کاربر:Basileus Megas/شورش در شمال قفقاز
شورش در قفقاز شمالی (روسی: Борьба с терроризмом на Северном Кавказе) یک درگیری مسلحانه بین روسیه و شبه نظامیان مرتبط با امارت قفقاز و از ژانویه ۲۰۱۵ با همراهی دولت اسلامی عراق و شام در قفقاز شمالی بود.[۱][۲][۳] این اتفاقات پس از پایان رسمی جنگ دوم چچن در ۱۶ آوریل ۲۰۰۹ صورت گرفت.[۴] در این درگیری افرادی از خاورمیانه، شمال آفریقا، اروپا و آسیای مرکزی و نیروهای داوطلب قفقاز شمالی حضور داشتند آنها همچنین در جنگ سوریه نیز شرکت کردند.[۵] شورش در سالهای آخر خود نسبتاً آرام شد.[۶][۷] در طول اوج شورشها، خشونت بیشتر در جمهوریهای قفقاز شمالی شامل : چچن، داغستان، اینگوشتیا و کاباردینو-بالکاریا متمرکز بود و حوادثی گاه به گاه در اطراف مناطقی مانند اوستیای شمالی-آلانیا، قرهچای و چرکس، سرزمین استاوروپول و استان ولگوگراد رخ میداد.
این شورش پس از ۸ سال در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۷ بهطور رسمی پایان یافت، زمانی که الکساندر بورتنیکوف، رئیس FSB از حذف شورشیها در زیرزمینی در قفقاز شمالی خبر داد.[۸]
تاریخچه و پیشینه
در اواخر سال ۱۹۹۹، ولادیمیر پوتین، نخستوزیر روسیه، به نیروهای نظامی، پلیس و امنیتی دستور داد تا وارد منطقه جدا شده چچن شوند. در اوایل سال ۲۰۰۰، این نیروها بیشتر منطقه را اشغال کردند. سطوح بالای جنگ برای چندین سال دیگر ادامه یافت و منجر به کشته شدن هزاران روس و چچن و صدها هزار آواره شد. در سال ۲۰۰۵، عبدالحلیم سعدولایف، رهبر شورشیان چچن، در تلاش برای گسترش درگیریهای چچن با روسیه، فرمان تشکیل یک جبهه از مردم قفقاز علیه روسیه را در میان مردم مسلمان در قفقاز شمالی صادر کرد. پس از مرگ او، جانشین او، دوکو عمروف، ادامه جهاد را برای ایجاد یک امارت بنیادگرای اسلامی قفقاز در قفقاز شمالی و فراتر از آن را اعلام کرد. سیاست آرام سازی روسیه در چچن شامل تشکیل یک دولت منطقه ای طرفدار مسکو و انتقال وظایف امنیتی محلی بیشتر به این دولت است.
یکی از عوامل مهم در موفقیت روسیه در چچن، اتکا به قبایل چچنی طرفدار مسکو و وابسته به رئیسجمهور منطقه، رمضان قدیروف بودهاست. به نظر میرسد که حملات تروریستی در قفقاز شمالی در سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ افزایش قابل توجهی داشتهاست. در تابستان ۲۰۰۹، بیش از ۴۴۲ نفر در خشونتهای قفقاز شمالی در طی تنها چهار ماه جان خود را از دست دادند در حالی که تنها ۱۵۰ مورد مرگ گزارش شده در کل سال ۲۰۰۸. در کل سال ۲۰۰۹، طبق آمار رسمی توسط دولت روسیه، ۲۳۵ پرسنل وزارت امور داخلی (بدون احتساب تلفات وزارت دفاع و افاسبی) کشته و ۶۸۶ مجروح شدند،[۹] در حالی که بیش از ۵۴۱ جنگجو و حامیان آنها کشته شدند. و بیش از ۶۰۰ نفر بازداشت شدند.[۱۰] نرخ افزایش حوادث تروریستی در سال ۲۰۱۰ در مقایسه با ۲۰۰۸–۲۰۰۹ کاهش یافت، با این حال میزان تلفات غیرنظامیان در سال ۲۰۱۰ در سراسر قفقاز شمالی بهطور قابل توجهی افزایش یافت و تعداد فزاینده ای از حوادث تروریستی در خارج از چچن رخ داد.[۱۱]
در دوره ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴، تعداد تلفات در شورشهای قفقاز شمالی هر سال کاهش مییابد و مجموع تلفات بیش از نصف کاهش مییابد.[۱۲] دلایل پیشنهادی برای کاهش شامل کشته شدن فرماندهان بلندپایه شورشیان، افزایش هدف قرار دادن نیروهای امنیتی زیرساختهای پشتیبانی مورد اتکای شورشیان، و مهاجرت شورشیان به سایر مناطق درگیری است.[۱۳] تحقیقات ویژه رویترز ادعا کرد که در آستانه المپیک ۲۰۱۴ سوچی، سرویسهای امنیتی روسیه به شبهنظامیان اجازه داده و آنها را تشویق کردهاند که روسیه را برای جنگ در جنگ داخلی سوریه ترک کنند تا خطر حملات داخلی را کاهش دهند.[۱۴]
چچن
