Woodrow Wilson
prezidento de Usono (1913–1921)
Thomas Woodrow WILSON [TA-mes ŬUD-roŭ ŬIL-sn], la dudek-oka usona prezidanto, naskiĝis je la 28-a de decembro, 1856, en Staunton, Virginio. En 1919 li obtenis la Nobel-premion pri paco.
| Woodrow Wilson | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Nobel-premiito  | |||||
 | |||||
| Persona informo | |||||
| Woodrow Wilson | |||||
| Naskonomo | Woodrow Wilson | ||||
| Naskiĝo | 28-an de decembro 1856 en Staunton | ||||
| Morto | 3-an de februaro 1924 (67-jaraĝa) en Vaŝingtono,  Usono | ||||
| Mortis pro | naturaj kialoj vd | ||||
| Tombo | Vaŝingtona Nacia Katedralo vd | ||||
| Religio | Presbiterianismo vd | ||||
| Lingvoj | angla • germana vd | ||||
| Loĝloko | Woodrow Wilson Boyhood Home vd | ||||
| Ŝtataneco | Usono vd | ||||
| Alma mater | Kolegio Davidson • Universitato Princeton • Johns Hopkins Universitato • Universitato de Virginio vd | ||||
| Partio | Demokrata Partio vd | ||||
Subskribo  | |||||
Memorigilo  | |||||
| Familio | |||||
| Patro | Joseph Ruggles Wilson vd | ||||
| Patrino | Janet Woodrow vd | ||||
| Gefratoj | Joseph Ruggles Wilson Jr. • Marion Morton Wilson • Annie Josephine Wilson vd | ||||
| Edz(in)o | Edith Bolling Galt Wilson • Ellen Axson Wilson vd | ||||
| Infanoj | Margaret Woodrow Wilson • Jessie Woodrow Wilson Sayre • Eleanor Wilson McAdoo vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | politikisto • universitata instruisto • advokato • akademiulo • ŝtatreprezentanto • politikologo • juristo • instruisto • verkisto vd | ||||
| Aktiva en | Princeton vd | ||||
| Doktoreca konsilisto | Herbert Baxter Adams • Richard T. Ely vd | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Li estis prezidanto de la universitato Princeton ekde 1902 ĝis 1910, poste guberniestro de Nov-Ĵerzejo ekde 1911 ĝis 1913, kiam li estis elektata kiel prezidanto de Usono.
Wilson estis prezidanto dum la unua mondmilito. Li estis ankaŭ la dua demokrata prezidanto post Andrew Jackson.
Li revis formi la Ligon de Nacioj. Lia unua edzino estis Ellen Louise Axson, kaj la paro havis tri gefilojn. Post ŝia morto, lia dua edzino estis Edith Bolling Galt. Wilson estis presbiteriano. Post 1918, li suferis je paralizo. Li mortis 67-jaraĝa, je la 3-a de februaro, 1924, en Vaŝingtono pro ikto.
La 14 punktoj de Wilson
En januaro 1918, la prezidento Woodrow Wilson prezentis pacproponon kun 14 punktoj:
- eliro de sekreta diplomatio kaj publikigo de traktatoj;
- liberaj maroj;
- abolo de ekonomiaj baroj;
- malpligrandigo de naciaj armeoj;
- redifino de koloniisma politiko, favore al la koloniigitaj popoloj;
- foriro de okupaj armeoj el Rusio;
- restarigo de sendependeco de Belgio;
- redono de Alzaco kaj Loreno al Francio;
- refaro de italaj landlimoj;
- rekono al rajto de aŭtonoma disvolvigo al popoloj de Aŭstrio-Hungario;
- restarigo de Rumanio, de Serbio kaj Montenegro kaj rajto de vojo al maro por Serbio;
- rekono de rajto al aŭtonoma disvolviĝo de Turkio kaj daŭra malfermo de marvojo inter la Nigra Maro kaj Mediteraneo;
- sendependeco de Pollando;
- kreado de Ligo de Nacioj.
Dum lia administrado (1913-1921) okazis;
- 1913 - Leĝo de la Federala Rezervo (Federal Reserve, speco de nacia valut-banko}
- 1914 - Revolucio en Meksiko kaj la usona impliko
- 1915 - La subakvigo de la Lusitania far germana submarŝipo
- 1917 - Deklaro de Milito kontraŭ Germanio- la 6-an de aprilo
- 1918 - Armistico kun Germanio - la 11-an de novembro
- 1919 - Prohibicio de Alkoholaĵoj (18-a Amendo)
- 1920 - Usono ne ratifikis la Ligon de Nacioj.
| Antaŭe: | 28-a Prezidento de Usono | Poste: |  |
|---|---|---|---|
| William H. Taft | 1913-1921 | Warren G. Harding |
🔥 Top keywords: Vikipedio:ĈefpaĝoSpecialaĵo:SerĉiCarles Puigdemont i Casamajó14-a de junio17-a de septembro25-a de majo28-a de marto18-a de junioMarie-AntoinetteSpecialaĵo:Lastaj ŝanĝojEsperantoPortalo:KomunumoHelpo:EnhavoVikipedio:KontaktojVikipedioDigesta sistemoVikipedio:AktualaĵojMichael JacksonDua MondmilitoVikipedio:Bonvenon al VikipedioVikipedio:MalgarantioMichael BeckerDigestadoVikipedio:DiskutejoKrystyna Łuczak-SurówkaHelpo:Alŝuti dosieron11-a de junioWilhelm HegelerDobra (Satu Mare)Juan Antonio VillacañasȘugagVikipedio:AdministrantojBirdumoŜablono:RomSerĉilo-optimumigoKategorio:Vilaĝoj de RumanioFelix EpsteinUzanto:DominikPornhub