Ναουρού (γλώσσα)
Η γλώσσα Ναουρού (dorerin Naoero) είνα αυστραλονησιακή γλώσσα που ομιλείται στο Ναουρού. Υπολογίζεται ότι περί τα 7.000 άτομα μιλούν τη γλώσσα αυτή, που αντιστοιχούν στο 50% του συνολικού πληθυσμού του κράτους. Σχεδόν όλοι οι ομιλητές είναι δίγλωσσοι (μιλούν και αγγλικά).
Ανήκει στη μικρονησιακή οικογένεια των αυστραλονησιακών γλωσσών. Οι ISO 639 κωδικοί της είναι 'na' και 'nau'. Η γλώσσα ναουρού αναγνωρίζεται και από τον ΟΗΕ.
Φωνολογία
Η γλώσσα ναουρού περιέχει 16-17 συμφωνικά φωνήματα.[1] Τα φωνήεντα είναι 12 (6 μακρά και 6 βραχέα). Στο γραπτό λόγο αρχικά χρησιμοποιούνταν 17 γράμματα:
- Τα πέντε φωνήεντα: a, e, i, o, u
- Δώδεκα σύμφωνα: b, d, g, j, k, m, n, p, q, r, t, w
Τα γράμματα c, f, h, l, s, v, x, y και z δε συμπεριλαμβάνονταν. Με τις συνεχείς επιρροές από άλλες γλώσσες, όπως η Κιριμπάτι και η γερμανική, προστέθηκαν και άλλα γράμματα. μια μεταρρυθμιστική προσπάθεια για απλοποίηση της γραφής της γλώσσας με τη χρήση συμβόλων, έγινε μόνο μερικά.
Σήμερα χρησιμοποιούνται 28 λατινικά γράμματα.
- Φωνήεντα: a, ã, e, i, o, õ, u, ũ
- Ημιφωνήεντα: j
- Σύμφωνα: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, ñ, p, q, r, s, t, w, y, z
Διάλεκτοι
Σύμφωνα με έκθεση του 1937 που δημοσιεύτηκε στο Σίδνεϊ, υπήρχαν πολλές διάλεκτοι μέχρι που το Ναουρού έγινε αποικία της Γερμανίας (1888). Σήμερα μόνο στην επαρχία του Γιάρεν ομιλείται ακόμα μία διάλεκτος (τοπική).
Λεξικό του Ντελαπόρτ
Το 1907 εκδόθηκε από το Φιλίπ Ντελαπόρτ ένα γερμανοναουρουανό λεξικό τσέπης.[2]. Το λεξικό έχει 65 σελίδες και περιέχει γύρω στις 1.650 γερμανικές λέξεις μεταγραμμένες στα ναουρουανά.
Δείγμα κειμένου
Παρατίθεται ένα κείμενο από τη Βίβλο (Γένεση, 1.1-1.8):
1Ñaga ã eitsiõk õrig imim, Gott õrig ianweron me eb. 2Me eitsiõk erig imin ñana bain eat eb, me eko õañan, mi itũr emek animwet ijited, ma Anin Gott õmakamakur animwet ebõk. 3Me Gott ũge, Enim eaõ, me eaõen. 4Me Gott ãt iaõ bwo omo, me Gott õekae iaõ mi itũr. 5Me Gott eij eget iaõ bwa Aran, me E ij eget itũr bwa Anũbũmin. Ma antsiemerin ma antsioran ar eken ũrõr adamonit ibũm. 6Me Gott ũge, Enim tsinime firmament inimaget ebõk, me enim ekae ebõk atsin eat ebõk. 7Me Gott eririñ firmament, mõ õ ekae ebõk ñea ijõñin firmament atsin eat ebõk ñea itũgain firmament, mõ ũgan. 8Me Gott eij egen firmament bwe Ianweron. Ma antsiemerin ma antsioran ar eke ũrõr karabũmit ibũm.
Το λεξιλόγιο της γλώσσας ναουρού περιέχει πολλά δάνεια από τη γερμανική γλώσσα, όπως Gott, Θεός και Firmament, (υδρόγειος σφαίρα), που ανάγουν στην ισχυρή επιρροή των Γερμανών ιεραποστόλων. Υπάρχουν επίσης και λατινικές λέξεις- δάνεια.
Μερικές φράσεις
| Γλώσσα Ναουρού | Απόδοση |
|---|---|
| Anubumin | Νύχτα |
| Aran | Μέρα |
| Bagadugu | Πρόγονοι |
| (E)kamawir Omo | Πολλές ευχές |
| Ebok | Νερό |
| Firmament | Γη |
| Gott | Θεός |
| Ianweron | Παράδεισος |
| Iao | Φως |
| Iow | Ειρήνη |
| Itur | Σκότος |
| orig | Ξεκίνημα |
| Tarawong (ka) | Αντίο |
Παραπομπές
Βιβλιογραφία
- "Nauru Grammar", του Alois Kayser, compiled (1936); διανομή από τη γερμανική πρεσβεία 1993, ISBN 0-646-12854-X
- Nathan, Geoffrey S. (1974), «Nauruan in the Austronesian Language Family», Oceanic Linguistics 12 (1/2): 479-501