شورش در قفقاز شمالی نتیجه مستقیم دو جنگ پس از شوروی بین روسیه و چچن است. جنگ نخست چچن یک مبارزه ملی گرایانه بود، با دو رنگ سکولار و اسلام گرایانه، برای استقلال از روسیه و بین سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ رخ داد. پس از یک کشمکش وحشیانه بین نیروهای فدرال روسیه و چریکهای جدایی طلب چچن، چچن طبق مفاد توافقنامه خاساویورت، که در ۳۰ اوت ۱۹۹۶ امضا شد، استقلال عملی اعطا شد. با زیرساختهای ویران شده و جناحهای مسلح مختلف، زیر مجموعه جنگ سالاران خاص، چچن در سه سال آینده به یک کشور فاسد و جنایتکار تبدیل شد که گرفتار باندهای مسلح، اپیدمی آدمربایی برای باجگیری و ظهور وهابیت در منطقه شد. به عنوان پاسخی به سرکوب
در اوت ۱۹۹۹، در پی جنگ داغستان و هجوم مسلحانه ۱۵۰۰ تن از رادیکالهای اسلامی به رهبری شامل باسایف، جنگسالار چچن، و جهادگر عرب، ابن الخطاب، در حمایت از جنبش جداییطلب داغستانی، همراه با مجموعهای از بمبگذاریهای آپارتمانی در روسیه، به مسکو کمک کرد. استدلال برای حمله مجدد به چچن، در نتیجه آغاز جنگ دوم چچن، درگیری با مضامین مهم اسلامگرایان.
پس از درسهای سخت از جنگ اول به دست، ارتش روسیه، به جای گرفتن در درگیریهای شهری کثیف گرفتار مانند که دیده میشود در گروزنی در سالهای ۱۹۹۴–۹۵ به شدت به بمباران هوایی و توپخانه ای مانند موشکهای بالستیک و سلاح گرمافشاری، بهطور معمول اطراف و سپس از بین بردن هر شهرها یا روستاهایی که قبل از اعزام نیروهای زمینی برای عملیات پاک کردن مقاومت میکنند. دومین نبرد گروزنی در سالهای ۱۹۹۹–۲۰۰۰ بخش عمده مقاومت چچن به ویژه پس از یک ستون متشکل از ۲۰۰۰ جنگنده سعی در خروج از شهر محاصره شده در فوریه ۲۰۰۰ داشت و در عوض مستقیماً به میدان مین رفت که نیروهای روسی برای کمین مهیا کرده بودند. چه از واحدهای شورشی نابود باقی مانده و سپس به غیرقابل دسترس عقبنشینی ودنو و ارگون دره در کوههای جنوبی جمهوری به منظور راه اندازی یک کمپین چریکی.[نیازمند منبع]
این جمهوری سالها مرکز اصلی خشونت باقی ماند. بر اساس آمار روسیه، بین آوریل ۲۰۰۹ (زمانی که عملیات ضد تروریستی در چچن بهطور رسمی پایان یافت) تا آوریل ۲۰۱۰، ۹۷ نظامی در چچن کشته شدند. در همان زمان، نیروهای دولتی ۱۸۹ نفر را که ادعا میشد ستیزهجو یا همدست آنها بودند، کشتند. تلفات گزارش شده با کشته شدن ۲۶ نیروی امنیتی و ۲۴ شبه نظامی مظنون در سال ۲۰۱۴ کاهش یافته.[۱۵]
داغستان
داغستان مذهبیترین، پرجمعیتترین و پیچیدهترین جمهوریهای شمال قفقاز است.[۱۶] وسعت این کشور دو برابر چچن است و از دهها گروه قومی تشکیل شدهاست که اکثر آنها زبان خود را دارند.[۱۶] با این حال، درگیری در داغستان بین گروههای قومی نیست، بلکه بین تصوف است، شکلی ترکیبی از اسلام که شامل آداب و رسوم محلی است و دولت را به رسمیت میشناسد، و سلفی گری، شکل سنتیتر که حکومت سکولار را رد میکند و اصرار دارد که تفسیر سلفی از اسلام باید. بر تمام عرصههای زندگی حاکم است.[۱۶]
داغستان دارای بالاترین سطح خشونت و افراط گرایی در جمهوریهای قفقاز شمالی است.[نیازمند منبع] وزارت امور داخلی اعلام کرد که از ۳۹۹ جنایت تروریستی انجام شده در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۳، ۲۴۲ مورد در داغستان بودهاست.[نیازمند منبع]
تا سال ۲۰۱۷ تمامی گروههای خرابکارانه و تروریستی فعال در داغستان از بین رفتند.[۱۷]
اینگوشتیا
همراه با داغستان، اینگوشتیا بیشترین بار خشونت در قفقاز شمالی را در سالهای اولیه شورشها متحمل شد. شورش اسلامگرایان در این جمهوری از جنگهای همسایه چچن در دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ سرچشمه گرفت. در ژوئن ۲۰۰۴، جنگجویان اینگوش و چچن حمله گستردهای را به بزرگترین شهر اینگوشتیا، نزران، انجام دادند که منجر به کشته شدن تعداد زیادی غیرنظامی، پلیس و سرباز شد.
