwesituation.com (27 Ιουλίου 2006). «Zim dollar hits a million to the pound as Murerwa unveils 'scandalous' supplementary budget». Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2006. 
• zimbabwesituation.com (31 Ιουλίου 2006). «Zimbabwe devalues, redenominates currency». Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2006. 
• Zimdollar
• zimbabwesituation.com (15 Σεπτεμβρίου 2006). «Zimbabwe Αύγουστος inflation jumps to 1,204 pct yr/yr». Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2006. 
• zimbabwesituation.com (4 Νοεμβρίου 2006). «Embattled currency to hit $16 000 per US dollar». Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2006. 
• zimbabwesituation.com (17 Νοεμβρίου 2006). «Murerwa wins on devaluation». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2006. 
• zimbabwesituation.com (29 Νοεμβρίου 2006). «Zimdollar takes heavy knock on black market». Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2006. 
• zimbabwesituation.com (22 Ιουνίου 2007). «Zimbabwe currency crashes; inflation as high as 9,000%». Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2007. 
• Zimbabwe launches $200,000 note Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007.
• Zimbabwe inflation hits new high (εικονίζει την εμπρόσθια όψη της επιταγής των 200.000 δολαρίων Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2007.