کاربر:Basileus Megas/استکهلم
استکهلم (سوئدی: [ˈstɔ̂k:(h)ɔlm] ( شنیدن)</img>؛ فنلاندی: Tukholma) پایتخت و بزرگترین شهر سوئد و همچنین بزرگترین منطقه شهری در اسکاندیناوی است. تقریباً ۹۷۵۰۰۰ نفر در بخش استکهلم زندگی میکنند،[۱] با ۱٫۶ میلیون در منطقه شهری، و ۲٫۴ میلیون در کلانشهر زندگی میکنند.[۱] این شهر در چهارده جزیره امتداد دارد که دریاچه ملارن به دریای بالتیک میریزد. خارج از شهر به سمت شرق و در امتداد ساحل، زنجیره جزیره مجمع الجزایر استکهلم قرار دارد. این منطقه از عصر سنگ، در هزاره ششم پیش از میلاد، سکنی گزیده شدهاست، و به عنوان یک شهر در سال ۱۲۵۲ توسط حاکم سوئدی بیرگر یارل تأسیس شد. همچنین مرکز شهرستان استکهلم است.
استکهلم مرکز فرهنگی، رسانه ای، سیاسی و اقتصادی سوئد است. منطقه استکهلم به تنهایی بیش از یک سوم تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل میدهد[۲] و از نظر تولید ناخالص سرانه در میان ۱۰ منطقه برتر اروپا قرار دارد.[۳] این شهر که به عنوان یک شهر آلفا جهانی رتبهبندی[۴] است، بزرگترین شهر در اسکاندیناوی و مرکز اصلی دفتر مرکزی شرکتها در منطقه نوردیک است. این شهر خانه برخی از دانشگاههای برتر اروپا مانند مدرسه اقتصاد استکهلم، مؤسسه کارولینسکا، مؤسسه سلطنتی فناوری کیتیاچ و دانشگاه استکهلم است.[۵][۶] میزبان مراسم سالانه جایزه نوبل و ضیافت در سالن کنسرت استکهلم و ساختمان شهرداری استکهلم است. یکی از با ارزشترین موزههای شهر، موزه واسا، پربازدیدترین موزه غیر هنری در اسکاندیناوی است.[۷][۸] متروی استکهلم، که در سال ۱۹۵۰ افتتاح شد، به دلیل دکور ایستگاههایش به خوبی شناخته شدهاست. طولانیترین گالری هنری جهان نامیده شدهاست.[۹][۱۰] ورزشگاه فرندز آرنا سوئد در شمال مرکز شهر، در سولنا واقع شدهاست. اریکسون گلوب، ورزشگاه ملی داخلی، در بخش جنوبی شهر است. این شهر میزبان بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۱۲ و میزبان بخش سوارکاری بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۵۶ بود که در غیر این صورت در ملبورن، ویکتوریا، استرالیا برگزار میشد.
استکهلم مقر دولت سوئد و اکثر آژانسهای آن،[۱۱] از جمله بالاترین دادگاهها در قوه قضاییه،[۱۲][۱۳] و اقامتگاههای رسمی پادشاه سوئد و نخستوزیر سوئد است. مقر دولت در ساختمان روزنباد، ریکسداگ (پارلمان سوئد) در مجلس پارلمان، و اقامتگاه نخستوزیر در مجاورت خانه ساگر قرار دارد.[۱۴][۱۵][۱۶] کاخ سلطنتی استکهلم اقامتگاه رسمی و محل کار اصلی پادشاه سوئد است، در حالی که کاخ دروتنینگهلم، یک میراث جهانی در حومه استکهلم، به عنوان اقامتگاه خصوصی خانواده سلطنتی عمل میکند.[۱۷][۱۸]
تاریخچه و نام
پس از عصر یخبندان، در حدود ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد، افراد زیادی در منطقه استکهلم امروزی زندگی میکردند، اما با کاهش دما، ساکنان به سمت جنوب حرکت کردند. هزاران سال بعد، با آب شدن زمین، قابل تحمل شدن آب و هوا و حاصلخیز شدن زمینها، مردم شروع به مهاجرت به شمال کردند. در تقاطع دریای بالتیک و دریاچه ملارن یک مجمع الجزایر قرار دارد که در آن شهر قدیمی استکهلم برای اولین بار از حدود سال ۱۰۰۰ میلادی توسط وایکینگها ساخته شد. آنها به دلیل مسیرهای تجاری که ایجاد کردند، تأثیر تجاری مثبتی بر این منطقه داشتند.
