خداداد عزیزی
خداداد عزیزی (زاده ۱ تیر ۱۳۵۰)[۲] بازیکن فوتبال و ورزشکار اهل ایران است. وی اصالتاً از شهرستان فریمان است. وی علاوه بر بازی در لیگ برتر ایران سابقه حضور در بوندس‌لیگا آلمان، لیگ برتر امارات متحده عربی را دارد. او نقش بسیار مهمی در صعود تیم ملی ایران به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه داشت. او به دلیل سرعت زیادش و گل صعود آفرین ایران به استرالیا، توسط جواد خیابانی که گزارشگر آن بازی بود، غزال تیزپای فوتبال ایران نامیده می‌شد.
 | ||
| شناسنامه | ||
|---|---|---|
| نام کامل | خداداد عزیزی | |
| زادروز | ۱ تیر ۱۳۵۰ (۵۲ سال) | |
| زادگاه | فریمان[۱]، ایران | |
| قد | ۱٫۶۹ متر (۵ فوت ۶ ۱⁄۲ اینچ) | |
| نام مستعار | غزال تیزپای ایران | |
| اطلاعات باشگاهی | ||
| باشگاه کنونی | ||
| پُست | هافبک هجومی، مهاجم | |
| باشگاه‌های حرفه‌ای | ||
| سال‌ها | باشگاه‌ها | بازی (گل) |
| ۱۳۶۷–۱۳۷۱ ۱۳۷۱–۱۳۷۳ ۱۳۷۳–۱۳۷۶ ۱۳۷۶ ۱۳۷۶–۱۳۷۹ ۱۳۷۹–۱۳۷۹ ۱۳۸۰–۱۳۸۰ ۱۳۸۰–۱۳۸۴ ۱۳۸۴ ۱۳۸۴–۱۳۸۵ ۱۳۸۵ | ابومسلم فتح تهران بهمن پرسپولیس(بازیکن کمکی) کلن سن‌خوزه ارث‌کوئیکز النصر پاس تهران آدمیرا واکر عقاب راه‌آهن | ۴ (۴) ۵۰ (۱۰) ۲۰ (۳) ۱۰ (۲) ۸۲ (۲۳) ۰ (۰) ۱۰ (۲) |
| تیم ملی | ||
۱۳۷۱–۱۳۸۴ | امید ایران ایران | ۴۵ (۱۱) |
| دوران مربیگری | ||
| ۱۳۸۴–۱۳۸۵ ۱۳۸۶ ۱۳۸۷ ۱۳۸۹–۱۳۹۰ ۱۳۹۳ ۱۳۹۵ ۱۳۹۷ | ابومسلم پیام مشهد استقلال اهواز ابومسلم شهرداری تبریز سیاه‌جامگان سپیدرود رشت | |
او ۴۵ بازی ملی برای تیم ملی فوتبال ایران انجام داده[۳] و ۱۱ گل نیز به ثمر رسانده‌است.[۴] او در سال ۱۹۹۶ به عنوان بازیکن سال آسیا و در همان سال به عنوان بهترین و ارزشمندترین بازیکن جام ملتهای آسیا انتخاب شد.
وی همچین زننده تنها گل پرسپولیس مقابل تیم پوهانگ استیلزر کره جنوبی در مرحله نیمه نهایی در جام باشگاه‌های آسیا ۱۹۹۶ می‌باشد. در آن روز پرسپولیس یک پنالتی از دست داد و یک اشتباه نیز منجر به گل به خودی شد و بدین ترتیب با نتیجه سه بر یک از صعود به فینال بازماند و از دور رقابت‌ها کنار رفت.
زندگی شخصی
خداداد عزیزی متولد روستای چشمه ایلخی از توابع فریمان در استان خراسان رضوی است. او در محله کوی رضائیه مشهد زندگی می‌کرد. در کودکی با کفشهای لنگه به لنگه فوتبال بازی می‌کرد و در سن ۱۱ سالگی به همراه برادرش به کار بنایی می‌پرداخت تا هزینه زندگی خود را تأمین کند. در دوران دبیرستان به دلیل توهین به دبیر ورزش از دبیرستان حاج‌تقی آقابزرگ اخراج شد. سپس با کمک برادر جهانگیر زنده‌دل (مدیر باشگاه ابومسلم) در دبیرستان امیرکبیر ثبت نام کرد.[۵]
خداداد مادرش را به دلیل عدم توانایی مالی برای درمان سرطان در سال ۶۹ از دست داد. او دارای سه فرزند است.[۶]
بازی
عزیزی فوتبال حرفه‌ای را با تیم ابومسلم آغاز کرد، در سال ۱۳۷۱ برای گذراندن سربازی به فتح تهران پیوستاز سال ۱۳۷۴ به بهمن پیوست در سال ۱۳۷۵ به عنوان بازیکن کمکی برای پرسپولیس در جام باشگاه‌های آسیا بازی کرد و پس از درخشش در ترکیب تیم ملی فوتبال ایران در جام ملتهای آسیا ۱۹۹۶ و انتخاب به عنوان ارزشمندترین بازیکن این مسابقات و چندی بعد کسب عنوان بهترین بازیکن سال کنفدراسیون فوتبال آسیا به تیم فوتبال کلن در دسته اول بوندس لیگا آلمان پیوست.
