Συναίσθημα
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συναίσθημα είναι μια σύνθετη υποκειμενική συνειδητή εμπειρία: ο συνδυασμός νοητικών και ψυχοσωματικών καταστάσεων, δεν εκφράζεται ως απλή αίσθηση, αλλά ως κάτι βαθύ, εσωτερικό, που επιδρά στο σώμα (π.χ. καρδιακός ρυθμός) και την «ψυχή» του ατόμου, και σχεδόν πάντα εκφράζεται (στο πρόσωπο, στη φωνή, στη στάση του σώματος) και είναι παρατηρήσιμο από τους άλλους.
Το συναίσθημα συναντάται σε όλα τα θηλαστικά, όχι μόνο στον άνθρωπο. Είναι αποτέλεσμα περίπλοκων ορμονικών επιδράσεων και του ασυνείδητου νου. Τα συναισθήματα είναι πολύ δύσκολο να ελέγχονται, με συνειδητή προσπάθεια. Προκαλούν την αλλαγή συμπεριφοράς στα θηλαστικά ανάλογα με την κατάσταση στην οποία αυτά βρίσκονται. Στον άνθρωπο τα συναισθήματα πολλές φορές γίνονται αιτία να μη μπορεί να ζει κανείς με λογικά αποδεκτό τρόπο.[1]
Διαχωρισμός
Έχουν διατυπωθεί αμέτρητες θεωρίες και ταξινομήσεις των συναισθημάτων από διάφορους ερευνητές. Ένας από τους γνωστότερους διαχωρισμούς είναι αυτός του Πάροτ στην έρευνα των συναισθημάτων.
Θεωρία των συναισθημάτων του Πάροτ, 2001
Ο Ο. Γκέροντ Πάροτ διατύπωσε το 2001 μία θεωρία που αποτελούνταν από δενδροειδή κατάλογο, ο οποίος διείσδυε και σε βαθύτερα συναισθήματα. Αυτός ο κατηγοριοποιημένος κατάλογος περιλαμβάνει πάνω από 100 συναισθήματα - ταξινομημένα όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
| Βασικό συναίσθημα | Δευτερεύον συναίσθημα | Τριτογενές συναίσθημα |
|---|---|---|
| Αγάπη | Στοργή | Λατρεία · Στοργικότητα · Συμπάθεια · Ελκυστικότητα · Φροντίδα · Τρυφερότητα · Συμπόνια · Συναισθηματικότητα |
| Λαγνεία/Σεξουαλική έλξη | Επιθυμία · Πάθος · Ερωτική τρέλα | |
| Λαχτάρα | Λαχτάρα | |
| Χαρά | Κέφι | Διασκέδαση · Ευδαιμονία · Ευθυμία · Ανοησία · Διαχυτικότητα · Χαρά · Τέρψη · Απόλαυση · Ευτυχία · Αγαλλίαση · Έξαρση · Ικανοποίηση · Έκσταση · Ευφορία |
| Ζέση | Ενθουσιασμός · Ζήλος · Έξαψη · Συγκίνηση · Χαρμοσύνη | |
| Ολοκλήρωση | Ευχαρίστηση | |
| Υπερηφάνεια | Θρίαμβος | |
| Αισιοδοξία | Προθυμία · Ελπίδα | |
| Φρενίτιδα | Έκσταση · Διονυσιασμός | |
| Ανακούφιση | Ανακούφιση | |
| Έκπληξη | Κατάπληξη | Σάστισμα · Εμβροντησία |
| Θυμός | Αψιθυμία | Παροξυσμός · Ταραχή · Ενόχληση · Γκρίνια · Στρυφνότητα · Κακοτροπιά |
| Εξόργιση | Αγανάκτηση | |
| Οργή | Θυμός · Εξόργιση · Μανία · Μήνις · Εχθρότητα · Αγριότητα · Πικρία · Μίσος · Περιφρόνηση · Κακεντρέχεια · Εκδικητικότητα · Αντιπάθεια · Δυσανασχέτηση | |
| Αηδία | Αποτροπιασμός · Περιφρόνηση · Σιχαμάρα | |
| Φθόνος | Ζήλεια | |
| Βάσανο | Δεινοπάθημα | |
| Λύπη | Ταλαιπωρία | Μαρτύριο · Οδύνη · Πλήγμα |
| Λύπη | Κατάθλιψη · Απόγνωση · Κατήφεια · Σκυθρωπότητα · Δυστυχία · Θλίψη · Καημός · Αλίμονο · Αθλιότητα · Μελαγχολία | |
| Απογοήτευση | Απογοήτευση · Δυσαρέσκεια | |
| Ντροπή | Ενοχή · Μεταμέλεια · Τύψεις | |
| Παραμέληση | Αποξένωση · Ηττοπάθεια · Αποθάρρυνση · Αμηχανία · Νοσταλγία · Ταπείνωση · Ανασφάλεια · Προσβολή · Απομόνωση · Μοναξιά · Απόρριψη | |
| Συμπόνια | Οίκτος · Συμπόνια | |
| Φόβος | Φρίκη | Σοκ · Φόβος · Τρομάρα · Φρίκη · Τρόμος · Πανικός · Υστερία · Εξευτελισμός |
| Νευρικότητα | Άγχος · Αγωνία · Ανησυχία · Απελπισία |