Τέρενς Μάλικ


Ο Τέρενς Μάλικ (Terrence Frederick Malick, γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1943) είναι Αμερικανός σκηνοθέτης κινηματογράφου, σεναριογράφος, παραγωγός κινηματογραφικών ταινιών και καθηγητής φιλοσοφίας. Σε μία σταδιοδρομία μεγαλύτερη των 40 ετών, ο Μάλικ έχει σκηνοθετήσει 9 ταινίες μεγάλου μήκους (συμπεριλαμβάνεται ένα ντοκιμαντέρ), και οι ταινίες του θεωρούνται αριστουργήματα απο πολλούς.[10][11]

Τέρενς Μάλικ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Terrence Malick (Αγγλικά)
Γέννηση30  Νοεμβρίου 1943[1][2][3]
Ottawa
ΚατοικίαΌστιν
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[4]
ΣπουδέςΚολέγιο Μόντλιν[5], Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ (1965), St. Stephen's Episcopal School[6], AFI Conservatory (1969) και Κολέγιο Χάρβαρντ
Ιδιότητασεναριογράφος[7][8], σκηνοθέτης κινηματογράφου[7][8], παραγωγός ταινιών, δημοσιογράφος, μεταφραστής, ηθοποιός ταινιών και σκηνοθέτης[9]
Βραβεύσειςμέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών, υποτροφία Ρόουντς (1966)[5], Βραβείο Εθνικού Συμβουλίου Κριτικής Καλύτερης Ταινίας, βραβείο φεστιβάλ των Καννών καλύτερου σκηνοθέτη (1979), Χρυσός Φοίνικας (2011) και Χρυσή Άρκτος (1999)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μάλικ ξεκίνησε την καριέρα του στη δεκαετία του '70 ως μέλος του κινήματος του Νέου Χόλιγουντ, όταν σκηνοθέτησε τις ταινίες Badlands (1973) και Days of Heaven (1978), οι οποίες έλαβαν διθυραμβικές κριτικές. Έπειτα απο ένα διάλειμμα 20 χρόνων, ο Μάλικ επέστρεψε στον Κινηματογράφο το 1998 με το Η Λεπτή Κόκκινη Γραμμή, ταινία για την οποία έλαβε 7 υποψηφιότητες Όσκαρ. Έπειτα σκηνοθέτησε το The New World (2005), το οποίο αρχικά έλαβε μικτές κριτικές, έπειτα όμως γνώρισε μεγάλη κριτική αναθεώρηση.

Το 2011, ο Μάλικ σκηνοθέτησε το Δέντρο της Ζωής, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, έλαβε υποψηφιότητες για 3 Όσκαρ (συμπεριλαμβανομένης Καλύτερης Ταινίας) και συχνά κατατάσσεται ως μια απο τις καλύτερες ταινίες του 21ου αιώνα.[12]

Τα επόμενα χρόνια, σκηνοθέτησε τις αμφιλεγόμενες πειραματικές ταινίες The Wonder (2012), Knight of Cups (2015) και Song to Song (2017), οι οποίες αρχικά έλαβαν μικτές ως αρνητικές αντιδράσεις, αλλά θεωρούνται αριστουργήματα από κάποιους.

Το 2019, η πιο πρόσφατη ταινία του, A Hidden Life, έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ των Καννών.

Ο Μάλικ είναι γνωστός για τον στοχαστικό και πνευματικό τόνο των ταινιών του, με θέματα όπως η φύση, η θρησκεία και η φιλοσοφία, που ενώνουν τη φιλμογραφία του και το εμβληματικό του κινηματογραφικό στυλ. Σύμφωνα με την αναγνωρισμένη ιστοσελίδα "They Shoot Pictures, Don't They?", ο Μάλικ είναι ένας απο τους 50 πιο κριτικά αναγνωρισμένους σκηνοθέτες όλων των εποχών [1], και ένας απο τους 10 πιο αναγνωρισμένους σκηνοθέτες του 21ου αιώνα. [2].