مانند جاهای دیگر در قفقاز شمالی، وحشیگری نیروهای امنیتی دولتی عامل اصلی بودهاست که مردان جوان را به پیوستن به اسلام گرایان سوق دادهاست. تحت ریاست افسر سابق کا.گ. ب، مورات زیازیکوف، تیمهایی از عوامل نقابدار شورشیان مظنون و اعضای خانوادههای آنها را ربودند، شکنجه کردند و کشتند. جانشین زیازیکوف، یونس بیک یوکوروف، که در سال ۲۰۰۸ منصوب شد، در کاهش خشونت موفق بود، اگرچه در اولین سال ریاست جمهوری خود در یک بمبگذاری انتحاری توسط ستیزهجویان به شدت مجروح شد. نقض حقوق بشر توسط کماندوهای روسی کاهش یافت، اما همچنان گسترده بود.
دستگیری علی تازیف در ژوئن ۲۰۱۰، قومی اینگوش و یکی از رهبران ارشد امارت قفقاز، ضربه ای به جهادیها در اینگوشتیا وارد کرد و تعداد حملات طی ۵ سال آینده به میزان قابل توجهی کاهش یافت.[۱۸] در اواسط سال ۲۰۱۵، رئیسجمهور اینگوشتیا، یونس بک یوکوروف، اظهار داشت که شورش در جمهوری «شکست خوردهاست».[۱۹]
کاباردینو-بالکاریا
شورش در کاباردینو-بالکاریا در اوایل دهه ۲۰۰۰ آغاز شد و توسط جماعت یارموک، یک جماعت اسلامگرای ستیزهجو که در نتیجه آزار و اذیت مسلمانان توسط پلیس و نیروهای امنیتی شکوفا شد، رهبری شد.[نیازمند منبع]
در اکتبر ۲۰۰۵، تعداد زیادی از ستیزهجویان به پایتخت جمهوری نالچیک یورش بردند که ۱۴۲ کشته برجای گذاشت. چریکها همچنین ترورهای متعددی را علیه مقامات دولتی و افسران مجری قانون انجام دادهاند.
این جمهوری در اواخر سال ۲۰۱۰ و اوایل سال ۲۰۱۱، پس از مرگ آنزور استمیروف، یک شخصیت ارشد در امارت قفقاز و رئیس ولایت متحد آن در کاباردا، بالکاریا و کاراچای، شاهد شعلهور شدن خشونت بود. رهبران جدید جنبش چریکی کاباردینو-بالکاریا، عسکر جاپویف و راتمیر شامیف، رویکرد تهاجمی تری را ترجیح دادند و ستیزهجویان چندین غیرنظامی از جمله گردشگران روسی را در جمهوری به قتل رساندند. در پاسخ، گروهی هوشیار به نام شاهین سیاه بستگان برخی از اسلامگرایان را تهدید کردند. جاپویف، شامیف و خمورزوف در عملیات ویژه نیروهای امنیتی در آوریل ۲۰۱۱ کشته.[۲۰]
تلفات در سالهای بعد کاهش یافت. در مجموع ۴۹ نفر (ستیزهجویان، نیروهای امنیتی و غیرنظامیان) در کل سال ۲۰۱۴ در جمهوری کشته شدند.[۲۱]
اوستیای شمالی - آلانیا
در ۹ سپتامبر ۲۰۱۰، یک حمله با خودروی بمبگذاری شده در یک بازار شلوغ در ولادیقفقاز، پایتخت اوستیای شمالی رخ داد که منجر به کشته شدن ۱۹ بزرگسال و کودک و مجروح شدن بیش از ۱۹۰ نفر شد. پرزیدنت مدودف در پاسخ گفت: «ما قطعاً برای دستگیری این هیولاها که مرتکب حمله تروریستی علیه مردم عادی شدهاند، هر کاری انجام خواهیم داد. علاوه بر این، یک حمله تروریستی وحشیانه. ما هر کاری انجام میدهیم تا طبق قانون کشورمان پیدا و مجازات شوند یا در صورت مقاومت یا موارد دیگر حذف شوند».