او در سال ۱۹۹۷ به تیم منتخب آسیا دعوت شد تا در مقابل منتخب جهان قرار بگیرد. منتخب آسیا در این بازی پنج بر سه شکست خورد، اما عزیزی یکی از گلهای آسیا را به ثمر رساند.[۷]
خداداد تا سال ۲۰۰۰ در کلن بازی کرد و پس از آن یک فصل در سن‌خوزه ارث‌کوئیکز در ام‌ال اس لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکای شمالی و یک فصل در النصر در لیگ امارات بازی کرد و در سال ۱۳۸۰ در بازگشت به ایران به تیم پاس تهران پیوست. اختلاف او با میروسلاو بلاژویچ سرمربی تیم ملی باعث شد تا از ترکیب تیم ملی برای مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ کنار گذاشته شود.
عزیزی در مرحله اول رقابت‌های انتخابی جام جهانی ۲۰۰۶ در ترکیب تیم ملی چند بار به میدان رفت ولی حضور وی در تیم ملی برای مرحله دوم مقدماتی جام جهانی تداوم نداشت. آخرین بازی ملی و مقابل تیم ملی قطر در دوحه بوده‌است.
او پس از آن در سال ۱۳۸۴ برای تیم دسته اولی عقاب و در نیم‌فصل دوم لیگ ۸۵–۱۳۸۴ برای تیم راه‌آهن توپ زد و پس از آن از بازیکنی فوتبال خداحافظی کرد.
مربیگری
عزیزی پس از خداحافظی از فوتبال توسط تیم ابومسلم به عنوان رئیس سازمان فوتبال انتخاب شد و بعد به مربیگری و در نهایت سرمربیگری تیم رسید، اما اختلافات او با مدیران باشگاه، صراحت لهجه و نتایج ضعیف تیم موجب شد تا در ابتدای لیگ ۸۶ از سرمربیگری تیم اخراج شود. یکی از عجیب‌ترین اقدامات او در دوران هدایت ابومسلم بیرون آوردن یکی از بازیکنان از ترکیب و ده‌نفره کردن تیم بود.
عزیزی در همان سال در اولین دوره المپیاد ایرانیان دوباره به زمین چمن بازگشت و به عنوان کاپیتان تیم استان خراسان رضوی برای این تیم به میدان رفت.
او پس از آن مدیر فنی تیم دسته اولی پیام مشهد شد و توانست این تیم را به لیگ برتر کشور بیاورد، او در هفته‌های آغازین فصل ۸۷–۸۸ مربیگری این تیم را برعهده داشت که به دلیل مشکلات مالی تیم از فعالیت خود کناره گرفت.
غزال تیزپای آسیا
در بازی با تیم ملی استرالیا، پس از یک ماراتن طولانی برای رسیدن به جام جهانی ۹۸ فرانسه، خداداد عزیزی برای تیم ملی ایران گلزنی کرد (یک گل در بازی رفت و یک گل در بازی برگشت) و از آن تاریخ به بعد لقب غزال تیزپای آسیا را گرفت. هرچند که نتیجه آن بازی در ۸ آذر ۱۳۷۶ خورشیدی با تساوی ۲–۲ خاتمه یافت، ولی به علت صعود تیم ایران به جام جهانی برای خیلی از ایرانی‌ها از برد شیرین‌تر بود و باعث شادی و پایکوبی در سطح شهرهای ایران شد.
گلهای ملی
| No | تاریخ | میزبان | تیم رقیب | گل زده | نتیجه نهایی | رقابت |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | ۱۱ دسامبر ۱۹۹۶ | ورزشگاه آل مکتوم، دبی، امارات |  عربستان سعودی | ۰-۳ | ۰–۳ | جام ملتهای آسیا ۱۹۹۶ |
| ۲ | ۱۶ دسامبر ۱۹۹۶ |  کرهٔ جنوبی | ۲-۲ | ۲–۶ | ||
| ۳ | ۲۱ آوریل ۱۹۹۷ | ورزشگاه یادگار امام تبریز، تبریز، ایران |  کنیا | ۰-۱ | ۰–۳ | بازی دوستانه |
| ۴ | ۲ ژوئن ۱۹۹۷ | ورزشگاه عباسیون، دمشق، سوریه |  مالدیو | ۰-۵ | ۰–۱۷ | مرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ (آسیا) |
| ۵ | ۰-۶ | |||||
| ۶ | ۹ ژوئن ۱۹۹۷ | ورزشگاه آزادی، تهران، ایران |  قرقیزستان | ۰-۱ | ۱–۳ | |
| ۷ | ۱-۳ | |||||
| ۸ | ۱۱ ژوئن ۱۹۹۷ | ورزشگاه آزادی، تهران، ایران | مالدیو | ۰-۹ | ۰–۹ | |
| ۹ | ۱۶ نوامبر ۱۹۹۷ | ورزشگاه حاج حسن یونس، جوهور بهرو، مالزی |  ژاپن | ۱-۱ | ۳–۲ | مرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ (آسیا) |
| ۱۰ | ۲۲ نوامبر ۱۹۹۷ | ورزشگاه آزادی، تهران، ایران |  استرالیا | ۱-۱ | ۱–۱ | مرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ (پلی‌آف آسیا – اقیانوسیه) |
| ۱۱ | ۲۹ نوامبر ۱۹۹۷ | ورزشگاه کریکت ملبورن، ملبورن، استرالیا | ۲-۲ | ۲–۲ |
نمایش خانگی
| سال | فیلم | کارگردان | نقش |
| ۱۴۰۰ | شبهای مافیا | سعید ابوطالب | خداداد عزیزی |
| ۱۴۰۰ | یازده | علی باذل | کارشناس |
تو خداداد عزیزی هستی
خداداد عزیزی در کتاب «تو خداداد عزیزی هستی» که به قلم جواد رستم‌زاده که یکی از نویسندگان قدیمی ورزش ایران است منتشر شده و از فراز و فرودهای زندگی خداداد عزیزی و دلایل ترک زودهنگام تیم ملی پرده برداشته است.[۸]