بربت
بَربَت یا بربط سازی ایرانی از گونۀ سازهای کاسه‌بزرگ و دسته‌کوتاه از خانوادهٔ لوت[۱] از ردهٔ سازهای زهی زخمه‌ای است که شباهت بسیار زیادی به عود دارد.[۲] این ساز در مقایسه با عود دارای کاسۀ کوچک‌تر و دستۀ بلندتر و صدای متمایزی است.
 | |
| طبقه‌بندی | سازهای زخمه‌ای |
|---|---|
| سازهای مرتبط | |
| نوازندگان | |
| مجید ناظم پور | |
| سازندگان | |
| ابراهیم قنبری‌مهر | |
تاریخچه
پیشینۀ ساز بربت به دوران نوازندگی باربَد در دربار خسروپرویز باز می‌گردد. گفته می‌شود که نام بربت برگرفته از نام «باربد» می‌باشد.[۳] براساس مقاله‌ای در مجلۀ پژوهشنامه ایران باستان، در دورۀ ساسانی، نقش ساز بربت در صحنه‌های متنوع، روی فرم‌های مختلفی از ظروف فلزی نقر شده است که اغلب صحنه‌ها نمایش‌دهندۀ بزم‌ها، ضیافت‌ها و جشن‌های درباری هستند و به‌طورکلی، جایگاه ویژه و رفیع ساز بربت را در فرهنگ موسیقی عصر ساسانی به تصویر می‌کشند.[۴]
تصویر این ساز در سنگ‌نگاره‌ها و مینیاتورها به‌وفور ثبت شده است. استفاده از این ساز در دوران قاجار به‌علت حجم صدای کم محدود شد، به طوری که کمابیش از ارکستر موسیقی سنتی ایرانی حذف گردید. ساز بربط در دهه‌های اخیر به همتابراهیم قنبری‌مهر بازسازی و توسط نوازندگانی چون حسین بهروزی‌نیا در کنسرت‌های متعدد داخلی و خارجی نواخته شد، به‌طوری‌که اکنون عضوی جدایی‌ناپذیر در ارکستر موسیقی سنتی ایرانی به شمار می‌رود.[۵]