مکان استکهلم در سرگذشتنامه اسکاندیناوی بهعنوان آگنافیت و در Heimskringla در ارتباط با پادشاه افسانهای آگنه ظاهر میشود. اولین ذکر مکتوب نام استکهلم به سال ۱۲۵۲ برمی گردد، در آن زمان معادن در برگسلاژن آن را به مکان مهمی در تجارت آهن تبدیل کردند. قسمت اول نام (stock) در زبان سوئدی به معنای ورود به سیستم است، اگرچه ممکن است به یک کلمه آلمانی قدیمی (Stock) نیز مرتبط باشد) به معنی استحکام. قسمت دوم نام (holm) به معنای جزیره است و گمان میرود به جزیره هلگهاندشولمن در مرکز استکهلم اطلاق شود. بر اساس اریک کرونیکلز گفته میشود که این شهر توسط بیرگر جارل برای محافظت از سوئد در برابر تهاجمات دریایی توسط کارلیها پس از غارت سیگتونا در دریاچه مالارن در تابستان ۱۱۸۷ تأسیس است.
هسته اصلی استکهلم، شهر قدیمی کنونی (گملا ستان) از اواسط قرن سیزدهم به بعد در جزیره مرکزی در کنار هلگهاندشولمن ساخته شد. شهر در ابتدا در نتیجه تجارت بالتیک اتحادیه هانزا به شهرت رسید. استکهلم در این زمان با لوبک، هامبورگ، گدانسک، ویزبه، تالین و ریگا پیوندهای اقتصادی و فرهنگی قوی ایجاد کرد.[۱۹] بین سالهای ۱۲۹۶ تا ۱۴۷۸ شورای شهر استکهلم از ۲۴ عضو تشکیل شده بود که نیمی از آنها از میان اهالی آلمانی زبان شهر انتخاب شده بودند.
اهمیت استراتژیک و اقتصادی شهر استکهلم را به عامل مهمی در روابط بین پادشاهان دانمارکی، اتحادیه کالمار و جنبش استقلال ملی در قرن پانزدهم تبدیل کرد. کریستیان دوم پادشاه دانمارک توانست در سال ۱۵۲۰ وارد شهر شود. در ۸ نوامبر ۱۵۲۰، قتلعام شخصیتهای مخالف به نام حمام خون استکهلم رخ داد و قیامهای بیشتری را به راه انداخت که در نهایت منجر به فروپاشی اتحادیه کالمار شد. با به قدرت رسیدن گوستاف واسا در سال ۱۵۲۳ و استقرار قدرت سلطنتی، جمعیت استکهلم شروع به رشد کرد و تا سال ۱۶۰۰ به ۱۰۰۰۰ نفر رسید.
در قرن هفدهم، سوئد به یک قدرت بزرگ اروپایی تبدیل شد که در توسعه شهر استکهلم منعکس شد. از ۱۶۱۰ تا ۱۶۸۰ جمعیت شش برابر شد. در سال ۱۶۳۴ استکهلم پایتخت رسمی امپراتوری سوئد شد. قوانین تجارت نیز ایجاد شد که به استکهلم یک انحصار اساسی بر تجارت بین بازرگانان خارجی و سایر مناطق سوئد و اسکاندیناوی داد. در سال ۱۶۹۷، Tre Kronor (قلعه) در آتش سوخت و کاخ سلطنتی استکهلم جایگزین آن شد.
