Περσικό ημερολόγιο
To περσικό ή ιρανικό ημερολόγιο είναι αστρονομικό ηλιακό ημερολόγιο κι ένα από τα παλαιότερα συστήματα χρονολόγησης. Στο Ιράν και στο Αφγανιστάν επί του παρόντος έχει υιοθετηθεί ως το επίσημο κρατικό ημερολόγιο. Το έτος ξεκινάει την Εαρινή Ισημερία και το ημερολόγιο καθορίζεται από το αστρονομικό παρατηρητήριο στην Τεχεράνη.
Ιστορία του περσικού ημερολογίου
Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες, πιστεύεται ότι το ημερολόγιο Jalali (περσ. گاهشماری جلالی), πρόδρομος του Περσικού Ημερολογίου, εισήχθη από τον Σελτζούκο Σουλτάνο Τζαλάλ αλ-Ντιν Μαλίκ Σαχ Α' στις 15 Μαρτίου 1079, βάσει προτροπών ενός συμβουλίου αστρονόμων από το αυτοκρατορικό παρατηρητήριο της τότε πρωτεύουσας Ισφαχάν, μεταξύ των οποίων βρισκόταν και ο Ομάρ Καγιάμ[1]. Το συγκεκριμένο ημερολόγιο χρησιμοποιούνταν για οκτώ αιώνες.
Το επίσημο Περσικό ημερολόγιο μεταβλήθηκε τελευταία φορά το 1925, με βάση ένα νόμο που διόρθωνε τη διάρκεια των πρώτων 11 μηνών του χρόνου, αφήνοντας έτσι μόνο τον τελευταίο μήνα να εκτείνεται ανάμεσα σε 29 ή 30 ημέρες, ανάλογα αν το έτος ήταν δίσεκτο ή όχι.
Περσικό και Γρηγοριανό Ημερολόγιο
Το Περσικό έτος ξεκινά συνήθως στις 21 Μαρτίου του Γρηγοριανού Ημερολογίου. Αν κάποιος θέλει να βρει το αντίστοιχο περσικό έτος έχοντας ως δεδομένο ένα έτος του Γρηγοριανού Ημερολογίου, αφαιρεί 621 χρόνια.
Μια ενδεικτική αντιστοιχία παρουσιάζεται παρακάτω:
| Γρηγοριανό έτος | Περσικό έτος |
|---|---|
| 2007-2008 | 1386 |
| 2008-2009 | 1387 |
| 2009-2010 | 1388 |
Το Ιράν υιοθέτησε ξανά τη Θερινή ώρα το 2008.
Μήνες και ημέρες της εβδομάδας
Μήνες
Την πρώτη ημέρα του χρόνου πραγματοποιείται και η μεγαλύτερη γιορτή του έτους, το Νορούζ, στο Ιράν, στο Αφγανιστάν και στις γύρω περιοχές. Οι μήνες του χρόνου παρουσιάζονται παρακάτω:
| Σειρά | Ημέρες | ||
| Μεταγραφή σε λατινικούς χαρακτήρες | Περσική γλώσσα | ||
| 1 | 31 | Farvardīn | فروردین |
| 2 | 31 | Ordībehesht | اردیبهشت |
| 3 | 31 | Xordåd | خرداد |
| 4 | 31 | Tīr | تیر |
| 5 | 31 | Mordåd / Amordåd | مرداد / امرداد |
| 6 | 31 | Shahrīvar | شهریور |
| 7 | 30 | Mehr | مهر |
| 8 | 30 | Åbån | آبان |
| 9 | 30 | Åzar | آذر |
| 10 | 30 | Dey | دی |
| 11 | 30 | Bahman | بهمن |
| 12 | 29/30 | Espand / Esfand | اسپند / اسفند |
Ημέρες της εβδομάδας
Στο Περσικό ημερολόγιο, η εβδομάδα ξεκινάει το Σάββατο και τελειώνει την Παρασκευή. Οι ονομασίες των ημερών έχουν ως εξής:
| Περσικά | Ελληνικά |
| شنبه Shanbéh | Σάββατο |
| یکشنبه Yekshanbéh | Κυριακή |
| دوشنبه Doshanbéh | Δευτέρα |
| سه شنبه Seshanbéh | Τρίτη |
| چهارشنبه Chahârshanbéh | Τετάρτη |
| پنجشنبه Panjshanbéh | Πέμπτη |
| آدینه Âdinéh ή جمعه Jom'éh | Παρασκευή |