Όταν το 2012 το περιοδικό Sight and Sound δημοσίευσε την λίστα των 250 καλύτερων ταινιών όλων των εποχών σύμφωνα με κριτικούς και σκηνοθέτες (η οποία αποτελεί ίσως την πιο αναγνωρισμένη λίστα αυτού του είδους), 4 ταινίες του Μάλικ συμπεριλήφθηκαν: το Badlands, το Days of Heaven, Η Λεπτή Κόκκινη Γραμμή και Το Δέντρο της Ζωής (το οποίο είχε την υψηλότερη θέση, στο #107).

Τα πρώτα χρόνια

Ο Μάλικ γεννήθηκε στο Γουάκο (Waco) του Τέξας[13][14] ή στην Οτάβα του Ιλινόι[15][16] και ήταν γιος του Εμίλ και της Αϊρίν Μάλικ. Ο Τέρενς μεγάλωσε στο Μπάρτλσβιλ (Bartlesville) της Οκλαχόμα και στο Τέξας. Μετακόμισε στο Όστιν του Τέξας, όπου αποφοίτησε από την Επισκοπική Σχολή του Αγίου Στεφάνου (St. Stephen's Episcopal School). Στα νιάτα του εργάστηκε σε πετρελαιοπηγές, ενώ στη συνέχεια σπούδασε φιλοσοφία υπό τον Στάνλεϋ Καβέλ στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, από το οποίο αποφοίτησε με «άριστα» (summa cum laude) το 1965. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Μαγδαλήνιο Κολέγιο) με υποτροφία. Μετά από μία διαφωνία με τον επιβλέποντα καθηγητή του, Γκίλμπερτ Ράυλ, επί της διατριβής του με θέμα την έννοια του κόσμου στους φιλοσόφους Κίρκεγκωρ, Χάιντεγκερ και Βίτγκενστάιν, ο Μάλικ άφησε την Οξφόρδη χωρίς να πάρει διδακτορικό. Το 1969 οι εκδόσεις του Πανεπιστημίου Νορθγουέστερν εξέδωσαν την μετάφραση του Μάλικ για το έργο του Χάιντεγκερ Vom Wesen des Grundes ως The Essence of Reasons. Επιστρέφοντας στις Η.Π.Α. ο Μάλικ δίδαξε φιλοσοφία στο Τεχνολογικό Ίδρυμα της Μασαχουσέτης (M.I.T.), ενώ ταυτοχρόνως αρθρογραφούσε ως δημοσιογράφος: Συνέγραψε άρθρα για τα περιοδικά Newsweek, The New Yorker και Life.[14]

Σταδιοδρομία στον κινηματογράφο

Ο Μάλικ άρχισε την ενασχόλησή του με τον κινηματογράφο αφότου πήρε ένα μάστερ στο αντικείμενο από τη Δραματική Σχολή του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου (AFI Conservatory) το 1969, σκηνοθετώντας την ταινία μικρού μήκους Lanton Mills. Στο AFI γνωρίστηκε με ανθρώπους όπως ο Τζακ Νίκολσον και ο ατζέντης Mike Medavoy, που του εξασφάλιζαν εργασία στην επιμέλεια σεναρίων. Συνακόλουθα, έγραψε το σενάριο για την ταινία Δύο ατίθασα λιοντάρια (Pocket Money, 1972) και προσχέδια για τα σενάρια των Jerry Lee Lewis: Ο θρύλος του ροκ (Great Balls of Fire!, 1989) και Ο επιθεωρητής Κάλλαχαν (Dirty Harry, 1971).[17]