در طول تاریخ سوئد، دیوارهایی در استکهلم برای دفاع از شهر در برابر حملات ایجاد شد. این دیوارهای دفاعی در طول قرن ۱۳ تا ۱۶ اصلاح شدند. در سال ۱۶۲۵، آتشسوزی بزرگ استکهلم در سال ۱۶۲۵ بخش جنوب غربی Stadsholmen، جزیره ای در مرکز استکهلم را نابود کرد.[۲۰] میزان تخریب منجر به آغاز تخریب دیوارهای استکهلم شد. امروزه بیشتر دیوارهای شهر جوان را نمیتوان در هیچ نقطه ای از سطح زمین یافت. با این حال، بخشهایی از دیوارهای شمالی شهر در موزه قرون وسطی استکهلم نگهداری میشود.
در سال ۱۷۱۰، طاعون حدود ۲۰۰۰۰ (۳۶ درصد) از جمعیت را کشت.[۲۱] پس از پایان جنگ بزرگ شمالی، شهر راکد شد. رشد جمعیت متوقف شد و رشد اقتصادی کند شد. این شهر پس از از دست دادن جایگاه خود به عنوان پایتخت یک قدرت بزرگ جهانی در شوک بود. با این حال، استکهلم نقش خود را به عنوان مرکز سیاسی سوئد حفظ کرد و در زمان گوستاو سوم به توسعه فرهنگی خود ادامه داد.
در نیمه دوم قرن نوزدهم، استکهلم نقش اصلی اقتصادی خود را بازیافت. صنایع جدید ظهور کردند و استکهلم به یک مرکز تجاری و خدمات مهم و همچنین یک دروازه کلیدی در سوئد تبدیل شد. جمعیت نیز در این زمان بهطور چشمگیری افزایش یافت، عمدتاً از طریق مهاجرت. در پایان قرن نوزدهم، کمتر از ۴۰ درصد از ساکنان آن متولد استکهلم بودند. سکونتگاه در خارج از محدوده شهر شروع به گسترش کرد. قرن نوزدهم شاهد تأسیس تعدادی مؤسسه علمی از جمله مؤسسه کارولینسکا بود. نمایشگاه عمومی هنر و صنعتی در سال ۱۸۹۷ برگزار شد. از سال ۱۸۸۷ تا ۱۹۵۳ برج تلفن قدیمی استکهلم یک نقطه عطف بود. در ابتدا برای اتصال خطوط تلفن ساخته شده بود، پس از دفن شدن آنها اضافی شد و اخیراً برای تبلیغات مورد استفاده قرار گرفت.
استکهلم در نیمه دوم قرن بیستم به شهری مدرن، از نظر فناوری پیشرفته و از نظر قومیتی متنوع تبدیل شد. بسیاری از ساختمانهای تاریخی در دوران نوگرایی تخریب شدند، از جمله بخشهای قابل توجهی از منطقه تاریخی کلارا، و با معماری مدرن جایگزین شدند. با این حال، در بسیاری از بخشهای دیگر استکهلم (مانند گملا ستان استان، سودرمالم، سودمالم، کونگشولمن و واساستان)، بسیاری از ساختمانها، بلوکها و خیابانهای «قدیمی» که قبل از شروع جنبشهای مدرنیسم و کارکردگرایی در سوئد ساخته شدهاند (حدود ۱۹۳۰–۱۹۳۵) از این دوران تخریب جان سالم به در برد. در طول قرن، بسیاری از صنایع از فعالیتهای صنعتی به سمت حوزههای صنعت خدمات و فناوری پیشرفتهتر رفتند.
منطقه شهری استکهلم یکی از مناطق با رشد سریع در اروپا است و انتظار میرود جمعیت آن ۲٫۵ باشد. میلیون تا سال ۲۰۲۴ تنها در سال ۲۰۲۰، جمعیت استکهلم ۱۴۷۷ نفر افزایش یافت.[۲۲] در نتیجه این رشد عظیم جمعیت، پیشنهادی برای ساخت ساختمانهای مرتفع متراکم در مرکز شهر ارائه شدهاست که با راهروهای مرتفع متصل میشوند.[۲۳]