Åland

O estatuto de autonomía de Åland foi afirmado por unha decisión tomada pola Liga das Nacións en 1921 tras a disputa das Illas Åland. Reafirmouse dentro do tratado que admitía a Finlandia na Unión Europea. Por lei, Åland é politicamente neutral e totalmente desmilitarizada, e os residentes están exentos da conscrición ás Forzas de Defensa finlandesas. O Parlamento de Finlandia concedeu a Åland unha ampla autonomía na Lei sobre a Autonomía de Åland de 1920, que posteriormente foi substituída pola nova lexislación co mesmo nome en 1951 e 1991. A constitución de Finlandia define unha "constitución de Åland" facendo referencia a este acto. Åland segue sendo exclusivamente de fala sueca por este acto.^[7] Aínda que o referendo para ingresar na Unión Europea se celebrou na Finlandia continental o 16 de outubro de 1994, Åland celebrou unha votación separada o 20 de novembro xa que era unha xurisdición aduaneira separada. A adhesión á UE foi aprobada polo 73,64% dos votantes.^[8] En relación coa admisión de Finlandia na Unión Europea, asinouse un protocolo relativo a Åland que estipula, entre outras cousas, que as disposicións do Tratado da Comunidade Europea non obrigarán a cambiar as restricións existentes para que os estranxeiros (é dicir, persoas que non gozan de "dereitos da rexión de orixe" (hembygdsrätt) en Åland) adquiran e teñan bens inmobles ou presten determinados servizos.^[9]

Membros da neolítica Cultura da olería do peite comezaron a asentarse no arquipélago hai uns 7000 anos, despois de que as illas comezaran a rexurdir do mar despois de ser empurradas polo peso do xeo continental da última glaciación.

As persoas da Idade de Pedra e da Idade de Bronce obtiveron alimento cazando focas e aves, pescando e recollendo plantas. Tamén comezaron a agricultura cedo. Na Idade de Ferro, os contactos con Escandinavia aumentaron.^{[Cómpre referencia]} Desde a Idade de Ferro, Åland ten seis castros. Desde a Idade viquinga hai máis de 380 lugares de enterramento documentados.^[10]

Por erro, o escudo de armas de Åland foi concedido orixinalmente á provincia sueca insular de Öland en 1560, e mostra un cervo vermello dourado (que non vive en Åland) nun campo azul.^[11] Isto é tradicionalmente rematado por unha coroa comital do antigo estilo sueco.^[12]

Xunto con Finlandia, Åland formaba parte do territorio cedido a Rusia por Suecia no marco do Tratado de Fredrikshamn en setembro de 1809. Como resultado, pasaron a formar parte do semi-autónomo Gran Ducado de Finlandia (1809–1917). Durante as negociacións, Suecia non conseguiu unha disposición para que as illas non fosen fortificadas. A cuestión foi importante non só para Suecia senón tamén para o Reino Unido, que como resultado do Tratado de 1809 preocupouse de que unha presenza militar rusa nas illas puidese ameazar os intereses comerciais de Gran Bretaña no seu comercio que pasaba polo Báltico.^{[Cómpre referencia]}

En 1832, Rusia comezou a fortificar as illas, coa gran fortaleza de Bomarsund. En 1854, como parte da campaña no Báltico durante a Guerra de Crimea contra Rusia, unha forza combinada británica e francesa de buques de guerra e mariños capturou e destruíu a fortaleza durante a Guerra de Åland. O Tratado de París de 1856 desmilitarizou todo o arquipélago de Åland.^[5]

Durante a Guerra civil finlandesa, en 1918, a as tropas suecas interviñeron como forza de mantimento da paz entre as tropas rusas estacionadas nas illas e as tropas finlandesas "Branca"s e "Vermella"s que viñan de Finlandia polo mar xeado. En poucas semanas, as tropas suecas deron paso ás tropas alemás que ocuparon Åland a petición do Senado de Finlandia (conservador)| "Branco".

Despois de 1917, os veciños de Åland traballaron para que os cedesen a Suecia. En 1919, o 96,4% dos votantes de Åland asinaron o unha petición para a secesión de Finlandia e para a integración con Suecia, con máis do 95% a favor.^[13] Os sentimentos nacionalistas suecos fortalecéronse particularmente como resultado das tendencias antisuecas en Finlandia e como resultado do nacionalismo finlandés alimentado pola loita de Finlandia por manter a súa autonomía e resistencia contra a Rusificación. O conflito entre a minoría de fala sueca e a maioría de fala finlandesa no continente finlandés, destacado na política finlandesa desde a década de 1840, contribuíu á aprehensión da poboación de Åland sobre un futuro dentro de Finlandia.