Μετά την απόρριψη ενός σεναρίου του (Deadhead Miles) από την Paramount, ο Μάλικ αποφάσισε να σκηνοθετήσει ο ίδιος τα σενάριά του.[18] Η πρώτη του ταινία ήταν η Badlands (1973), μία ανεξάρτητη παραγωγή με πρωταγωνιστές τους Μάρτιν Σην και Σίσι Σπέισεκ ως νεαρό ζευγάρι κυνηγημένων κατά τη δεκαετία του 1950. Μετά από μία επεισοδιακή παραγωγή, η ταινία πραγματοποίησε την πρεμιέρα της με μεγάλη επιτυχία στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Νέας Υόρκης, πράγμα που οδήγησε την εταιρεία Warner Bros. στο να αγοράσει τα δικαιώματα διανομής της για ποσό τριπλάσιο του κόστους παραγωγής της.[18] Η δεύτερη ταινία του Μάλικ πάντως, Μέρες Ευτυχίας (Days of Heaven, 1978), ήταν από την Paramount και ιστορούσε την ανάπτυξη ενός ερωτικού τριγώνου στις αγροτικές επαρχίες του Τέξας στις αρχές του εικοστού αιώνα. Μετά την κινηματογράφηση, ο Μάλικ και οι συνεργάτες του πειραματίζονταν επί σχεδόν δύο χρόνια με αντισυμβατικές τεχνικές μοντάζ και προσθήκης εξωτερικής φωνής (voiceover).[19] Η ταινία Μέρες Ευτυχίας κέρδισε τελικά το Όσκαρ Καλύτερης Φωτογραφίας και το βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών.

«Αυτά τα φλύαρα φιλοσοφικά voiceovers, οι ειδυλλιακές εικόνες από τη φύση που προσφέρουν μια ήρεμη αντίθεση στις κακές πράξεις των ανθρώπων, η εκπληκτική φωτογραφία – συχνά με φυσικό φως – και η χτυπητή χρήση της μουσικής: εδώ έχουμε ένα δημιουργό με ξεκάθαρη ευαισθησία και αισθητική, που κάνει αφηγηματικές ταινίες οι οποίες δεν είναι ούτε λογοτεχνίζουσες, ούτε θεατρίζουσες, με την έννοια του ότι φέρνουν σε πρώτη γραμμή τον διάλογο, το γεγονός ή τον χαρακτήρα, αλλά αντίθετα είναι πάνω απ' όλα κινηματογραφικές, ταίνιες που υποβάλλουν την αφήγηση, το συναίσθημα και τις ιδέες μέσα από την εικόνα και τον ήχο.»
-Chris Wisniewski[20]

Μετά την προβολή της ταινίας Μέρες Ευτυχίας στις αίθουσες, ο Μάλικ άρχισε να αναπτύσσει ένα σχέδιο για την Paramount υπό τον τίτλο Q, το οποίο εξερευνούσε την προέλευση της ζωής πάνω στη Γη. Ωστόσο, κατά το στάδιο της προετοιμασίας της παραγωγής, έφυγε ξαφνικά για το Παρίσι και εξαφανίσθηκε από τη δημόσια θέα.[21] Στην περίοδο αυτή έγραψε μερικά σενάρια, όπως το The English Speaker, μια διασκευή του μυθιστορήματος του Γουόκερ Πέρσυ The Moviegoer και του The Desert Rose του Λάρρυ Μακμέρτυ, ένα σενάριο για τον Τζέρρυ Λη Λιούις και μία θεατρική διασκευή του Sansho the Bailiff που επρόκειτο να σκηνοθετηθεί από τον Αντρέι Βάιντα, ενώ συγχρόνως συνέχισε δουλειά πάνω στο σενάριο του Q.[22] Ο Μάλικ επέστρεψε τελικώς στη σκηνοθεσία μόλις το 1998, με το Η λεπτή κόκκινη γραμμή (The thin red line), μία χαλαρή διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Τζέιμς Τζόουνς για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, για την οποία συγκέντρωσε μια μεγάλη ομάδα γνωστών ηθοποιών. Το έργο απέσπασε υποψηφιότητες για επτά βραβεία Όσκαρ, κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 1999 και συνάντησε γενικά επαίνους από τους κριτικούς [3]

