زویا زاکاریان

زویا در ۲۵ خرداد ۱۳۲۹ در محلهٔ پل چوبی تهران در خانواده‌ای از ارامنهٔ آذربایجان به دنیا آمد. پدر و برادرش هر دو نوازنده بودند و مادرش خواننده گروه کُر بود. پس از اخذ دیپلم، به دانشگاه پهلوی شیراز رفت تا پزشکی بخواند، اما پس از یک سال برای تحصیل در رشته‌ هنر به تهران بازگشت.^[۱]

پس از بازگشت از شیراز در دانشگاه هنرهای دراماتیک شروع به تحصیل کرد. نخستین ترانهٔ اجراشده‌اش قُمری نام داشت که با آهنگ‌سازی فرید زلاند، تنظیم اریک آرکانت و اجرای لیلا فروهر در سال ۱۳۵۴ منتشر شد. از زویا در پیش از انقلاب ۱۵ ترانه توسط گوگوش، مارتیک، ابی، شماعی‌زاده و لیلا فروهر اجرا و منتشر شده‌است.

وی در سال ۱۳۶۳ ایران را ترک کرد و به آلمان رفت و پس از دو سال، در سال ۱۳۶۵ به آمریکا مهاجرت کرد. در تمام این سال‌ها چند نمایش‌نامه نوشته و برای آوازخوانان بسیاری ترانه سروده‌است. ترانه‌های معشوق، شب‌زده، گهواره، فصل تازه، دست من نیست، کیوکیو بنگ‌بنگ در زمرهٔ شاخص‌ترین آثار او هستند.^[۲]وی همسر رضا ژیان بود.

او در دوران ترانه‌سرایی با خوانندگانی مانند عارف، داریوش، ابی، مهرداد آسمانی، لیلا فروهر، سیاوش قمیشی، مارتیک، حسن شماعی‌زاده، معین، نوش‌آفرین، گوگوش، داوود بهبودی، شهرزاد سپانلو، شهرام صولتی همکاری داشته‌است.زویا زاکاریان زمانی که در ایران زندگی می‌کرد، نویسندهٔ مجموعهٔ تلویزیونی «مثل‌آباد» بود که از موفق‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی آن زمان به‌شمار می‌آمد. این مجموعه بسیاری از ضرب‌المثل‌ های ایرانی را به شکل داستانی بازتاب می‌داد. لازم است ذکر شود که این مجموعهٔ تلویزیونی در سال‌های بعد نیز برای بار دوم و سوم بازپخش شد.^{[نیازمند منبع]}

زاکاریان به‌جز ترانه‌سرایی، در زمینه نمایشنامه‌نویسی نیز دارای آثاری متعددی است. خود او دربارهٔ نمایشنامه‌هایش می‌گوید: «در آمریکا ۶ نمایشنامه نوشته‌ام که یکی از آن‌ها به نام قصه‌های آقا جمال، محبوبیت بسیاری پیدا کرد و ۹ ماه روی صحنه بود.»^[۳] در سال ۱۳۸۱، ماندانا زندیان ، که خود اکنون در آمریکا اقامت دارد، به جمع‌آوری و تنظیم ترانه‌های زویا زاکاریان پرداخت و گزیده‌ای از آن آثار را با نظارت شاعر در مجموعه‌ای به نام «طلوع از مغرب» در ایران منتشر کرد.^[۴]

اطلاعات مندرج در این جدول بر اساس کتاب «پاکت بی‌تمبروتاریخ» (گفت‌وگو و مجموعه‌ترانه‌های زویا زاکاریان) تنظیم شده‌است.^[۵]

• زنان ارمنی در ایران
• فهرست ارمنی‌های ایران
• فهرست نویسندگان ارمنی