جایزه اسکار بهترین بازیگر زن
جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن (که نام رسمی آن جوایز آکادمی برای بهترین بازیگر زن است) یکی از جوایز اسکار است که هرساله توسط آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک (مخفف انگلیسی: AMPAS) به بازیگری که از سوی هیئت داوران به‌عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن صنعت فیلمسازی شناخته شده‌است، اهدا می‌شود.[۱]
| جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن | |
|---|---|
.jpg) دریافت‌کنندهٔ ۲۰۲۳: اما استون | |
| اهداء برای | بهترین نقش‌آفرینی از یک بازیگر زن در نقش اصلی |
| کشور | ایالات متحده |
| برگزارکننده | آکادمی علوم و هنرهای سینما (AMPAS) |
| نخستین دوره | ۱۹۲۹ (در اولین دوره جایزه به خاطر ایفای نقش در فیلم‌هایی که محصول ۱۹۲۷/۲۸ بودند، داده شد) |
| دریافت‌کنندهٔ کنونی | اما استون، بیچارگان (۲۰۲۴) |
| بیشترین دفعات برد | کاترین هپبورن (۴) |
| بیشترین دفعات نامزدی | مریل استریپ (۱۷) |
| وبگاه | |
در اولین دوره مراسم جوایز آکادمی که در سال ۱۹۲۹ برگزار شد، جنت گینور به خاطر بازی در فیلم‌های بهشت هفتم، فرشته خیابانی و طلوع: آواز دو انسان موفق شد جایزه را دریافت کند.[۲] امروزه، نامزدها در بخش بازیگران آمپاس با روش تک‌رأی انتقال‌پذیر تعیین می‌شوند و برنده‌ها توسط تمام اعضای واجد شرایط آکادمی با شیوه اکثریت آرا انتخاب می‌شوند.[۳]
در سه سال اول این جوایز، بازیگران به خاطر بهترین کارهایشان در این رشته نامزد می‌شدند. در آن زمان، تمام فیلم‌هایی که در طول دوره انتخابی بازی می‌کردند، برای جایزه فهرست می‌شدند (حتی در بعضی از موارد سه فیلم نیز فهرست می‌شد).[۴] در جریان سومین دوره مراسم، که در سال ۱۹۳۰ برگزار شد، بااینکه هرکدام از برندگان بازیگری دو فیلم را روی برگه‌های رای داشتند، اما به هنگام اعلام نام برنده، تنها به یکی از فیلم‌های آنان اشاره شد.[۵]
سال بعد، این سیستم گیج‌کننده و مبهم جای خود را به شیوه حال حاضر داد. به صورتی که بازیگران تنها برای یک نقش مشخص نامزد جایزه می‌شوند.[۴] در مراسم نهم، که در سال ۱۹۳۷ برگزار شد، آکادمی به‌طور رسمی، تعداد نامزدها را به پنج نامزد محدود کرد.[۴] تنها بازیگری که بعد از مرگش نامزد دریافت این جایزه شده‌است، جین ایگلز می‌باشد.[۶] سه نقش در فیلم‌ها بوده‌اند که تاکنون بیش از یک بار در این بخش نامزد شده‌اند: الیزابت یکم انگلستان (دوبار توسط کیت بلانشت)، لزلی کراسبی در نامه، استر بلاگت در ستاره‌ای متولد شده‌است. همچنین شش بازیگر زن، جایزه اسکار افتخاری را به خاطر ایفای نقش‌هایشان دریافت کرده‌اند: گرتا گاربو، باربارا استانویک، مری پیکفورد، دبورا کار، جنا رولندز و سوفیا لورن.[۷] کاترین هپبورن با چهار جایزه، بهترین عملکرد را نسبت به دیگر بازیگران داشته‌است و مریل استریپ با ۱۷ نامزدی بیشتر از هر بازیگر دیگری نامزد دریافت این جایزه شده‌است.
نامزدها و برندگان
در جدول زیر، سال‌های برگزاری مراسم آکادمی فهرست شده‌است و به‌طور کلی با سال انتشار فیلم‌ها در شهرستان لس‌آنجلس، کالیفرنیا مطابقت دارد. مراسم همیشه در سال بعد برگزار می‌شود.[۸] در پنج سال اول برگزاری مراسم، تنها فیلم‌هایی که از تاریخ ۱ اوت تا ۳۱ ژوئیه اکران می‌شدند مشمول مراسم همان سال بودند.[۹] برای مراسم ششم که در سال ۱۹۳۴ برگزار شد، این زمان به ۱ اوت ۱۹۳۲ تا ۳۱ دسامبر ۱۹۳۳ تغییر پیدا کرد.[۹] از مراسم هفتم (۱۹۳۵) به بعد دوره مشمولیت به یک سال میلادی کامل تبدیل شد به گونه‌ای که فیلم‌ها باید از ۱ ژانویه تا ۳۱ دسامبر اکران شوند تا بتوانند در مراسم حضور پیدا کنند.[۹]
.jpg)
 | برنده |
دهه ۱۹۲۰
| سال | بازیگر | فیلم | نقش | منبع |
|---|---|---|---|---|
| ۱۹۲۷/۲۸ (اولین) | جنت گینور | بهشت هفتم فرشته خیابانی طلوع: آواز دو انسان | دیان انجلا همسر - ایندره | [۲] |
| لوئیز درسر | کشتی‌ای می‌آید از | خانم پلزنیک | ||
| گلوریا سوانسون | سیدی تامسون | سدی تامپسون | ||
| ۱۹۲۸/۲۹ (دومین) [ی ۱] | ||||
| مری پیکفورد | خروس | نورما بسان | [۱۱] | |
| روت چترتن | مادام اکس | ژاکلین فلوریو | ||
| بتی کامپسن | جارزن | کری | ||
| جین ایگلز | نامه | لزلی کراسبی | ||
| کورین گریفیت | بانوی الهی | اما، خانم همیلتون | ||
| بسی لاو | نوای برادوی | هنک ماهونی | ||
| ۱۹۲۹/۳۰ (سومین) | ||||
| نورما شیرر [الف] | زن مطلقه | جری برنارد مارتین | [۱۲] | |
| نانسی کرل | تعطیلی شیطان | هالی هوبارت | ||
| روت چترتن | سارا و پسرش | سارا استورم | ||
| گرتا گاربو[الف] | آنا کریستی / عشق | آنا کریستی / مادام ریتا کاوالینی | ||
| نورما شیرر | به میل خودشان | لوسیا مارلت | ||
| گلوریا سوانسون | متجاوز | ماریون دونل |
دهه ۱۹۳۰
دهه ۱۹۴۰
دهه ۱۹۵۰
دهه ۱۹۶۰
دهه ۱۹۷۰
دهه ۱۹۸۰
.jpg)
.jpg)
دهه ۱۹۹۰
_(cropped).jpg)
.JPG)
دهه ۲۰۰۰
_(cropped).jpg)
دههٔ ۲۰۱۰
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
دهه ۲۰۲۰
| سال | بازیگر | نقش(ها) | فیلم | منا. |
|---|---|---|---|---|
| ۲۰۲۰–۲۱ ۹۳ام | فرانسیس مک‌دورمند | فرن | سرزمین خانه‌به‌دوش‌ها | [۱۰۲] |
| وایولا دیویس | ما رینی | بلک باتم ما رینی | ||
| آندرا دی | بیلی هالیدی | ایالات متحده دربرابر بیلی هالیدی | ||
| ونسا کربی | مارتا ویس | تکه‌های یک زن | ||
| کری مولیگان | کاساندرا «کاسی» توماس | زن جوان آتیه‌دار | ||
| ۲۰۲۱ ۹۴ام | ||||
| جسیکا چستین | تامی فی مسنر | چشم‌های تامی فی | [۱۰۳] | |
| الیویا کلمن | لدا کاروسو | دختر گمشده | ||
| پنه‌لوپه کروز | یانیس مارتینز مورنو | مادران موازی | ||
| نیکول کیدمن | لوسیل بال | ریکاردو بودن | ||
| کریستن استوارت | دایانا، شاهدخت ولز | اسپنسر | ||
| ۲۰۲۲ ۹۵ام | میشل یئو | اولین کوان وانگ | همه‌چیز همه‌جا به یکباره | [۱۰۴] |
| کیت بلانشت | لیدیا تار | تار | ||
| آنا د آرماس | مریلین مونرو | بلوند | ||
| آندره‌آ ریسبرو | لزلی «لی» رولندز | به لزلی | ||
| میشل ویلیامز | میتزی فیبلمن | خانواده فیبلمن | ||
| ۲۰۲۳ ۹۶ام | اما استون | بلا بکستر | بیچارگان | [۱۰۵] |
| آنت بنینگ | دایانا نایاد | نایاد | ||
| لیلی گلادستون | مولی برکهارت | قاتلان ماه گل | ||
| زاندرا هوله | ساندرا ویتر | آناتومی یک سقوط | ||
| کری مولیگان | فلیشا مانتیلگره | مایسترو |
برندگان و نامزدان چندین جایزه
اشخاص زیر دو یا چند بار در رشته بهترین بازیگر نقش اول نامزد شده‌اند:
شخصیت‌هایی با چندین نامزدی
| تعداد نامزدی | شخصیت (نقش) |
|---|---|
| ۲ | کیت بلانشت در نقش الیزابت یکم در فیلم‌های الیزابت (۱۹۹۸) و الیزابت: دوران طلایی (۲۰۰۷) |
| جنت گینور و جودی گارلند و لیدی گاگا در نقش استر بلاجت/ویکی لسر/الی مین در فیلم‌های ستاره‌ای متولد شده‌است (۱۹۳۷) و ستاره‌ای متولد شده‌است (۱۹۵۴) و ستاره‌ای متولد شده‌است (۲۰۱۸) | |
| جین ایگلز و بتی دیویس در نقش لزلی کراسبی در فیلم‌های نامه (۱۹۲۹) و نامه (۱۹۴۰) | |
| وینونا رایدر و سورشا رونان در نقش جو مارچ در فیلم‌های زنان کوچک (۱۹۹۴) و زنان کوچک (۲۰۱۹) |
تداخل میان بازیگر نقش اصلی و مکمل
به تصویر کشیدن شخصیت که بازیگری نقش اصلی یا مکملش را ایفا کرده‌است.
| شخصیت | بازیگر | فیلم | سال | وضعیت | دسته |
|---|---|---|---|---|---|
| رز دویت بوکاتر | کیت وینسلت | تایتانیک | ۱۹۹۷ | نامزدشده | اصلی |
| گلوریا استوارت | نامزدشده | مکمل | |||
| الیزابت یکم | جودی دنچ | شکسپیر عاشق | ۱۹۹۸ | برنده | مکمل |
| کیت بلانشت | الیزابت | نامزدشده | اصلی | ||
| الیزابت: دوران طلایی | ۲۰۰۷ | نامزدشده | |||
| آیریس مرداک | جودی دنچ | آیریس | ۲۰۰۱ | نامزدشده | اصلی |
| کیت وینسلت | نامزدشده | مکمل |
چندین نامزدی از یک فیلم
- آن بکستر و بتی دیویس در فیلم همه‌چیز درباره ایو (۱۹۵۰)
- کاترین هپبورن و الیزابت تیلور در فیلم ناگهان تابستان گذشته (۱۹۵۹)
- آن بنکرافت و شرلی مک‌لین در فیلم نقطه عطف (۱۹۷۷)
- شرلی مک‌لین (برنده) و دبرا وینگر در فیلم شرایط مهرورزی (۱۹۸۳)
- جینا دیویس و سوزان ساراندون در فیلم تلما و لوییز (۱۹۹۱)
نامزدی‌هایی برای ایفای چند نقش در یک فیلم
- مریل استریپ در نقش‌های سارا وودروف و آنا در فیلم زن ستوان فرانسوی (۱۹۸۱)
