Зымбабвійскі даляр

Першы даляр

Першы зымбабвійскі даляр быў уведзены ў 1980 годзе для замены радэзійскага даляра. Пры ўвядзеньні, зымбабвійскі даляр каштаваў меней за адзін амэрыканскі даляр. Тым ня меней, абменны курс рухнуў вельмі хутка. У 2006 годзе зымбабвійскі даляр суадносіўся да амэрыканскага як 1 000 000 да 1.

Другі даляр

У кастрычніку 2005 году кіраўнік Нацыянальнага банку Зымбабвэ абвясьціў аб намеры ўвядзеньня новай валюты, але ў ліпені 2006 году міністар фінансаў Зымбабвэ спыніў увядзеньне новай валюты да дасягненьня макраэканамічнай стабілізацыі.

Тым ня менш, новы даляр быў уведзены 1 жніўня 2006 году, замяніўшы стары даляр па курсу 1 да 1000. Новы даляр дзяліўся на 100 цэнтаў, але ў нашы дні яны ўжо не ўжываюцца.

Нягледзячы на прынятыя меры, стабілізацыі курса не атрымалася дасягнуць і да нашых дзён. У 2007 годзе інфляцыя склала больш за 4500% у месяц (да канца году перавысіла 100 000%).

У сувязі з тым, што інфляцыя на сярэдзіну ліпеня 2008 году паводле афіцыйных зьвестак склала 2,2 млн % у гадавым разьліку (па неафіцыйных — 12,5 млн %), урад краіны ўвёў у абарачэньне банкноты вартасьцю 100 млрд даляраў (на якую можно купіць чатыры апэльсіны). Напрыклад, банка піва 7 ліпеня 2008 году а 17:00 па мясцовым часе каштавала 100 млрд зымбабвійскіх даляраў, ужо праз гадзіну яна стала каштаваць 150 млрд.

Зь ліпеня ў Зымбабвэ праводзіліся дзьве дэнамінацыі. У выніку з зымбабвійскіх даляраў у агульнай складанасьці «зьнікла» 13 нулёў. Аднак гэта не спыніла інфляцыю і не палепшыла эканамічнага становішча насельніцтва, каля 80 адсоткаў якога жывуць за рысай беднаты і ня маюць працы. У краіне не хапае ня толькі прадуктаў і тавараў першай неабходнасьці, але нават банкнот. Яшчэ ў ліпені стала вядома, што ў краіне сканчаецца папера для друкаваньня грошай, бо яе пастаўшчык быў змушаны спыніць супрацоўніцтва з рэжымам Робэрта Мугабэ.

У верасьні 2008 Цэнтрабанк Зымбабвэ дазволіў хадню замежнай валюты ў краіне (бацванская пула, паўднёваафрыканскі рэнд, даляр ЗША, эўра і брытанскі фунт). У выніку нацыянальная валюта апынулася незапатрабаванай. Мяркуецца, што гэты дазвол будзе дзейнічаць на працягу паўтара году ў якасьці «экспэрымэнту». Чыньнікам стала інфляцыя, якая ў чэрвені бягучага году склала 11,2 мільёну адсоткаў у гадавым вырахаваньні. У параўнаньні з траўнем яна вырасла на дзевяць мільёнаў адсоткаў. Па неафіцыйных зьвестках, гэты паказчык яшчэ вышэй.

У верасьні 2008 году інфляцыя ў Зымбабвэ дасягнула новага рэкорду, павялічыўшыся да 231 мільёну адсоткаў у год. Рост тэмпаў інфляцыі ў краіне адбыўся з-за росту коштаў на хлеб і збожжавыя. Па ацэнках ААН, харчовай дапамогі патрабуюць два мільёны зымбабвійцаў.^[1]

Зь сярэдзіны 2008 году ўрад Зымбабвэ не публікуе зьвесткі аб тэмпах інфляцыі ў краіне.

Становішча з інфляцыяй у краіне, якая пабіла ўсе гістарычныя максымумы, не палепшылася, нягледзячы на дамову аб падзеле ўлады ў краіне паміж прэзыдэнтам Робэртам Мугабэ і лідэрам апазыцыі Морганам Тсвангіраі. Апошні атрымаў пасаду прэм’ер-міністра, аднак дамовіцца аб складзе ўраду бакам не атрымалася.

У сярэдзіне красавіка 2009 году ўрад Зымбабвэ прыняў рашэньне прыпыніць функцыянаваньне нацыянальнай валюты. Урадавая пастанова ўзаконіла існую практыку, паколькі даляр фактычна зьнік з абарачэньня. Па словах міністра эканомікі краіны Элтана Мангомы, зымбабвійскі даляр ня будзе прымацца да аплаты на працягу году, паколькі «яго кошт не забясьпечаны нічым».^[2]

Дэнамінацыя

Нацыянальны Банк Зымбабвэ 2 лютага 2009 году правёў дэнамінацыю, а таксама выпусьціў у абарачэньне сем новых банкнотаў. Пасьля дэнамінацыі старыя 10 трыльёнаў зымбабвійскіх даляраў — банкнота максымальнай вартасьці, стала каштаваць 10 новых даляраў. Такім чынам, з банкнотаў былі выдалены 12 нулёў.

• Рэзэрвовы Банк Зымбабвэ (анг.)