درگیری قره‌باغ کوهستانی
درگیری قره‌باغ کوهستانی یک اختلاف سرزمینی و درگیری قومی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی و هفت ناحیه دیگر بود. این مناطق، عملاً تحت کنترل جمهوری آرتساخ ولی به صورت قانونی بخشی از جمهوری آذربایجان بوده است. این درگیری در اوایل قرن بیستم میلادی هنگامی که ژوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی تصمیم به ایجاد اوبلاست خودمختار ناگورنو قره‌باغ در زمرهٔ جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان گرفت، آغاز شد. درگیری کنونی در سال ۱۹۸۸ هنگامی که ارامنه قره‌باغ خواستار الحاق قره‌باغ به ارمنستان شدند آغاز و در نهایت منجر به رخداد جنگ اول قره‌باغ در دهه ۱۹۹۰ شد.
| درگیری قره‌باغ کوهستانی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 وضعیت نظامی کنونی در قره‌باغ کوهستانی | |||||
| |||||
| طرف‌های درگیر | |||||
|
عرضه تسلیحات: | ||||
| فرماندهان و رهبران | |||||
 نیکول پاشینیان (نخست‌وزیر ارمنستان، فرمانده کل) داویت دونویان (وزیر دفاع ارمنستان) آرتاک داوتیان (رئیس ستاد مشترک ارمنستان) باکو ساهاکیان (رئیس‌جمهور آرتساخ، فرمانده کل) جلال هاروتونیان (وزیر دفاع آرتساخ) |  الهام علی‌اف(رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، فرمانده کل) ذاکر حسنف (وزیر دفاع جمهوری آذربایجان) نجم‌الدین صادقف (رئیس ستاد مشترک جمهوری آذربایجان) | ||||
| واحدهای درگیر | |||||
| قوا | |||||
| ارمنستان: ۴۵٬۸۵۰ سرباز فعال آرتساخ: ۱۴٬۵۰۰ سرباز فعال | جمهوری آذربایجان: ۶۶٬۹۴۰ سرباز فعال | ||||
| تلفات و خسارات | |||||
| کشته شدن ۲۱۴ سرباز و ۱۶ غیرنظامی (۲۰۰۸–۲۰۱۶) | کشته شدن ۱٬۰۰۸ سرباز و بیش از ۹۰ غیرنظامی، زخمی شدن ۱٬۲۰۵ سرباز و ۱۴۰ غیرنظامی، اسیری بیش از ۳۰ سرباز و ۱۲ غیرنظامی (۱۹۹۴–۲۰۱۶)[۱۱] | ||||
| کشته شدن ۲۸٬۰۰۰–۳۸٬۰۰۰ نفر(۱۹۸۸–۱۹۹۴)[۱۲][۱۳][۱۴] کشته شدن ۳٬۰۰۰ نفر(مه ۱۹۹۴–اوت ۲۰۰۹)[۱۵] کشته شدن ۴۰۷ تا بیش از ۴۶۷ نفر(۲۰۱۰–۲۰۱۶) | |||||
قرارداد آتش‌بس منعقد شده در سال ۱۹۹۴، دو دهه آرامش نسبی را فراهم آورد.[۱۶] درگیری‌های معدود و کوتاهی که پس از آن بین طرفین درگرفت تغییر خاصی در وضعیت به وجود نیاورد. اما در جریان درگیری سپتامبر تا نوامبر سال ۲۰۲۰ ارتش آذربایجان موفق شد کنترل اکثر مناطقی را که در جریان جنگ اول قره باغ از دست داده بود دوباره به دست آورد.
تلفات
اگرچه هنوز آمار دقیقی از تلفات وجود ندارد، به گفته بیشتر ناظران، تا سال ۲۰۰۹، ۳٬۰۰۰ نفر، عمدتاً سرباز، کشته شده‌اند. در سال ۲۰۰۸، نبردها شدیدتر و بیشتر شد.[۱۷] سال ۲۰۱۴ با ثبت ۷۲ کشته در طول سال، خونین‌ترین سال پس از پایان جنگ شد. بین ۱ تا ۵ آوریل ۲۰۱۶، درگیری‌های سنگین در امتداد خط مقدم قره باغ، منجر به کشته شدن ۲۷ سرباز ارمنی و ۲۸ سرباز باکویی شد. ۲۶ سرباز ارمنی نیز مفقود شدند.[۱۸] علاوه بر این، شش غیرنظامی (چهار ارمنی و دو باکویی) کشته شدند.[۱۹]
| سال | ارمنستان | جمهوری آذربایجان | جمع |
|---|---|---|---|
| ۲۰۰۸ | ناموجود | ناموجود | ۳۰ سرباز |
| ۲۰۰۹ | ناموجود | ناموجود | ۱۹ سرباز |
| ۲۰۱۰ | ۷ سرباز[۲۰] | ۱۸ سرباز | ۲۵ سرباز |
| ۲۰۱۱ | ۱۰ سرباز | ۴+ سرباز، ۱ غیرنظامی[۲۱] | ۱۴+ سرباز، ۱ غیرنظامی |
| ۲۰۱۲ | ۱۴ سرباز | ۲۰ سرباز | ۳۴ سرباز |
| ۲۰۱۳ | ۷ سرباز | ۱۲ سرباز | ۱۹ سرباز |
| ۲۰۱۴ | ۲۷ سرباز، ۶ غیرنظامی | ۳۷ سرباز، ۲ غیرنظامی | ۶۴ سرباز، ۸ غیرنظامی |
| ۲۰۱۵ | ۴۲ سرباز، ۵ غیرنظامی | ۶۴ سرباز | ۷۷ سرباز، ۵ غیرنظامی |
| ۲۰۱۶ | ۱۰۷ سرباز، ۵ غیرنظامی | ۱۰۱+ سرباز، ۷ غیرنظامی | ۱۴۷–۲۰۸+ سرباز، ۱۲ غیرنظامی |
| ۲۰۱۷ | ۲۲ سرباز[۲۲] | ۱۹ سرباز[۲۳] | ۴۱ سرباز |
| ۲۰۱۸ | ۵–۷ سرباز[۲۴][۲۵] | ۶ سرباز[۲۵] | ۱۱–۱۳ سرباز |
| ۲۰۱۹ | ۴ سرباز[۲۶] | ۶+ سرباز[۲۷][۲۸] | ۱۰+ سرباز |
| ۲۰۲۰ | ۲۲۸ سرباز، ۱۸ غیرنظامی[۲۹] | ۴۶ سرباز، ۲۵ غیرنظامی[۳۰] | ۲۶۴ سرباز، ۴۳ غیرنظامی |
درگیری نظامی سال ۲۰۲۰
درگیری نظامی میان دو کشور در سپتامبر ۲۰۲۰ نگرانی‌ها از شکل‌گیری یک جنگ جدید در منطقه را افزایش داد. الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان گفت: «ما فقط یک شرط داریم؛ این که نیروهای ارمنستان باید بدون قید و شرط و به‌طور کامل و فوری خاک ما را ترک کنند.»[۳۱] رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه قول داد که از باکو حمایت کند.[۳۲] ایران خواهان مذاکره سیاسی برای حل اختلاف بود. روسیه از طرفین خواست به درگیری‌ها پایان دهند. نخست‌وزیر ارمنستان گفت امکان گفتگو در حال درگیری نظامی وجود ندارد.[۳۳]
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Nagorno-Karabakh conflict». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۰.