Όταν ο Στήβεν Σόντερμπεργκ έμαθε για τη δουλειά του Μάλικ πάνω σε ένα άρθρο για τον Τσε Γκεβάρα τη δεκαετία του 1960 προσέφερε στον Μάλικ την ευκαιρία να γράψει και να σκηνοθετήσει μια ταινία για τον επαναστάτη γιατρό, την οποία ο ίδιος σχεδίαζε μαζί με τον Μπενίσιο ντελ Τόρο. Ο Μάλικ δέχτηκε και έγραψε ένα σενάριο που εστίασε πάνω στην αποτυχημένη επανάσταση του Τσε στη Βολιβία.[23] Μετά από ενάμισυ χρόνο τα χρήματα για την παραγωγή δεν είχαν συγκεντρωθεί κι έτσι ο Μάλικ βρήκε την ευκαιρία να σκηνοθετήσει την ταινία Άγνωστος Κόσμος (The New World),[24] ένα σενάριο που είχε αρχίσει να δουλεύει κατά τη δεκαετία του 1970.[25] Εγκατέλειψε την ταινία για τον Γκεβάρα τον Μάρτιο 2004, μια ταινία που τελικά σκηνοθέτησε ο Σόντερμπεργκ με τον τίτλο Τσε.

Ο 'Άγνωστος Κόσμος, μία ρομαντική εκδοχή της ιστορίας του Τζων Σμιθ και της Ποκαχόντας, έκανε πρεμιέρα το 2005. Πάνω από 300.000 μέτρα φιλμ τραβήχτηκαν για το έργο αυτό, που κυκλοφόρησε σε τρεις διαφορετικές βερσιόν διαφορετικής διάρκειας. Το έργο απέσπασε υποψηφιότητα για το Όσκαρ Φωτογραφίας, αλλά δέχθηκε γενικώς ανάμικτες κριτικές κατά την προβολή του στις αίθουσες,[26] παρότι από τότε έχει χαρακτηρισθεί μεταξύ άλλων και ως ένα από τα καλύτερα κινηματογραφικά έργα της δεκαετίας του[27][28][29]

Η πέμπτη ταινία μεγάλου μήκους του Μάλικ, Το δέντρο της ζωής (The Tree of Life), γυρίστηκε στο Σμίθβιλ του Τέξας και αλλού κατά τη διάρκεια του 2008. Είναι ένα οικογενειακό δράμα που εκτείνεται σε διαφορετικές χρονικές περιόδους εστιάζοντας στη συμφιλίωση της αγάπης, της συμπόνοιας και της ομορφιάς με την ύπαρξη της αρρώστιας και του θανάτου από έναν άνθρωπο. Πρωταγωνιστούν οι Μπραντ Πιτ και Σων Πεν. Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας έγινε στο Φεστιβάλ των Καννών του 2011,[30] όπου βραβεύθηκε με το ανώτατο βραβείο, τον Χρυσό Φοίνικα, μερικές ημέρες πριν προβηθεί στις Η.Π.Α..

To έκτο του έργο, To The Wonder, με πρωταγωνιστές τους Μπεν Άφλεκ, Όλγα Κουριλένκο, και Χαβιέρ Μπαρδέμ[31] έκανε πρεμιέρα το 2013 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας. Η ταινία καταγράφει την ρομαντική σχέση ενός ζευγαριού. Διαχώρισε τους κριτικούς, και ήταν η πρώτη σε μια σειρά πειραματικών και αμφιλεγόμενων ταινιών του Μάλικ.

Η επόμενη του ταινία, Βαλές Κούπα (Knight of Cups), η οποία κυκλοφόρησε το 2015, επίσης ήταν πειραματική και διαχώρισε κριτικούς και κοινό, με ορισμένους να την αποκαλούν ένα αριστούργημα. Η ταινία απεικονίζει έναν καταθλιμμένο σεναριογράφο (Κρίστιαν Μπέιλ) ο οποίος προσπαθεί να βρει νόημα στην ρηχή ζωή του στο Λας Βέγκας μέσω σχέσεων με διάφορες γυναίκες.