Finlandia, con todo, rexeitou ceder as illas e, en cambio, ofreceu aos insulares un estatuto de autonomía. Con todo, os veciños non aprobaron a oferta, e en 1921 a disputa sobre as illas presentouse ante a recentemente formada Liga das Nacións. Esta última decidiu que Finlandia debería manter a soberanía sobre a provincia, pero que Åland debería converterse nun territorio autónomo. Un dos grandes defensores dunha solución diplomática para o caso foi Nitobe Inazō, que era un dos subsecretarios xerais da Liga e director da Sección de Oficinas Internacionais, a cargo do Comité Internacional de Cooperación intelectual.^[14] A convención de Åland do 20 de outubro de 1921, asinada por Suecia, Finlandia, Alemaña, o Reino Unido, Francia, Italia, Dinamarca, Polonia, Estonia e Letonia, foi o primeiro acordo internacional logrado pola Liga.^[15] Así, Finlandia estaba obrigada a garantir aos residentes de Åland o dereito a manter a lingua sueca, así como a súa propia cultura e tradicións locais. A convención de 1921 estableceu o status neutral de Åland mediante un tratado internacional, prohibindo a colocación de instalacións ou forzas militares nas illas.^[16] A Asemblea Rexional de Åland convocouse para a súa primeira sesión plenaria en Mariehamn o 9 de xuño de 1922,^[17] hoxe, o día celébrase como o Día do Autogoberno de Åland.^[18]

A decepción dos insulares polo insuficiente apoio de Suecia na Sociedade de Nacións, a falta de respecto sueca polo status desmilitarizado de Åland na década de 1930 e algúns sentimentos dun destino compartido con Finlandia durante e despois da segunda guerra mundial, cambiou a súa percepción da súa relación con Finlandia de "unha provincia sueca en posesión finlandesa" a "unha parte autónoma de Finlandia".^{[19][Fallou a verificación]}

Debido á condición de neutralidade baixo a Convención de 1921, os insulares gozaron de seguridade no mar durante a guerra de 1939–1945, xa que a súa frota mercante navegaba tanto para os países aliados como para a Alemaña nazi. En consecuencia, o transporte marítimo de Åland non foi atacado en xeral, xa que as distintas forzas militares raramente sabían que carga se transportaba ou para quen.

As illas Åland ocupan unha situación estratéxica de grande importancia, ao dominar unha das entradas do porto de Estocolmo, ademais de estar situadas na entrada do Golfo de Botnia, e cerca do Golfo de Finlandia.

O arquipélago de Åland consta dunhas 300 illas habitables, das cales unhas 80 están habitadas; o resto son simplemente unhas 6.000 illotes de rocas espidas. O arquipélago está sen solución de continuidade xunto co arquipélago de Turku no Leste, (finés: Turunmaan saaristo, sueco: Åbolands skärgård), o arquipélago adxacente á costa suroeste de Finlandia.

A superficie das illas xeralmente é rochosa, a cuberta de chan delgada, o clima extremo. Hai varios portos excelentes, o máis notable en Ytternäs.

As illas posúen unha extensión de terras emerxidas, área total de 1.512 km². O noventa por cento da poboación vive en Fasta Åland (a illa maior e principal), que tamén é a localización da capital Mariehamn. Fasta Åland, con 50 km de norte a sur e 45 de leste para oeste, posúe máis do 70% da área total da rexión.

Os 16 concellos (kommuner) de Åland divídense en tres subrexións: Mariehamn, o rural e o arquipélago. Máis do corenta por cento de todos os habitantes viven en Mariehamn, a capital.^[20]

Poboación data: 31-12-2021

Superficie data: 1-1-2018

A economía das Åland está fortemente influída polo comercio marítimo e polo turismo. O comercio marítimo representa o 40% da economía, con varias compañías cuxos propietarios son de fóra das illas. A maior parte das compañías das illas son pequenas cun máximo de 10 empregados. A agricultura e a pesca son de relevancia combinadas coa industria alimentaria. Unhas poucas compañías contribúen ao bo desenvolvemento da economía.

Os portos máis importantes son Mariehamn (sur), Berghamn (oeste) e Långnäs na beira oriental da illa principal.

A abolición das vendas libres de impostos nos transbordadores que navegan entre destinos da Unión Europea e Finlandia require unha excepción para as illas Åland con respecto ao IVE aplicado. A excepción permite vendas libres de impostos nos ferrys entre Suecia e Finlandia (permitida na súa parada en Mariehamn), pero fixo de Åland, tamén unha zona diferenciada de impostos, significando que as tarifas non se aplican nas mercadorías que se traen ás illas.

O desemprego ten unha porcentaxe menor que nas rexións veciñas, 1,8% en 2004.

A maioría dos habitantes falan sueco (a única lingua oficial) como lingua materna: 93,5% en 2001, aínda que hai tamén falantes de finés. No resto de Finlandia, ambos os idiomas finés e sueco son idiomas oficiais. A inmensa maioría da poboación, 94,8%, pertencen á igrexa evanxélica luterana de Finlandia.

O asunto da etnia á que pertencen os habitantes das Åland, e a correcta clasificación lingüística do seu idioma, permanece aínda no terreo da controversia. Pódense considerar etnicamente como suecos, ou sueco-finlandeses, con todo a súa lingua está máis próxima aos dialectos de Suecia que aos dialectos da Finlandia sueca.

Ligazóns externas

• Wikimedia Atlas de Åland.
• https://www.aland.ax/en (en inglés)
• Government of Åland (en sueco)
• The example of Åland, autonomy as a minor protector The Åland example: autonomy protects a minority
• Ålandstidningen (local newspaper)