Θάλασσα του Τιμόρ
126°E / 11°S 126°E
Η Θάλασσα του Τιμόρ (Ινδονησιακά: Laut Timor) είναι μια σχετικά ρηχή θάλασσα που βρίσκεται στα βόρεια της νήσου Τιμόρ, στα ανατολικά της θάλασσας Αραφούρα και στα νότια της Αυστραλίας.
| Θάλασσα του Τιμόρ | |
|---|---|
 Η θάλασσα του Τιμόρ | |
 | |
| Χώρες | Ανατολικό Τιμόρ, Αυστραλία, Ινδονησία |
| Έκταση | 610.000 τ.χλμ. |
| Μέσο Βάθος | 406 μ. |
| Μέγιστο Βάθος | 3.300 μ. στην Τάφρο του Τιμόρ |
| Νησιά | Νήσος Μέλβιλ, Νήσοι Τίβι, Νήσοι Άσμορ και Καρτιέρ |
| Πόλεις | Ντάργουιν |
Στη θάλασσα υπάρχουν ύφαλοι, ακατοίκητα νησιά και σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων. Η ανακάλυψη των αποθεμάτων συνοδεύτηκε από διαμάχες σε διεθνικό επίπεδο, που επιλύθηκαν με την υπογραφή της Συνθήκης του Ανατολικού Τιμόρ.
Το 2009 η Θάλασσα του Τιμόρ επλήγη από τη χειρότερη πετρελαιοκηλίδα σε διάστημα 25 χρόνων. [1]
Γεωγραφία
Τα υδάτινο σώμα στα ανατολικά ονομάζεται θάλασσα Αραφούρα. Η θάλασσα του Τιμόρ είναι παρακείμενη σε τρεις σημαντικούς όρμους της βόρειας Αυστραλιανής ακτής, τον κόλπο του Ιωσήφ Βοναπάρτη, τον κόλπο του Μπιγκλ και τον κόλπο του Βαν Ντίμεν. Η πλησιέστερη πόλη στη θάλασσα είναι η Αυστραλιανή πόλη Ντάργουιν.[2] Η μικρή πόλη Γουίνταμ βρίσκεται στα δυτικά του κόλπου του Κέιμπριτζ, έναν όρμο του κόλπου του Ιωσήφ Βοναπάρτη.
Στη Θάλασσα του Τιμόρ εκρέουν πολλά ποτάμια από τη Βόρεια Επικράτεια, όπως το ποτάμι Φις, ο ποταμός Κινγκ, ο ποταμός Ντράι, ο ποταμός Βικτόρια και οι ποταμοί Αλιγάτωρ. Στα ποτάμια από την περιοχή Κίμπερλι της Δυτικής Αυστραλίας, που εκρέουν στη θάλασσα του Τιμόρ περιλαμβάνονται ο ποταμός Ορντ, ο ποταμός Φόρεστ, ο ποταμός Πεντηκοστής και ο ποταμός Ντουράκ.[3]
Η θάλασσα του Τιμόρ έχει πλάτος περίπου 480 χλμ. και καλύπτει μία έκταση περίπου 610.000 τ.χλμ. Το βαθύτερο σημείο της είναι η Τάφρος του Τιμόρ, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της θάλασσας και έχει βάθος 3.300 μ..[4] Η υπόλοιπη θάλασσα είναι πολύ πιο ρηχή, με το μεγαλύτερο μέρος της να μην ξεπερνά σε βάθος τα 200 μ., καθώς υπερκαλύπτει την υφαλοκρηπίδα Σαχούλ, ένα τμήμα της Αυστραλιανής υφαλοκρηπίδας.[5]
Οι ύφαλοι του Μπικμπάνκ είναι μια περιοχή στον κεκλιμένο θαλάσσιο βυθό, μεταξύ της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας και της Τάφρου του Τιμόρ, όπου βρίσκονται βυθισμένες όχθες και ρηχά νερά με ιδιαίτερα οικοσυστήματα.[6] Τον Μάιο του 2010, ένας κρατήρας διαμέτρου περίπου 50 χλμ. ανακαλύφθηκε στο βυθό της θάλασσας του Τιμόρ. [7]
Εκταση
Ο Διεθνής Υδρογραφικός Οργανισμός ορίζει τη Θάλασσα του Τιμόρ ως ένα από τα υδατικά σώματα του Ανατολικού Ινδικού Αρχιπελάγους. Η οριοθέτηση είναι η εξής: [8]
Στο Βορρά: Το νοτιοανατολικό όριο της θάλασσας Σάβου, η νοτιοανατολική ακτή του Τιμόρ και το Νότιο όριο της θάλασσας Μπάντα.
Στην Ανατολή. Το δυτικό [όριο] της θάλασσας Αραφούρα.
Στο νότο. Η Βόρεια ακτή της Αυστραλίας από το Ακρωτήριο Ντον ως το Ακρωτήρι Λόντοντερι
Στη Δύση. Μία γραμμή από το Ακρωτήρι Λόντοντερι ως το νοτιοδυτικό σημείο της νήσου Ρότι
Μετεωρολογία
Πολλές τροπικές καταιγίδες και κυκλώνες έχουν ξεκινήσει ή περάσει από τη Θάλασσα του Τιμόρ, όπως ο τροπικός κυκλώνας Βίβιαν τον Φεβρουάριο του 2005[9] και ο τροπικός κυκλώνας Γουίλι τον Μάρτιο του 2005, που ανάγκασε τις εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου της παράκτιας περιοχής να διακόψουν προσωρινά την λειτουργία τους.[10]
Ύφαλοι και νησιά
Στη θάλασσα υπάρχουν αρκετά νησιά, όπως η νήσος Μέλβιλ, ένα μέρος από τις νήσους Τίβι και οι νήσοι Άσμορ και Καρτιέρ.[11] Λέγεται ότι οι πρώτοι άνθρωποι που έφτασαν στην Αυστραλία, διέσχισαν την θάλασσα του Τιμόρ «πηδώντας από νησί σε νησί».[12][13]
Οι ύφαλοι Σκοτ και Σερινγκαπάταμ είναι σαν ατόλες δακτυλιοειδούς σχήματος στη θάλασσα του Τιμόρ. Στα δυτικά της ίδιας υφαλοκρηπίδας βρίσκονται οι κοραλλιογενείς ύφαλοι Ρόουλι.