Το 2017 κυκλοφόρησε το Song to Song, με πρωταγωνιστές τους Ράιαν Γκόσλινγκ, Μάικλ Φασμπεντερ, Ρούνι Μάρα και Νάταλι Πόρτμαν. Η ταινία αναπαριστά δύο μπλεγμένα ζευγάρια μουσικών που κυνηγούν την επιτυχία. Η ταινία ήταν εξίσου διχαστική.

Ο Μάλικ επίσης σκηνοθέτησε τo ντοκιμαντέρ Voyage of Time, το οποίο απεικονίζει όλη την ιστορία του σύμπαντος, απο την δημιουργία ως την καταστροφή του, και έχει περιγραφτεί από τον ίδιο ως "ένα από τα μεγαλύτερά μου όνειρα". Κυκλοφόρησε σε δύο διαφορετικές εκδοχές, και οι δύο έκαναν πρεμιέρα το 2016.

Η επόμενη ταινία του Μάλικ, A Hidden Life, έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Καννών το 2019, οπού ήταν υποψήφια για Χρυσό Φοίνικα και έλαβε θετικές κριτικές. Η ταινία αφηγείται την αληθινή ιστορία του Φραντς Γέγκερστετερ, ενός άντρα που αρνήθηκε να βοηθήσει τις Ναζιστικές Δυνάμεις στον Δέυτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Προσωπική ζωή

Ο Τέρενς Μάλικ κρατά την προσωπική ζωή του μακριά από τη δημοσιότητα και πραγματοποιεί ελάχιστες δημόσιες εμφανίσεις.[32] Π.χ. ο Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες για Το δέντρο της ζωής παραδόθηκε στους εκ των παραγωγών της ταινίας Μπιλ Πόλαντ και Σάρα Γκρην, που τον αντιπροσώπευσαν, καθώς ο Μάλικ δεν εμφανίσθηκε, παρότι βρισκόταν στις Κάννες. Ανάμεσα στους όρους των συμβολαίων του είναι ότι η εικόνα του δεν θα χρησιμοποιηθεί για την προώθηση της ταινίας, ενώ συχνά απορρίπτει αιτήματα δημοσιογράφων για συνέντευξη.[21][33]

Μετά από ένα πιθανό πρώτο γάμο με τη Τζιλ Τζέικς (Jill Jakes), ο Μάλικ νυμφεύθηκε τη Μισέλ Μορέτ (Michele Morette) το 1985. Χώρισαν το 1998 και δέκα χρόνια αργότερα (Ιούλιος 2008) η Μορέτ πέθανε από καρκίνο στο Παρίσι. Το 1998 ο Μάλικ νυμφεύθηκε την Αλεξάνδρα Γουάλας (Alexandra "Ecky" Wallace), με την οποία ζει μέχρι σήμερα (2011) στο Όστιν του Τέξας.

Φιλμογραφία

ΈτοςΤαινίαΙδιότηταΣχόλια
ΣκηνοθέτηςΣεναριογράφοςΠαραγωγόςΜουσικοσυνθέτηςΗθοποιός
1969Lanton MillsΝΑΙΝΑΙΝΑΙΝΑΙμικρού μήκους
άγνωστος ρόλος
1971Drive, He SaidΝΑΙ
Ο επιθεωρητής Κάλλαχαν (Dirty Harry)ΝΑΙUncredited Re-Write
1972Deadhead MilesΝΑΙ
Δύο ατίθασα λιοντάρια (Pocket Money)ΝΑΙΝΑΙΡόλος: εργάτης
1973BadlandsΝΑΙΝΑΙΝΑΙΝΑΙΡόλος: επισκέπτης στο σπίτι του πλούσιου
1974The Gravy TrainΝΑΙ
1978Μέρες Ευτυχίας (Days of Heaven)ΝΑΙΝΑΙΝΑΙεργάτης
1998Η λεπτή κόκκινη γραμμή (The Thin Red Line)ΝΑΙΝΑΙ
1999EnduranceΝΑΙ
2000Ευτυχισμένες Στιγμές (Xingfu shiguang - Happy Times)ΝΑΙ
2002Το Μαγικό Φιλί (Bear's Kiss)ΝΑΙUncredited Re-Write
2004Γη της Επαγγελίας (The Beautiful Country)ΝΑΙ
Κύμα Οργής (Undertow)ΝΑΙ
2005Άγνωστος Κόσμος (The New World)ΝΑΙΝΑΙΝΑΙ
2006Amazing GraceΝΑΙ
2011Το δέντρο της ζωής (The Tree of Life)ΝΑΙΝΑΙΝΑΙΧρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών του 2011
2012To the WonderΝΑΙΝΑΙ
2015Βαλές Κούπα (Knight of Cups)NAINAI
2016Voyage of TimeNAINAI
2017Song to SongNAINAI
2019A Hidden LifeNAINAI

