Δυτικορομανικές γλώσσες

Οι Δυτικορομανικές γλώσσες είναι κλάδος των ρομανικών γλωσσών.^[1] Σύμφωνα με ένα από τα πρότυπα διαίρεσής τους, ως κλάδος αποτελείται από πέντε υποκλάδους: τις Ιβηρορομανικές, τις Οξιτανορομανικές, τις Γαλατορομανικές, τις Γαλατοϊταλικές και τις Ραιτορομανικές γλώσσες. Καλύπτουν επομένως τη δυτική Ευρώπη από την Ιβηρική μέχρι βόρεια στα γλωσσικά σύνορα των γαλλικών με τα ολλανδικά και τα γερμανικά ενώ ανατολικά εκτείνονται στη βόρεια Ιταλία και τη ρομανόφωνη Ελβετία.

Κύριο στοιχείο διαφοροποίησής τους από τις Ανατολικορομανικές είναι η ηχηροποίηση των άηχων κλειστών συμφώνων και η διατήρηση του λατινικού τελικού /s/.^[2][3][4] Κοινό στοιχείο των Γαλατοϊταλικών, των Γαλατορομανικών και των Ραιτορομανικών αποτελεί το κελτικό γλωσσικό υπόστρωμα^[5] ενώ μέχρι την εγκατάσταση γερμανικών φύλων στη σημερινή Ελβετία, οι ραιτορομανικές και γαλατορομανικές γλώσσες βρίσκονταν σε άμεση επαφή.^[6]

Οι υποκατηγορίες περιέχουν τις εξής γλώσσες:

• Ιβηρορομανικές: πορτογαλικά, γαλικιανά, ισπανικά, αστουρλεονικά και αραγωνικά. Εντάσσονται επίσης τα ισπανοεβραϊκά, η εξαφανισμένη μοζαραβική γλώσσα και πιθανότατα και η εξαφανισμένη αφρορομανική που ομοίαζε τη δημώδη λατινική της Ιβηρικής.^[7]
• Οξιτανορομανικές: Ως κατηγορία αποτελεί λύση στο πρόβλημα της ενσωμάτωσης των καταλανικών στις Ιβηρορομανικές ή τις Γαλορομανικές που προκάλεσε πολεμική την δεκαετία του 1920 μεταξύ των γλωσσολόγων Ραμόν Μενέντεθ-Πιδάλ και Βίλχελμ Μέγιερ Λύμπκε.^[8] Περιλαμβάνει τα καταλανικά και τα οξιτανικά (γασκωνικά και προβηγκιανικά).
• Γαλατορομανικές: γαλλικά, φραγκοπροβηγκιανά, νορμανδικά, πικαρδικά και φραγκοπροβηγιανικά.
• Γαλατοϊταλικές: Περιλαμβάνει τις ρομανικές γλώσσες της Ιταλίας βόρεια της γραμμής Σπέτσια-Ρίμινι.
• Ραιτορομανικές: διάλεκτοι των κεντρικών Άλπεων μεταξύ των οποίων και η ρομανσική γλώσσα.