بر اساس گزارشها، ولایت گالگایچو مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و اعلام کرد که هدف این حمله علیه «کفار اوستیایی» در «سرزمینهای اشغالی اینگوش» بودهاست.[۲۲]
فهرست درگیریها در قفقاز شمالی
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۰۹
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۰
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۱
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۲
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۳
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۴
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۵
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۶
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۷
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۸
- فهرست درگیریها در قفقاز شمالی در سال ۲۰۱۹
تلفات
سال | کشته شده | مجروح |
---|---|---|
۲۰۰۹ | 508[۲۳] | 574[۲۳] |
۲۰۱۰ | 754[۲۴] | 956[۲۴] |
۲۰۱۱ | 750[۲۵] | 628[۲۵] |
۲۰۱۲ | 700[۲۶] | 525[۲۶] |
۲۰۱۳ | 529[۲۷] | 457[۲۷] |
۲۰۱۴ | 341[۲۸] | 184[۲۸] |
۲۰۱۵ | 209[۲۹] | 49[۲۹] |
۲۰۱۶ | 202[۳۰] | 85[۳۰] |
۲۰۱۷ | 134[۳۱] | 41[۳۱] |
۲۰۱۸ | 83[۳۲] | 27[۳۲] |
۲۰۱۹ | 32[۳۳] | 14[۳۳] |
۲۰۲۰ | 49[۳۴] | 12[۳۴] |
جمع | ۴۲۹۱ | ۳٬۵۴۰ |
اکثر غیرنظامیان کشته شده روس بودند، اما همچنین خارجیهایی از تاجیکستان، ازبکستان، اوکراین، بلاروس، آلمان، اتریش، بریتانیا و ارمنستان در حملات تروریستی کشته شدند.
توجه: مجموع تلفات توسط سایت خبری گره قفقازی گردآوری شدهاست که صحت ۱۰۰ درصدی دادهها را تضمین نمیکند.
حوادث تروریستی
- بمبگذاری ۲۰۰۹ نزران
- حادثه ۲۰۰۹ قطار مسکو-سن پترزبورگ
- بمبگذاری ۲۰۱۰ مترو مسکو
- بمبگذاریهای ۲۰۱۰ قزلیار
- بمبگذاری ۲۰۱۰ استاوروپول
- حمله ۲۰۱۰ سنتاروی
- بمبگذاری ۲۰۱۰ ولادیقفقاز
- حمله ۲۰۱۰ به مجلس گروزنی
- بمبگذاری در فرودگاه بینالمللی دمودوو
- حمله ۲۰۱۲ مخاچقلعه
- بمبگذاری اکتبر ۲۰۱۳ ولگوگراد
- بمبگذاریهای دسامبر ۲۰۱۳ ولگوگراد
- بمبگذاری ۲۰۱۴ گروزنی
- درگیری ۲۰۱۴ گروزنی
- تیراندازی کلیسای قزلیار
پانویس
جستارهای وابسته
- [۱]
- Global Terrorism Database
- Darion Rhodes, Salafist-Takfiri Jihadism: the Ideology of the Caucasus Emirate, International Institute for Counter-Terrorism, March 2014
- Caucasus jihad: Terror tactics back on the horizon?, The Long War Journal, 21 May 2009
- "What Your Children Do Will Touch Upon You", Human Rights Watch, 2 July 2009
- Russia: Protect Rights in North Caucasus Insurgency No Excuse for Abandoning Rule of Law, International Federation for Human Rights, 7 July 2009 (UNHCR)
- Terrorism and the North Caucasus: An Overview
[[رده:تاریخ قفقاز شمالی]][[رده:تاریخ نظامی سده ۲۱ (میلادی) روسیه]][[رده:تروریسم در روسیه]][[رده:جنگ دوم چچن]][[رده:جنگهای چچن]][[رده:درگیریهای پساشوروی]][[رده:درگیریهای دهه ۲۰۰۰ (میلادی)]][[رده:درگیریهای دهه ۲۰۱۰ (میلادی)]][[رده:روسیه در دهه ۲۰۰۰ (میلادی)]][[رده:روسیه در دهه ۲۰۱۰ (میلادی)]][[رده:شورشگری در قفقاز شمالی]][[رده:صفحات با ترجمه بازبینینشده]][[رده:همه مقالههای دارای عبارتهای بدون منبع]]