Βιβλιογραφία-πηγές

  • Peter Biskind, 1998. Easy Riders / Raging Bulls, London: Bloomsbury.
  • Peter Biskind, 1998. 'The Runaway Genius', Vanity Fair, 460, Decem., 116-125.
  • Stanley Cavell, 1979. The World Viewed: Reflections on the Ontology of Film, Enlarged Edition, Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Michel Chion, 1999. The Voice in Cinema, translated by Claudia Gorbman, New York & Chichester: Columbia University Press.
  • Michel Ciment, 1975. 'Entretien avec Terrence Malick', Positif, 170, June, 30-34.
  • G. Richardson Cook, 1974. 'The Filming of Badlands: An Interview with Terry Malick', Filmmakers Newsletter, 7:8, June, 30-32.
  • Charlotte Crofts, 2001, 'From the "Hegemony of the Eye" to the "Hierarchy of Perception": The Reconfiguration of Sound and Image in Terrence Malick's Days of Heaven', Journal of Media Practice, 2:1, 19-29.
  • Terry Curtis Fox, 1978. 'The Last Ray of Light', Film Comment, 14:5, Sept/Oct, 27-28.
  • Cameron Docherty, 1998. 'Maverick Back from the Badlands', The Sunday Times, Culture, 7 June, 4.
  • Martin Donougho, 1985. 'West of Eden: Terrence Malick's Days of Heaven', Postscript: Essays in Film and the Humanities, 5:1, Fall, 17-30.
  • Roger Ebert, Review of Days of Heaven Αρχειοθετήθηκε 2007-09-25 στο Wayback Machine., Chicago Sun-Times Inc.
  • Graham Fuller, 1998. 'Exile on Main Street', The Observer, 13 Dec, 5.
  • John Hartl, 1998. 'Badlands Director Ending his Long Absence', Seattle Times, 8 Mar.
  • Brian Henderson, 1983. 'Exploring Badlands'. Wide Angle: A Quarterly Journal of Film Theory, Criticism and Practice, 5:4, 38-51.
  • Les Keyser, 1981. Hollywood in the Seventies, London: Tantivy Press.
  • Terrence Malick, 1973. Interview the morning after Badlands premiered at the New York Film Festival, American Film Institute Report, 4:4, Winter, 48.
  • Terrence Malick, 1976. Days of Heaven, Registered with the Writers Guild of America, 14 Apr; revised 2 Jun.
  • James Monaco, 1972. Badlands, Take One, 4:1, Sept/Oct, 32.
  • Kim Newman, 1994. 'Whatever Happened to Whatsisname?', Empire, Feb, 88-89.
  • Brooks Riley, 1978. 'Interview with Nestor Almendros', Film Comment, 14:5, Sept/Oct, 28-31.
  • J. P. Telotte, 1986. 'Badlands and the Souvenir Drive', Western Humanities Review, 40:2, Summer, 101-14.
  • Beverly Walker, 1975. 'Malick on Badlands', Sight and Sound, 44:2, Spring, 82-3.
  • Janet Wondra, 1994. 'A Gaze Unbecoming: Schooling the Child for Femininity in Days of Heaven', Wide Angle, 16:4, Oct, 5-22.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι