Παρθία

Η Παρθία (αρχαία ελληνικά: Παρθυηνή (Parthyēnḗ),^[1] ή Παρθυαία^[2] ή αρχαία περσικά: Παρθάβα (Parθava), λατινικά: Parthia, κοινή ελληνική: Παρθία,^[3] αγγλικά: Parthyene ή Parthyaea ή Parthava ή Parthia, περσικά: پارت ή پرثوه ή پهلو) ήταν περιοχή που κατά την αρχαία εποχή βρισκόταν στη σημερινή περιοχή Χορασάν, στο βορειοανατολικό άκρο, της Περσίας (σημερινό Ιράν).

Κάτοικοί της ήταν οι Πάρθοι που ανέπτυξαν την Παρθική Αυτοκρατορία από το 247 π.Χ. μέχρι το 224 μ.Χ. Με το όνομα Παρθάβα εμφανίσθηκε για πρώτη φορά σ΄ επιγραφή του Αχαιμενίδη Βασιλιά Δαρείου του Α' στο Μπεχιστούν, περίπου το 520 π.Χ. που όμως κατά τους ιστορικούς αυτό το όνομα πιθανόν να είναι η απόδοση σε τοπική διάλεκτο του ονόματος Πέρσα (Περσία - περσικός).

Κατά τους χρόνους της δυναστείας των Αχαιμενιδών η Παρθία αποτελούσε Σατραπεία του Μεγάλου Βασιλέως. Για τους χρόνους αυτούς δεν είναι τίποτε γνωστό. Όμως στην εποχή του Μ. Αλεξάνδρου, στην Ελληνιστική περίοδο η Παρθία φαίνεται πως είχε ενωθεί με την Υρκανία (σημερινό Γκοργκάν του Ιράν) που αποτέλεσε επαρχία του Βασιλείου των Σελευκιδών. Τότε κτίστηκαν πολλές ελληνιστικές αποικίες, όπως η Εκατόμπυλος, η Ευμένεια, η Καλλιόπη, η Μυσία και άλλες. Σκοπός ήταν η αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων. Μάλιστα κατά την εποχή του Σελεύκου Α' (312-281 π.Χ.) και του Αντιόχου Α' του Σωτήρα στην Παρθία εγκαταστάθηκαν οι νομάδες Πάρνι (ή και Απάρνι) που προέρχονταν από την κεντρική Ασία. Οι νομάδες αυτοί αφομοιώθηκαν τελικά από τον αυτόχθονα πληθυσμό του οποίου και υιοθέτησαν την παρθική γλώσσα.

Πρώτη πρωτεύουσα της Χώρας ήταν πιθανώς η Δάραδα, η σημερινή Αμπιβάρντ, και μεταγενέστερη η Εκατόμπυλος, που βρισκόταν κοντά στο σημερινό Νταμγκάν.

Η Παρθία βρισκόταν ακριβώς πάνω στους μεγάλους τότε εμπορικούς δρόμους ανάμεσα στην Ασία και τον Ελληνορωμαϊκό κόσμο, ο έλεγχος των οποίων έδωσε τη δυνατότητα στους Πάρθους να δημιουργήσουν Αυτοκρατορία υπό τη Δυναστεία των Αρσακιδών μέχρι το 224 μ.Χ. όταν ο τοπικός διοικητής Αρδασίφ της νότιας Παρθίας επαναστάτησε και ίδρυσε την Αυτοκρατορία των Σασσανιδών.