مشتق لی

در ریاضیات ٬ مشتق لی که به افتخار سوفوس لی نام‌گذاری شده است٬ تغییر یک میدان تانسوری ( در حالت کلی٬شامل میدان نرده‌ای و میدان برداری و یک-فرم)را در جهت یک شارش یک میدان برداری دیگر به‌دست می‌دهد.[۱][۲]این تغییر در دستگاه ها مختصات مختلف ناوردا است و به همین دلیل مشتق لی بر روی هر منیفلد دیفرانسیل‌پذیر تعریف می‌شود.

تعریف

مشتق لی یک تابع

چند تعریف برای مشتق لی یک تابع وجود دارد.

  • می‌توان مشتق لی رابراساس تعریف میدان‌های برداری به عنوان عملگرهای دیفرانسیلی مرتبه اول تعریف کرد. با فرض تابع ƒ : MR و یک میدان برداری تعریف شده روی M ٬ مشتق لی یک تابع در راستای میدان با اعمال میدان به دست می‌آید.می‌توان آن را مشتق جهت‌دار در راستای پنداشت.ینابراین در یک نقطه pM داریم:
براساس تعریف مشتق‌گیری ٬می‌توان این مشتق را روی M چنین نیز نوشت:

با انتخاب مختصات xa و با نوشتن : که در آن بردارهای یکه برای دسته(باندل) مماس‌ها هستند٬ خواهیم داشت:

.

مشتق لی یک میدان برداری

ابتدا یک براکت لی از دو میدان برداری X و Y‌تعریف می‌کنیم. یک تعریف عبارت است از:

تعریف‌های دیگر چنین‌اند: ( تبدیل شار(فلو)‌و d عملگر نگاشت مماس مشتق است)

[۳]

منابع