Ρεύμα του Τιμόρ
Το ρεύμα του Τιμόρ είναι ένα επιφανειακό θαλάσσιο ρεύμα που ρέει νοτιοδυτικά κατά μήκος της ακτής του Τιμόρ στο Ινδονησιακό αρχιπέλαγος. Τροφοδοτείται από τις θάλασσες Αραφούρα και Μπάντα του Ειρηνικού ωκεανού και μεταφέρει 1-1,5 εκατομμύρια κ.μ. νερού ανά δευτερόλεπτο.[14]
Κοιτάσματα πετρελαίου
Κάτω από τη θάλασσα του Τιμόρ υπάρχουν σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η επιβεβαίωση έγινε τον Ιούνιο του 1974, όταν το γεωτρύπανο της πλατφόρμας Μπιγκ Τζον στους υφάλους του Τροβαδούρου ανοίγοντας το πηγάδι Νο. 1 με βάθος 200 χλμ. εντόπισε μεγάλα κοιτάσματα.[15][16] Από τότε έχουν κατασκευαστεί αρκετές παράκτιες εξέδρες άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου.[17] Ένας αγωγός φυσικού αερίου μήκους 502 χλμ. ξεκινά από τα κοιτάσματα αερίου και διασχίζει τη θάλασσα του Τιμόρ για να φτάσει στις εγκαταστάσεις του σημείου Γουίκαμ, κοντά στην πόλη του Ντάργουιν.[18]
Πετρελαιοκηλίδα της Μοντάρα
Η θάλασσα του Τιμόρ μολύνθηκε από τη μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα στην ιστορία της Αυστραλίας, όταν από τα κοιτάσματα πετρελαίου Μοντάρα διέρρευσαν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και συμπύκνωμα φυσικού αερίου, από την 21η Αυγούστου ως την 3η Νοεμβρίου 2009.[19][20][21] Η πετρελαιοκηλίδα είχε έκταση πάνω από 6.000 τ.χλμ. Οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων κατηγορήθηκαν για το συμβάν. Η επιχείρηση εκκαθάρισης της πετρελαιοκηλίδας κόστισε $5,3 εκατομ.[22]
Συνθήκη της θάλασσας του Τιμόρ
Από τότε που ανακαλύφθηκαν τα κοιτάσματα πετρελαίου στη θάλασσα του Τιμόρ, κατά τη δεκαετία του 1970, υπήρξαν διαμάχες για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και εκμετάλλευσης των πόρων που βρίσκονται στο Κενό του ΤΙμόρ, δηλαδή το μέρος της θάλασσας του Τιμόρ που βρίσκεται εκτός χωρικών υδάτων οποιασδήποτε χώρας.[23][24] Αυτές οι διαφωνίες αφορούσαν αρχικά την Αυστραλία και την Ινδονησία, και διευθετήθηκαν με την σύναψη της Συνθήκης για το Κενό του Τιμόρ το 1991.[25] Αυτή έπαψε να ισχύει το 1999, όταν το Ανατολικό Τιμόρ ανεξαρτητοποιήθηκε από την Ινδονησία, και τότε συνάφθηκε η Συνθήκη για την θάλασσα του Τιμόρ μεταξύ του Ανατολικού Τιμόρ και της Αυστραλίας.[26]
Η Συνθήκη για την θάλασσα του Τιμόρ, υπογράφτηκε την 20ή Μαΐου 2002. Στο πλαίσιο εφαρμογής της ιδρύθηκε η Εντεταλμένη Αρχή για τη Θάλασσα του Τιμόρ (TSDA), ένας οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων εξόρυξης πετρελαίου σε ένα τμήμα της θάλασσας του Τιμόρ που ονομάστηκε Κοινή Περιοχή Πετρελαιοπαραγωγών (JPDA).[24] Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης της Κοινής Περιοχής μοιράστηκαν σε αναλογία 90:10 μεταξύ του Ανατολικού Τιμόρ και της Αυστραλίας.[27]
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
Τη δεκαετία του 1940 το Ιαπωνικό ναυτικό είχε στρατιωτικές βάσεις στη θάλασσα του Τιμόρ από όπου πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές στην Αυστραλία.[28][29] Την 19η Φεβρουαρίου 1942 ένας στόλος από 4 αεροπλανοφόρα, 242 αεροσκάφη, 3 υποβρύχια και άλλες στρατιωτικές δυνάμεις του Ιαπωνικού ναυτικού επιτέθηκε στο Ντάργουιν της Αυστραλίας. Μετά τον βομβαρδισμό του Ντάργουιν, την 20ή Φεβρουαρίου 1942, ξεκίνησε η Μάχη του Τιμόρ που διήρκεσε μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943,[30] και ήταν σημαντική στη θεατρική σκηνή του Ειρηνικού κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.[31]