تفسیر تسنیم

عبدالله جوادی آملی فرزند میرزا ابوالحسن آملی در سال ۱۳۱۲ شمسی در آمل به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دروس حوزوی را تا مرحله سطح در زادگاه خود گذراند و سپس راهی تهران شد و برای پنج سال نزد استادانی همچون محمدتقی آملی، علامه شعرانی، فاضل تونی، محی الدین الهی قمشه ای و فشارکی دروس فقه، اصول، فلسفه و عرفان را یاد گرفت. در سال ۱۳۲۴ به قم رفت و نزد شخصیت هایی چون بروجردی، محقق داماد، میرزاهاشم آملی، محمدحسین طباطبایی و روح الله خمینی به دروس عالی حوزه پرداخت.^[۱]

تدریس تفسیر تسنیم از پاییز سال ۱۳۶۱ شمسی آغاز شد^[۲] و خرداد سال ۱۳۹۹ با سوره ناس پایان یافت.^[۳] اما انتشار آن از سال ۱۳۷۵ آغاز شد.^[۴] و تا تابستان سال ۱۴۰۲ جلد ۶۸ آن شامل تفسیر سوره یس آیات ۶۵ تا ۸۳، سوره صافات، سوره ص آیات ۱ – ۲۹ به چاپ رسیده است.^[۲]

در تفسیر تسنیم سه روش تفسیری استفاده شده است. قرآن به قرآن، قرآن به سنت، قرآن به عقل.

در روش قرآن به قرآن با استفاده از آیات دیگر آن را تفسیر می‌کند. در روش قرآن به سنت مولف با استفاده از روایات به شان نزول، تطبیق، شرح، تقیید و تخصیص آیات می پردازد. در قرآن به عقل از گرایش های ادبی، کلامی، فقهی، فلسفی، عرفانی و اجتماعی بهره می برد.^[۴]

اصول کلی و زیرساخت های مولف در تفسیر به شرح ذیل می باشد:^[۴]

وحیانی بودن الفاظ قرآن

جوادی آملی با استناد به آیه ۸۲ سوره نساء معتقد است اگر قرآن از جانب غیر بود قطعا در آن اختلافات زیادی یافت می‌شد، زیرا بشر از جهل و سهو و نسیان در امان نیست. وی همچنین قرآن را از جنبه های مختلفی مثل فصاحت و بلاغت، هماهنگی آیات و اخبار غیبی آن هم از کسی که درس نخوانده است معجزه می داند. ^[۴]

زبان قرآن

مولف زبان قرآن را نه زبان رمز، نه زبان سمبلیک و نه زبان علم و ادب و عرف بلکه زبان فطرت می داند. وی زبان فطرت را میان انسان‌ها مشترک می داند و معتقد است قرآن بر اساس همین فرهنگ با انسان‌ها سخن گفته است. ^[۴]

ظهر و بطن

جوادی آملی به ظهر و بطن قرآن به عنوان یک مبنای تفسیر اعتقاد دارد و معتقد است که ظواهر قرآن را مقداری آشنایی و ممارست با لغات عربی می توان فهمید. اما قرآن باطنی هم دارد که غواصان متبحر باید به سراغ آن بروند.^[۴]

جوادی آملی برای نگارش از شیوه‌ای ابتکاری بهره برده‌است. مفسر ابتدا آیه یا آیاتی را که دارای پیوستگی معنایی هستند در کنار هم می‌آورد سپس در پخش تفسیر خود را ارائه می‌دهد: گزینه تفسیر، تفسیر، لطایف و اشارات، بحث روایی.^[۱]

مفسر با این سبک تلاش کرده‌است تا تفسیر خود را در چند سطح به فراخور طبقات مختلف ارائه نماید:

گزیده تفسیر

در این بخش خواننده می‌تواند مراد آیات خود را بصورت ساده متوجه بشود بی آنکه بخواهد نکات ادبی را بداند یا وارد گفتگوهای روایی شود.

تفسیر

در این بخش مولف از ادبیات عرب و منابع مربوط به آن به وفور استفاده کرده و ابتکار و اجتهاد خود را نیز بکار برده‌است.

لطایف و اشارات

این بخش که اجتهادی ترین بخش تفسیر است با استفاده از عرفان نظری و عملی و فلسفه نوشته شده‌است.

بحث روایی

مولف در آخرین بخش روایات مربوط به آیه را طبقه بندی کرده و سپس بصورت اجتهادی به جمع بندی می پردازد.^[۱]

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان کنفرانس اسلامی آیسیسکو در سال ۱۳۸۵ تفسیر تسنیم را به عنوان «تحقیق برتر در عرصه مطالعات اسلامی و قرآنی» برگزید.

در پیام مدیر دفتر منطقه‌ای آیسیسکو در تهران (مدیر المکتب الإقلیمی للإیسیسکو بطهران) آمده است:«جناب آیت الله، علامه عبدالله جوادی آملیافتخار دارم که تهنیت و تبریک خود را به مناسبت انتخاب شما به عنوان یکی از سه مؤلّف برجسته در جهان اسلام در عرصهٴ پژوهش‌های اسلامی در سال ۲۰۰۶ از سوی آیسسکو و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تقدیم کنم.این انتخاب برای ارج نهادن و قدردانی از کتاب ارزشمند شما، تفسیر تسنیم است.بر فرزانگان و فضیلت مندان پوشیده نیست که جناب‌عالی از برجسته‌ترین اساتید کم‌نظیر در جهان اسلام به شمار می‌آیید و بحمدالله با نبوغ و خلاقیت فاخر و نمونه و با نهایت دقت و درایت توانستید ظرایف دانش‌های فلسفه، عرفان و کلام را فراگیرید و همه آن‌ها را در خدمت کتاب نور [قرآن] به کار برید. چنین توفیقی گوارایتان باد.»^[۵]

تاکنون (مهر ۱۴۰۲) ۷۰ جلد از این تفسیر منتشر شده‌است. به‌گفتهٔ علی اسلامی، سرویراستار این تفسیر، قرار است تفسیر ۱۵ جزء نخست قرآن در ۵۰ جلد منتشر و ۱۵ جزء بعدی نیز در ۳۰ جلد منتشر شود. چرا که تبیین بسیاری از موضوعات تفسیری که در ۱۵ جزء نخست است، نیاز به تکرار آن‌ها در ۱۵ جزء دوم را مرتفع می‌کند.^[۶]این تفسیر مفصل‌ترین تفسیری است که در تاریخ اسلام نگاشته شده‌است.

نسخه آنلاین (تا جلد ۱۶)

نسخه آنلاین (تا جلد ۱۶)