جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳
جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ به شیرین عبادی از ایران «به دلیل تلاشهایش در راستای دموکراسی و حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان و کودکان در ایران و بهطور کلی جهان اسلام»[پانویس ۱] اهدا شد.[۱]عبادی نخستین ایرانی و همچنین نخستین زن مسلمان بود که برنده جایزه صلح نوبل شد.[۲]۱۶۵ نفر از جمله شیرین عبادی نامزد دریافت این جایزه بودند. پاپ ژان پل دوم و واتسلاو هاول دیگر نامزدان سرشناس دریافت این جایزه بودند.[۳][۴] او در حالی این جایزه را دریافت کرد که چند سال پیش از آن در ایران وکیل چند پرونده جنجالی از جمله وکالت داریوش و پروانه فروهر در ماجرای قتلهای زنجیرهای بوده[۳] و چندین بار سابقه دستگیر و زندانی شدن توسط حکومت را داشتهاست.[۴]
جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ | |
---|---|
توصیف | کمکهای برجسته به صلح |
تاریخ | ۷ اکتبر ۲۰۰۳ |
مکان | اسلو |
کشور | نروژ |
برگزارکننده | کمیته نوبل نروژ |
پاداش(ها) | ۸ میلیون کرون سوئد (دلار آمریکا1M, یورو0.9M) |
نخستین دوره | ۱۹۰۱ |
۲۰۰۳ جایزه | شیرین عبادی |
وبگاه | |
واکنشها
واکنشها در ایران
واکنشها به دریافت جایزه توسط عبادی در ایران متفاوت بود و شکاف میان جبهه دوم خرداد و گروههای تندرو را نشان داد.[۴] علیرغم واکنش خوب دولت هشتم جمهوری اسلامی ایران به این رویداد، تندروها عموماً واکنشی منفی داشتند.[۴] محافظهکاران این واقعه را اقدامی سیاسی دانستند و بنیاد نوبل را به تحت تاثیر قرارگرفتن آمریکا و صهیونیستها متهم کردند. حتی یک نشریه این طیف او را «شارون عبادی» نامید.[۵]
محمدعلی ابطحی، معاون رئیس جمهوری گفت: «این را که یکی از هموطنان ما توانسته جایزه صلح را بگیرد، نقطه قوتی برای کشور میدانم. تلاش انساندوستانه و تلاشی که برای تحقق حقوق انسانی انجام بگیرد، در همه جای دنیا محترم است، همچنان که تأکید جریان اصلاح طلبی از ابتدا برای احقاق حقوق مردم و آزادیهای مشروع بودهاست. رفتارهایی که این آزادیها را محدود میکند، همواره مورد انتقاد صریح جریانات اصلاحطلب داخل حکومت نیز بودهاست.»[۳]احمد مسجدجامعی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی خطاب به شیرین عبادی نوشت: «انتخاب شما را برای دریافت جایزه نوبل تبریک میگویم. تلاش برای دفاع از حقوق کودکان و زنان و فعالیت صلح جویانه با به کارگیری ظرفیتهای فرهنگی و اجتماعی کشور نشانهای از شایستگیهای زن ایرانی مسلمان است.»[۶]سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این رویداد را را نشانه ارتقا جایگاه زنان در ایران دانست.[۶]عدهای از اصلاحطلبان معتقد بودند که محمد خاتمی به جهت مطرح کردن گفتگوی تمدنها برای دریافت این جایزه از عبادی شایستهتر بود.[۶]
واکنشهای جهانی
- کوفی عنان، دبیرکل سازمان ملل متحد شیرین عبادی را «شجاع» خواند و گفت: «من امیدوارم این جایزه اهمیت گسترش حقوق بشر در جهان را بیش از پیش عیان کند، و به زنان اجازه دهد آزادانه حقوق خود را بیان و روی آن پافشاری کنند.»[۴]
- واتیکان دریافت این جایزه را به وی تبریک گفت. یک مقام رسمی گفت پاپ ژان پل دوم از این که خودش جایزه را نبرده ناراحت نیست.[۴]
- ایالات متحده آمریکا، به شیرین عبادی که «تلاش خستگیناپذیری برای تمام ایرانیان داشته، و از فرصت برای ابراز مخالفتش با حاکمیت کشور استفاده کرده» تبریک گفت. سخنگوی کاخ سفید افزود: «ما کاملاً از اشتیاق مردم ایران به آزادی حمایت میکنیم و امیدواریم که ندای دموکراسی شنیده شود و ایران به عامل ثبات در منطقه بدل گردد.»[۴]
- خاویر سولانا رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به شیرین عبادی تبریک گفت. او گفت: «خانم عبادی نه تنها از بسیاری از هموطنان ایرانیاش در پروندههای انفرادی دفاع کرده، بلکه در بحث مهم داخلی حقوق بشر در ایران شرکت کردهاست. من شهامت و تعهد ایشان و سایر فعالان حقوق بشر ایران را میستایم. خانم عبادی بیش از پیش منبع الهام برای منطقهاش و سایر نقاط جهان است.»[۳]
- ژاک شیراک، رئیس جمهور فرانسه، انتخاب عبادی را ستود و آن را انتخابی «استثنایی» دانست. او گفت: «جایزه نوبل جایزهای برای یک عمر سراسر خدمت در راه دفاع از حقوق بشر و مردم سالاری و مبارزه با عدم تسامح است. این انتخابی استثنایی است و من از صمیم قلب به خانم عبادی تبریک میگویم.»[۳]
- سخنگوی دولت آلمان از جایزه گرفتن عبادی استقبال کرد.[۳]
- واتسلاو هاول، رئیس جمهوری جمهوری چک که خود نیز نامزد دریافت این جایزه بود، برای شیرین عبادی پیام تبریک فرستاد.[۳]
- لخ والسا، رئیس جمهوری سابق لهستان که خود نیز قبلاً برنده جایزه صلح نوبل شده بود دادن جایزه به شیرین عبادی را «خطایی بزرگ» دانست و گفت این جایزه باید به پاپ ژان پل دوم داده میشد.[۶]
مراسم دریافت جایزه
مراسم دریافت جایزه در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۰۳ در اسلو برگزار شد.[۷]