Socialisma Respubliko Rumanio

La Socialisma Respubliko Rumanio (rumane Republica Socialistă România, RSR) estis unupartia socialisma ŝtato kiu ekzistis oficiale el 1947 al 1989. El 1947 al 1965, la ŝtato estis konata kiel Rumana Popola Respubliko (Republica Populară Romînă, RPR). La lando estis membro de la Varsovia Pakto, nome ŝtato de la Orienta Bloko kun hegemonia rolo por la Rumana Komunista Partio enmetite en la landa konstitucio.

Rumana Popola Respubliko (1947–1965) Socialisma Respubliko Rumanio (1965–1989)
Plena origina nomo: Republica Populară Romînă (1947–1965) Republica Socialistă România (1965–1989)
↓ 1947 – 1989 ↓
historia lando • socialisma ŝtato • satelita ŝtato • respubliko • komunisma reĝimo
Geografio
Ĉefurbo:	Bukareŝto
Areo:	238 391 km² 1987
Loĝantaro
Kvanto de loĝantoj:	23 102 000 • 1987
Lingvoj:	rumana
Ŝtat-strukturo
Ŝtat-strukturo:	unupartiismo Unupartio socialisma respubliko
Monunuo:	rumana leo Leu
Himno:	Zdrobite cătușe (1948–1953) Te slăvim, Românie (1953–1975) E scris pe tricolor Unire (1975–1977) Trei culori (1977–1989)
Estiĝo:	30-a de decembro 1947
Pereo:	22-a de decembro 1989
Antaŭaj ŝtatoj: Reĝlando de Rumanio Postsekvaj ŝtatoj: Rumanio Elstaraj historiaj eventoj Ĝenerala sekretario • 1945–1965 Gheorghe Gheorghiu-Dej • 1965–1989 Nikolae Ĉaŭŝesku Ŝtatestro • 1947–1952 Constantin Parhon • 1967–1989 Nikolae Ĉaŭŝesku Diplomatiaj Rilatoj Varsovia Kontrakto
v • d • r

Dum la Dua Mondmilito finis, Rumanio, iama lando membro de la Akso, estis okupita de Sovetunio, kiel reprezentato de la Aliancanoj. La 6-an de marto 1945, post amasmanifestacio de komunistaj simpatiantoj kaj politika premo fare de la sovetaj reprezentantoj, oni instalis novan porsovetian registaron kiu inkludis membrojn de la antaŭe eksterleĝigita Rumana Komunista Partio. Laŭgrade pliaj membroj de la Komunista Partio kaj de la komunistemaj partioj akiris kontrolon de la administracio kaj la politikestroj de antaŭmilito estis rapide forigitaj el la politika vivo. En Decembro 1947, la reĝo Mikaelo estis devigita abdiki kaj estis proklamita la Rumana Popola Respubliko.

Dekomence, la malbundaj rimedoj dum la postmilito en Rumanio estis eĉ kontrolitaj de la "SovRom", nova impostoliberaj entreprenoj sovet-rumanaj, kio ebligis ke Sovetunio kontrolu la ĉefajn ekonomiajn rimedojn de Rumanio.^[1] Alia malhelpo estis la postmilitaj reparacioj pagitaj al Sovetunio. En la 1950-aj jaroj, tamen, la komunisma registaro de Rumanio komencis permesi al Rumanio pli da sendependeco, ekzemple, per la retirigo de ĉiaj sovetaj trupoj el Rumanio ĉirkaŭ 1958.

En la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, Nicolae Ceaușescu iĝis Ĝenerala Sekretario de la Komunisma Partio (1965), Proparolanto de la Ŝtata Konsilio (1967) kaj atribuis al si la ĵus establitan rolon de prezidanto en 1974. La denunco fare de Ceaușescu de la Invado en Ĉeĥoslovakion de 1968 kaj mallonga ĉeso en la interna subpremado helpis al li akiri pozitivan bildon kaj enlande kaj en Okcidento. Tamen la rapida ekonomia kresko helpita de eksterklanda kreditaro laŭgrade preparis la vojon al malabundeco kaj politika subpremado kiu kondukis al la falo de lia totalisma regado en decembro 1989.

Granda nombro de personoj estis ekzekutitaj aŭ mortiĝis enprizone dum la ekzisto de la komunisma Rumanio, ĉefe dum la stalinisma epoko de la 1950-aj jaroj. Dum pure justicaj ekzekutoj inter 1945 kaj 1964 nombris 137,^[2] mortoj enprizone estas ĉirkaŭkalkulitaj en dekoj^[3] aŭ centoj da miloj.^[4][5] Multaj pliaj estis enprizonigitaj pro politikaj, ekonomiaj aŭ aliaj tialoj kaj suferis mistraktojn, torturon kaj/au mortigon.

Membroj de Varsovia Traktato
⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
Pollando	⠀ Rumanio	Bulgario
Sovetunio		Hungario
Orienta Germanio	⠀ (1955-1989)	Ĉeĥoslovakio