Ημέρα της Νίκης (9 Μαΐου)

Η Ημέρα της Νίκης[a 1] είναι αργία που εορτάζεται στη Ρωσία και άλλες χώρες του κόσμου. Ξεκίνησε να εορτάζεται στις 15[1] δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, μετά την υπογραφή του γερμανικού συμφώνου παράδοσης τη νύχτα της 8ης Μαΐου 1945 (στην ώρα Μόσχας ήταν μετά τα μεσάνυχτα, στις 9 Μαΐου). Η Σοβιετική κυβέρνηση ανακοίνωσε τη νίκη στα ξημερώματα της 9ης Μαΐου, μετά τη τελετή υπογραφής στο Βερολίνο.[2] Ενώ η αργία ξεκίνησε να εορτάζεται το 1945, η αργία έγινε μη-εργατική αργία μόνο το 1965, και αυτό επηρέαζε μόνο ορισμένες σοβιετικές δημοκρατίες.

Το Λάβαρο της Νίκης αρ. 5, το οποίο υψώθηκε στην κορυφή του κτιρίου του Ράιχσταγκ

Στην Ανατολική Γερμανία, η 8η Μαΐου εορταζόταν ως Ημέρα της Απελευθέρωσης από το 1950 έως το 1966, καθώς και στην 40ή επέτειο το 1985. Το 1975, εορτάστηκε μια Ημέρα της Νίκης σοβιετικού στυλ, στις 9 Μαΐου. Από το 2002, το γερμανικό κρατίδιο Μεκλεμβούργο-Πομερανία εορτάζει την 9η Μαΐου ως μέρα ανάμνησης, γνωστή με την ονομασία Ημέρα της Απελευθέρωσης από τον Εθνικοσοσιαλισμό και το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.[3]

Εορτασμοί

Ημέρα της Νίκης το 2013 στο Ντονέτσκ στην Ουκρανία
Ουκρανικό γραμματόσημο του 2005

Κατά τη διάρκεια της ύπαρξης της ΕΣΣΔ, η 9η Μαΐου ήταν γνωστή ως Ημέρα της Νίκης στην ΕΣΣΔ και τις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ. Ενώ η αργία εισήχθη σε πολλές σοβιετικές δημοκρατίες μεταξύ του 1946 και του 1950, έγινε μη εργατική ημέρα στην Ουκρανική ΣΣΔ το 1963 και στη Ρωσική ΣΟΣΔ το 1965. Στη Ρωσική ΣΟΣΔ, εάν η 9η Μαΐου έπεφτε σε Σάββατο ή Κυριακή, οι εργαζόμενοι έπαιρναν μια μέρα ρεπό (συνήθως την ερχόμενη Δευτέρα).

Ο εορτασμός της Ημέρας της Νίκης συνέχισε τα επόμενα χρόνια. Ο πόλεμος έγινε θέμα μείζονος σημασίας σε όλη τη πολιτστική ζωή της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και στην εκπαίδευση.[4]

Στη Ρωσία της δεκαετίας του 1990, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η 9η Μαΐου δεν εορταζόταν με μεγάλες πορείες σοβιετικού στυλ λόγω των πολιτικών των ρωσικών κυβερνήσεων. Μετά την άνοδο του Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξουσία, η Ρωσική κυβέρνηση άρχισε να προωθεί το κύρους του κυβερνώντος καθεστώτος και της ιστορίας, ενώ οι εθνικές αργίες και εορτασμοί έγιναν πηγή εθνικής υπερηφάνειας. Η ημέρα της Νίκης στη Ρωσία έχει γίνει μια γιορτή όπου ο λαϊκός πολιτισμός παίζει κεντρικό ρόλο. Στη Ρωσία, η 60η και 70η επέτειος της ημέρας της Νίκης στη Ρωσία (2005 και 2015) έγιναν οι μεγαλύτερες λαϊκές αργίες μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.[4]

Το 2015, περίπου 30 αρχηγοί κρατών, συμπεριλαμβανομένων αυτού της Κίνας και της Ινδίας, ήταν παρόντες στους εορτασμούς του 2015, ενώ οι ηγέτες των δυτικών χωρών μποϊκόταραν τους εορτασμούς λόγω της ρωσικής επέμβασης στη Κριμαία.[5][6]

Χώρες που εορτάζουν την 9η Μαΐου

Παρέλαση για τον εορτασμό της Ημέρας της Νίκης το 2005 στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.
Παρέλαση για τον εορτασμό της Ημέρας της Νίκης το 2015 στη Μόσχα.