رکورد داران از لحاظ سن
| رکورد | بازیگر | فیلم | سن (به سال) | منبع |
|---|---|---|---|---|
| کهن سالترین برنده | جسیکا تندی | رانندگی برای خانم دیزی | ۸۰ | [۱۰۶] |
| کهن سالترین نامزد | امانوئل ریوا | عشق | ۸۵ | [۱۰۶] |
| جوان‌ترین برنده | مارلی متلین | فرزندان یک خدای کوچکتر | ۲۱ | [۱۰۶] |
| جوان‌ترین نامزد | کونزنی والیس | جانوران حیات وحش جنوب | ۹ | [۱۰۶] |
جستارهای وابسته
یادداشت‌ها
- الف۱ ۲ :در سه سال اول برگزاری این مراسم، قانون این اجازه را می‌داد تا بازیگری که نامزد شده‌است، به خاطر فیلم‌های دیگرش نیز مورد تقدیر قرار گیرد. در همین رشته افرادی مانند گرتا گاربو و نورما شیرر برای دو نقش متفاوت نامزد دریافت جایزه شدند. حتی در موردی هم که شیرر جایزه را برد، دلیلی برای اینکه چرا تنها یک فیلم او برای دریافت جایزه فهرست شده بود، ارائه نشد. امروزه، افتادن همچین اتفاقی در آکادمی ممنوع می‌باشد.[۱۰۷]
- ب^ :ایفای نقش بت دیویس در فیلم پیرامون اسارت بشری برای اسکار نامزد نشد.[۱۰۸] افراد مختلفی با نفوذ و قدرت خود سعی کردند تا نام او نیز میان نامزدها قرار بگیرد ولی این بحث‌ها هیچ نتیجه‌ای را به دنبال نداشت. تاکنون فقط در همان سال (و سال بعدش) آکادمی قوانین خود را نادیده گرفت و از آرای کتبی استفاده کرد.[۱۰۹] از لحاظ فنی این معنی را می‌دهد، نقشی واجد شرایط بردن جایزه می‌باشد صرف نظر ازینکه نامزد شده یا نشده باشد. با این حال آکادمی تشخیص داد که دیویس نامزد جایزه نشود،[۱۱۰][۱۱۱] اما آن‌ها نام او را در میان نامزدهای سال ۱۹۳۵، در وبسایت، قرار دادند.[۱۶]
- پ۱ ۲ :کاترین هپبورن و باربارا استرایسند دقیقاً به یک تعداد رای دریافت کردند؛ بنابراین، با توجه به قوانین آکادمی، به هردوی آن‌ها جایزه داده شد.[۱۱۲]
منابع
کتاب‌شناسی
- Crouse, Richard (2005). Reel Winners: Movie Award Trivia. تورنتو، کانادا: University of Toronto Press. ISBN 978-1-55002-574-3.
- Levy, Emanuel (2003), All About Oscar: The History and Politics of the Academy Awards, ایالت نیویورک، ایالات متحده آمریکا: Continuum International Publishing Group, ISBN 978-0-8264-1452-6
- Thise, Mark (2008), Hollywood Winners & Loseres A to Z, ایالت نیویورک، ایالات متحده آمریکا: Limelight Editions, ISBN 978-0-87910-351-4
- Wiley, Mason; Bona, Damien (1996), Inside Oscar: The Unofficial History of the Academy Awards (5 ed.), ایالت نیویورک، ایالات متحده آمریکا: Ballantine Books, ISBN 978-0-345-40053-6, OCLC 779680732