Χούνγκα Τόνγκα

Το ηφαίστειο φαίνεται, σύμφωνα με δείγματα που συλλέχθηκαν στην περιοχή, ότι εξερράγη περί το 1040–1180 ΚΕ, μια έκρηξη που έχει συσχετιστεί μια μια άγνωστη τροπική έκρηξη το 1108 ΚΕ που οδήγησε σε παγκόσμια πτώση της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό. Είναι η έκρηξη που πιθανότατα δημιούργησε τη σημερινή καλντέρα του ηφαιστείου.^[3] Εκρήξεις στην υποθαλάσσια περιοχή γύρω από τα νησιά παρατηρήθηκαν το 1912, το 1937 και το 1988.^[1] Στις 16 Μαρτίου 2009 άρχισε έκρηξη σε δύο φλέβες, μία στο Χούνγκα Χα'απάι και μία 100 μέτρα υπεράκτια, που οδήγησε στη δημιουργία νέας στεριάς ανάμεσα στις δύο φλέβες.^[4] Στις 19 Δεκεμβρίου 2014 ξεκίνησε νέα υποθαλάσσια έκρηξη η οποία συνέχισε τον Ιανουάριο του 2015 παράγοντας εκρηκτικές στήλες που έφτασαν σε ύψος τα 9 χιλιόμετρα και επηρέασαν τοπικά τις αεροπορικές πτήσεις.^[5] Η έκρηξη δημιούργησε ένα νέο νησί ανάμεσα στα υπάρχοντα δύο.^[6]

Στις 20 Δεκεμβρίου 2021 το ηφαίστειο εξερράγη ξανά,^[7] με αποτέλεσμα να μεγαλώσει η έκταση του νησιού.^[8] Η έκρηξη αυτή σταμάτησε στις 5 Ιανουαρίου,^[9] όμως μια νέα έκρηξη έλαβε χώρα στις 13 Ιανουαρίου 2022, δημιουργώντας εκρηκτική στήλη ύψους 17 χιλιομέτρων.^[10] Στις 15 Ιανουαρίου 2022, το ηφαίστειο εξερράγη βιαίως, παράγοντας ωστικό κύμα που προκάλεσε ζημιές στη Νουκουαλόφα και ακούστηκε μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες.^[11] Το κρουστικό κύμα καταγράφηκε σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στη Ελλάδα δύο φορές (μία από την ανατολή και μια από δυσμάς φορά της διάδοσης του ήχου), όπου η ατμοσφαιρική πίεση ανέβηκε απότομα κατά 2 μονάδες (hPa) και έπειτα υποχώρησε κατά 4 μονάδες, μέχρι να ισορροπήσει εκ νέου.^[12] Δημιούργησε εκρηκτική στήλη η οποία έφτασε σε ύψος 55 χιλιομέτρων και δημιούργησε κυκλικό νέφος διαμέτρου 650 χιλιομέτρων σε υψόμετρο 35 χιλιομέτρων.^[13][14] Το ύψος της εκρηκτικής στήλης είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί από δορυφόρους, όντας μεγαλύτερο αυτό της έκρηξης του Πινατούμπο το 1991.^[15] Η έκρηξη κατέστρεψε μεγάλο τμήμα του ηφαιστειακού νησιού, καταποντίζοντας και μεγάλα τμήματα των δύο παλαιότερων τμημάτων.^[16]

Ακολούθησε τσουνάμι που έπληξε τις ακτές όλου του Ειρηνικού^[17], συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. Δύο άτομα πνίγηκαν από μεγάλα κύματα στο Περού.^[18] Στα Τόνγκα πέθαναν τρία άτομα, συμπεριλαμβανομένης μίας Βρετανίδας.^[19] Το τσουνάμι κατέστρεψε δεκάδες σπίτια στο κύριο νησί του αρχιπελάγους, και η ηφαιστειακή στάχτη μόλυνε σε μεγάλο βαθμό τα αποθέματα νερού και κάλυψε τα νησιά, δυσχεραίνοντας αεροσκάφη και πλοία να φτάσουν στα νησιά. Επίσης οι διαδικτυακές και τηλεφωνικές επικοινωνίες επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό, καθώς το καλώδιο που συνέδεε τα Τόνγκα με τον υπόλοιπο κόσμο κόπηκε από την έκρηξη.^[20] Το ύψος των ζημιών υπολογίστηκε από την Παγκόσμια Τράπεζα σε 90 εκατομμύρια δολάρια, περίπου το 20% του ετήσιου ΑΕΠ της χώρας.^[21]