  • Αρμενία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.[7]
  • Αζερμπαϊτζάν: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.[8] Στο μνημείο του Χαζί Αζλάνοφ γίνεται τελετή κατάθεσης στεφάνου.
  • Λευκορωσία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν παρομοίως και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Σε ορισμένα έτη (1995, 2005, 2010, και 2015) έγινε παρέλαση στη λεωφόρο Μαζάροφ ενώ γίνεται κάθε χρόνο, μετά την ανεξαρτησία, παρέλαση στη πλατεία της Νίκης.
  • Βουλγαρία: Η 9η Μαΐου ήταν επίσημη αργία όσο αποτελούσε κράτος-δορυφόρος της Σοβιετικής Ένωσης (έως το 1989). Όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η μέρα εορτάζεται στις 8 Μαΐου. Ωστόσο, στις 9 Μαΐου, μερικοί ρωσόφιλοι, ευρωσκεπτικιστές και αριστεροί συγκεντρώνονται ανεπισήμως για να εορτάσουν την Ημέρα της Νίκης στις 9 Μαΐου.[9]
  • Βοσνία και Ερζεγοβίνη: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της. Η αργία είναι μη εργατική αργία μόνο στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας.
  • Εσθονία: Η Εσθονία δεν εορτάζει επίσημα την 9η Μαΐου λόγω του κατοχικού παρελθόντος της, αν και η ρωσική κοινότητα εορτάζει ανεπίσημα την αργία. Η αργία εορταζόταν κανονικά όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης
  • Γεωργία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης
  • Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία: Η Tag der Befreiung (Ημέρα της απελευθέρωσης) αποτελούσε επίσημη αργία στις 8 Μαΐου, ενώ εορτάστηκε ετησίως από το 1950 έως το 1966 και στην 40ή επέτειο το 1985. Το 1975 εορτάστηκε στις 9 Μαΐου και εκείνη τη χρονιά ονομάστηκε Tag des Sieges (Ημέρα της Νίκης).
  • Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας δεν αναγνωρίζει επίσημα τις 9 Μαΐου ως αργία. Ωστόσο, σε ορισμένες περιοχές της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας εξακολουθούν να γίνονται ανεπίσημες εορταστικές εκδηλώσεις. Επίσης το γερμανικό κρατίδιο,του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας το 2002 αναγνώρισε την 8 Μαΐου ως Ημέρα απελευθέρωσης από τον εθνικοσοσιαλισμό και το τέλος του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου (γερμανικά: Tag der Befreiung vom Nationalsozialismus und der Beendigung des 2. Weltkrieges‎‎).
  • Καζακστάν: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης και είναι μη εργατική αργία. Μερικές φορές εορτάζεται σε σύνδεση με την Ημέρα του Υπερασπιστή του Πατρίδας, η οποία εορτάζεται στις 7 Μαΐου. Η αργία εορτάζεται από το 1947, όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Το 1995 (50ή επέτειος) έλαβε χώρα η πρώτη στρατιωτική παρέλαση στο Καζακστάν, στην πρώην πρωτεύουσα Αλμάτι.[10]
  • Κιργιζία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης
  • Λετονία: Η Εσθονία δεν εορτάζει επίσημα την 9η Μαΐου λόγω του κατοχικού παρελθόντος της, αν και η ρωσική κοινότητα εορτάζει ανεπίσημα την αργία. Η αργία εορταζόταν κανονικά όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ κεντρικό σημείο των ανεπίσημων εορτασμών είναι το Μνημείο Νίκης του Σοβιετικού Στρατού.[11][12]
  • Λιθουανία: Η Λιθουανία δεν εορτάζει επίσημα την 9η Μαΐου λόγω του κατοχικού παρελθόντος της, αν και η ρωσική κοινότητα εορτάζει ανεπίσημα την αργία. Η αργία εορταζόταν κανονικά όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης
  • Μολδαβία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1990. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, από το 1951.
  • Μογγολία: Η 9η Μαΐου ήταν επίσημη αργία όσο αποτελούσε κράτος-δορυφόρος της Σοβιετικής Ένωσης (έως το 1990). Η αργία εορτάζεται ανεπίσημα σε όλη τη χώρα μέχρι σήμερα.[13]
  • Μαυροβούνιο: Η 9η Μαΐου (γνωστή ως Ημέρα της Νίκης κατά του Φασισμού) είναι εθνική αργία.
  • Πολωνία: Από το 1945 έως το 2014, η 9η Μαΐου ήταν επίσημη αργία. Από τις 24 Απριλίου 2015 (με ισχύ από το ίδιο έτος), ο εορτασμός μεταφέρθηκε στις 8 Μαΐου, με τον τίτλο "Narodowy Dzień Zwycięstwa" – "Εθνική Ημέρα Νίκης".[14] Η ρωσική μειονότητα στην Πολωνία εορτάζει την ημέρα ανεπίσημα στις 9 Μαΐου. Η 9η Μαΐου ήταν επίσημη αργία και όταν αποτελούσε κράτος-δορυφόρος της Σοβιετικής Ένωσης
  • Ρωσική Ομοσπονδία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Επίσης η 9η Μαΐου αποτελεί μη εργατική αργία ακόμη και αν πέσει σαββατοκύριακο. Σε αυτή τη περίπτωση, η ερχόμενη Δευτέρα θα είναι μη εργατική αργία.
  • Σερβία: Η 9η Μαΐου (γνωστή ως Ημέρα της Νίκης κατά του Φασισμού) είναι εθνική αργία. Χιλιάδες άτομα συρρέουν για να δουν τους εορτασμούς, όπως ο σερβικός στρατός, ο υπουργός αμύνης και ο Πρόεδρος.
  • Σοβιετική Ένωση: Η 9η Μαΐου αοτέλεσε επίσημη από το 1946 έως τη διάλυση της το 1991. Έγινε μη εργατική αργία το 1965.[15]
  • Τατζικιστάν: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία του το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.[16]
  • Τουρκμενιστάν: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία του το 1991. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.[17]
  • Ουκρανία: Η 9η Μαΐου αποτελούσε αργία από την ανεξαρτησία της το 1991 έως το 2013. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Επίσης η 9η Μαΐου αποτελούσε μη εργατική αργία ακόμη και αν πέσει σαββατοκύριακο. Σε αυτή τη περίπτωση, η ερχόμενη Δευτέρα θεωρούταν μη εργατική αργία.[18] Η ημέρα της Νίκης αντικαταστάθηκε με μια νέα αργία το 2015, γνωστή ως Ημέρα της Νίκης κατά του Ναζισμού στον Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμο, σύμφωνα με διάταγμα της βουλής. Επίσης, στην ουκρανική νομοθεσία, ο όρος Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος αντικαταστάθηκε από τον όρο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.[19][20] Από τις 15 Μαΐου 2015, τα κομμουνιστικά και ναζιστικά σύμβολα απαγορεύονται στη Ουκρανία.[21] Πριν τις 15 Μαΐου 2015, η Ουκρανία διεξήγαγε παρελάσεις στο Χρεστσατίκ του Κιέβου στα έτη 1995, 2001, 2010, 2011, και 2013.[22]
  • Ουζμπεκιστάν: η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από τις 2 Μαρτίου 1999, όταν εισήχθη με το όνομα "Ημέρα Μνήμης/Ανάμνησης".[23] Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.
Βετεράνοι του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στην παρέλαση της Ημέρας της Νίκης το 2011 στο Κίεβο.

Σε ορισμένα μη αναγνωρισμένα μετασοβιετικά κράτη, η 9η Μαΐου αποτελεί αργία:

  • Υπερδνειστερία: Η 9η Μαΐου αποτελεί αργία από την ανεξαρτησία της το 1990. Η αργία εορταζόταν κανονικά και όταν αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, από το 1951.

Σε πολλές χώρες, οι ρωσόφωνοι πληθυσμοί εορτάζουν τη γιορτή ανεξαρτήτως του καθεστώτος της αργίας στη χώρα τους,[24] οργανώνουν δημόσιες συγκεντρώσεις, ακόμα και παρελάσεις.[25] Μερικοί τηλεοπτικοί όμιλοι με κανάλια σε διάφορες γλώσσες μεταφράζουν την ομιλία του ρώσου προέδρου και την παρέλαση στη Κόκκινη Πλατεία.[26]

Το RT μεταδίδει τους εορτασμούς ζωντανά με σχολιασμό, ενώ μεταδίδει και άλλο ένα σύμβολο της ημέρας, το Λεπτό Σιγής στις 6:55 μ.μ. ώρα Μόσχας, μια παράδοση που χρονολογείται από το 1965

Σημειώσεις

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι