اعلامیه زبان مشترک

ما امضاکنندگان به دلیل پیامدهای منفی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که در اثر دستکاری سیاسی زبان و سیاست‌های کنونی زبانی در بوسنی و هرزگوین، کرواسی، مونته‌نگرو و صربستان به وجود آمده است، اعلام می‌داریم:

اعلامیه زبان مشترک

پاسخ به این پرسش که آیا در بوسنی و هرزگوین، کرواسی، مونته‌نگرو و صربستان از یک زبان مشترک استفاده می‌شود مثبت است.

این زبان یک زبان معیار مشترک از نوع چندکانونی (زبانی که با گونه‌هایی شناسایی‌شده که توسط چندین ملت در چندین کشور صحبت می‌شود؛ مانند آلمانی، انگلیسی، عربی، فرانسوی، اسپانیایی، پرتغالی و بسیاری دیگر) است. این واقعیت با مبنا قرار گرفتن اشتوکاوی برای ایجاد زبان معیار، نسبت یکسان در مقابل زبان مختلف و در نتیجه فهم متقابل، تأیید می‌شود.

استفاده از چهار نام برای گونه‌های معیار (بوسنیایی، کرواتی، مونته‌نگرویی و صربی) به این معنی نیست که این‌ها چهار زبان مختلف هستند.

اصرار بر تعداد اندک اختلافات موجود و تفکیک قهری چهار نوع معیار باعث پدیده‌های منفی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بسیاری می‌شود. این موارد شامل استفاده از زبان به عنوان استدلالی برای توجیه تفکیک دانش‌آموزان در برخی از محیط‌های چند ملیتی، «ترجمه» غیرضروری در دولت یا رسانه‌ها، اختراع اختلاف در مواردی که وجود ندارند، اجبار دیوان‌سالاران و همچنین سانسور (و لزوماً خودسانسوری) نیز می‌باشد، که بیان زبانی به عنوان ملاک وابستگی قومی و وسیله‌ای برای تأیید وفاداری سیاسی تحمیل می‌شود.

ما امضاکنندگان اعلام می‌داریم

• این واقعیت که یک زبان مشترک چندکانونی وجود دارد، حق فرد را در ابراز تعلق به ملت‌ها، مناطق یا کشورهای مختلف زیر سؤال نمی‌برد؛
• هر کشور، ملت، جامعه قومی یا منطقه‌ای می‌تواند آزادانه و مستقل گونه خاص خود از زبان مشترک را استفاده کند؛
• هر چهار گونه معیار موجود کنونی از وضعیت برابری برخوردارند و هیچ‌کدام از آن‌ها را نمی‌توان زبان و سایرین را گویش آن دانست؛
• معیارسازی چندکانونی، شکل دموکراتیک معیارسازی است که نزدیکترین کاربرد واقعی زبان است؛
• این واقعیت که یک زبان معیار چند کانونی مشترک وجود دارد، گویشوران آن را قادر می‌سازد تا آن را به دلخواه نام‌گذاری کنند؛
• گونه‌های معیار زبان چندکانونی، در سنت‌ها و شیوه‌های زبانی و فرهنگی، نوشتار، واژگان و سایر سطوح زبانی تفاوت‌هایی دارند. این وضعیت را می‌توان با گونه‌های معیار مختلف زبان مشترک که این بیانیه در آن منتشر و استفاده می‌شود، نشان داد؛
• اختلافات معیاری، گویشی و فردی جدایی نهادی اجباری را توجیه نمی‌کند و برعکس، به غنای زبان مشترک کمک می‌کنند.

بنابراین، ما امضاکنندگان درخواست می‌کنیم

• لغو انواع شکل‌های تفکیک زبانی و تبعیض در موسسات آموزشی و عمومی؛
• پایان اقدامات سرکوب‌گرانه و غیرضروری تفکیک زبانی که برای گویشوران مخرب است؛
• خاتمه تعریف صحیح از گونه‌های معیار؛
• پرهیز از «ترجمه‌های» اضافه، بی‌معنی و پرهزینه در مراحل قانونی، اداری و رسانه‌های اطلاعات عمومی؛
• آزادی انتخاب فردی و احترام به تنوع زبانی؛
• آزادی زبانی در ادبیات، هنر و رسانه‌ها؛
• آزادی استفاده گویشی و محلی؛
• و سرانجام، آزادی «هم‌آمیزی»، گشودگی و نفوذ متقابل در گونه‌ها و اصطلاحات مختلف زبان مشترک برای سود همه گویشوران آن.

در زاگرب، پودگوریتسا، بلگراد و سارایوو، ۳۰ مارس ۲۰۱۷^[۱]