Nevenka Fernández
Nevenka Fernández, nada en 1975, é unha economista española. Foi concelleira de Facenda de Ponferrada entre 1999 e 2000.
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 25 de outubro de 1974 (49 anos) |
 Concelleiro Ponferrada | |
| 3 de xullo de 1999 – 26 de marzo de 2001 | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Educación | Universidade San Pablo CEU Universidade Complutense de Madrid |
| Actividade | |
| Ocupación | economista , política |
| Lingua | Lingua castelá |
É coñecida por ser a primeira española en lograr a condena dun cargo político, Ismael Álvarez, alcalde de Ponferrada, por acoso sexual despois de que se introducise o delito no Código Penal español de 1999.[1][2][3] A inicios de 2021 residía no Reino Unido[4] a onde se exiliara tras denunciar o acoso.[5]
Traxectoria
Licenciada en Económicas pola Universidade CEU-San Pablo e co mestrado en Auditoría pola Universidade Complutense de Madrid, traballou en Arthur Andersen en Madrid. Acabou a carreira pouco antes das eleccións municipais de 1999 cando Carlos López Riesco lle fíxo a oferta de ser a número tres da lista do Partido Popular de Ponferrada liderada por Ismael Álvarez.[6] Tras a vitoria electoral asumiu a Concellaría de Facenda no Concello de Ponferrada.[1] En setembro de 2000 pediu a baixa por depresión do Concello e en marzo de 2001 denunciou por acoso sexual o alcalde Ismael Álvarez. O Partido Popular non a apoiou e os seus compañeiros puxéronse de parte de Ismael Álvarez. Tras as dificultades por atopar traballo en España tras a denuncia por acoso sexual, trasladouse ao Reino Unido onde vivía a inicios de 2021.[7]
Denuncia de acoso sexual
En setembro de 2000 pediu a baixa por depresión no Concello de Ponferrada e trasladouse a Madrid. Nevenka, que entón tiña 24 anos, denunciou ser acosada sexualmente e laboralmente no ano 2000 polo entón alcalde de Ponferrada Ismael Álvarez, membro do seu propio partido, o Partido Popular tras finalizar a relación que mantivera con el durante algúns meses, iniciada a finais de 1999.[8] O 26 de marzo de 2001 Nevenka Fernández denunciou publicamente a Ismael Álvarez por acoso sexual.[9]
En abril de 2001 ratificou a querela por acoso ante o Tribunal Superior de Xustiza de Madrid declarando: «Falar salvoume».[10]
A Asociación para a Defensa da Muller Acosada, que inicialmente exercera a acusación particular, retirouse pouco antes de comezar o xuízo argumentando que perdera a confianza en Nevenka Fernández.[11]
A sentenza, coñecida o 30 de maio de 2002, impuxo ao seu exnoivo, o exalcalde de Ponferrada Ismael Álvarez, a pena mínima, mais o caso fixo historia: por primeira vez un político español era condenado por acoso sexual.[11]
Ismael Álvarez foi condenado polo Tribunal Superior de Castela e León a nove meses de cárcere, unha multa de 6.480 euros e unha indemnización á vítima de 12.000 euros por acoso sexual. Ismael Álvarez dimitiu pola súa propia vontade como alcalde de Ponferrada o mesmo día que se fixo pública a sentenza, nin o PP llo pediu nin ningunha lei llo exixiu.[12] Ana Botella, muller do entón presidente do Goberno, José María Aznar, encomiou a actuación do acosador: «Hai que ter un respecto total polo alcalde de Ponferrada, que tivo unha postura impecábel ao dimitir antes de que haxa unha sentenza firme», sinalou.[13] Da mesma postura foi o entón presidente do senado e do Partido Popular na Comunidade de Madrid, Pío García-Escudeiro.[14]
O fiscal, José Luís García Ancos, que terminou sendo apartado do caso, someteu a vítima a un polémico interrogatorio cuestionando a súa denuncia: «Vostede non é a empregada de Hipercor que lle tocan o cu e ten que aturar porque é o pan dos seus fillos!» e sinalando nunha entrevista de radio que dicía que, dun dos testemuños do xuízo, «desprendíase que se quería dicir que Nevenka, sendo unha colexiala, era unha putilla».[15][11]
Durante as conclusións, tanto a fiscalía como a acusación particular incidiron na importancia que tiña para este caso a proba pericial, na que cinco especialistas en psiquiatría e psicoloxía coincidiron en que a denunciante non "fabulaba" cando presentou a querela e que os seus síntomas eran claramente os dunha persoa que se viu acosada.[16]
Consecuencias
Nevenka gañou a batalla xudicial mais perdeu a batalla social. Tras a denuncia resultoulle difícil atopar traballo en España e finalmente decidiu trasladar a súa residencia a Londres[14][17] mentres Álvarez seguiu en Ponferrada e volveu presentarse ás eleccións municipais en 2011 obtendo 5.719 sufraxios, cinco concelleiros e un 16,53% dos apoios. Foi a terceira forza política máis votada e o apertado resultado político outorgoulle un papel decisivo na configuración da alcaldía. O acosador tivo apoios da importancia de Amancio Prada.[18]
O xornalista Juan José Millás escribiu en 2004 o libro Hay algo que no es como me dicen: El caso de Nevenka Fernández contra la realidad sobre o caso Nevenka.[11]
O caso converteuse nun referente histórico por ser a primeira española en lograr a condena dun cargo político por acoso sexual despois de que se introducise o delito no Código Penal de 1999. E foi especialmente lembrado en 2017 cando xurdiu o movemento Me Too.[8]
Recoñecemento
En 2023 o Concello de Ponferrada recoñeceu o valor de Nevenka Fernández cando denunciou o acoso sexual sufrido. Esta denuncia axudou a visibilizar as condutas machistas sufridas en silencio por moitas mulleres.[19]
Como mostra deste recoñecemento instalouse un monumento na rotonda da Avenida del Castillo, onde se ve a faciana de Nevenka Fernández xunto a frase "Gracias por tu valentía". No acto estivo presente a Delegada do Goberno contra a violencia machista nese momento, Victoria Rosell.[20][21]
Docuserie Nevenka
Netflix estrenou en 2021 a docuserie Nevenka, dirixida por Maribel Sánchez-Maroto, no que Nevenka Fernández rompe o seu silencio tras 20 anos da súa denuncia e da sentenza.[9][14][22][23][24]
Obra de teatro Nevenka
A dramaturga María Goricelaya escribiu e dirixiu a obra de teatro documental Nevenka, que foi estreada o 10 de marzo de 2023 no Teatro Alhambra de Granada coa compañía Histrión Teatro.[25]
Bibliografía
- Libros
- 2004 - Juan José Millás; Hay algo que no es como me dicen: El caso de Nevenka Fernández contra la realidad, Editorial Aguilar, ISBN 84-03-09471-X.[26]
- 2005 - Juan José Millás; Hay algo que no es como me dicen: El caso de Nevenka Fernández contra la realidad, Editorial Suma de Letras, ISBN 84-663-1459-8.
- 2019 - Milica Lilic, El acoso laboral y sexual a las mujeres en la novela española del siglo XXI (Tese de doutoramento de Milica Lilic), Universidade de Granada.
- Artigos de revistas e prensa
- 2002 - Diego Caballero, Acoso a Nevenka, derribo del fiscal, Cambio 16, ISSN 0211-285X, Nº. 1589 (MAIO 20), 2002, páxs. 24-25.
- 2004 - Nanina Santos Castroviejo, El caso de Nevenka Fernández, Página abierta, ISSN 1132-8886, Nº. 152 (outubro de 2004 (Exemplar dedicado a: 30 aniversario del 25 de Abril: La II República portuguesa), páxs. 40-43. http://www.pensamientocritico.org/nansan1004.htm
- 2013 - Luis García del Cañuelo, De cómo Cantó desbarra sobre la violencia de género, mientras el PSOE de Ponferrada pacta con el edil del "caso Nevenka", El siglo de Europa, ISSN 2254-9234, Nº. 1008, 2013, páxs. 6-7.
- 2017 - Juan José Millás, Perro mundo. Cuando Nevenka Fernández denunció el acoso sexual del entonces alcalde de Ponferrada, sufrió el aislamiento de la izquierda y los movimientos feministas, seguramente porque era de derechas, guapa e inteligente, El País, 8/12/2017
- 2017 - Milica Lilic, Acoso sexual en la novela testimonial sobre el "caso nevenka" de Juan José Millás, Raudem: Revista de estudios de las mujeres, ISSN-e 2340-9630, Nº. 5, 2017, páxs. 165-191.
- 2020 - Milica Lilic, De micromachismos a acoso sexual en la novela testimonial sobre el “caso Nevenka” de Juan José Millás, en 'Cartografía de los micromachismos: dinámicas y violencia simbólica', coord. por Eva Hernández Martínez; Juan-Carlos Suárez-Villegas (ed. lit.), Natalia Martínez Pérez (ed. lit.), Paola Panarese (ed. lit.), 2020, ISBN 978-84-1377-311-7, páxs. 876-890
- 2021 - Milica Lilic, La narración y su finalidad en dos novelas testimoniales sobre el acoso laboral y sexual femeninoen la España del siglo XXI, nº 26 de xaneiro de 2021, Revista Letral, 26 de xaneiro de 2021, DOI:http://doi.org/10.30827./RL.v0i26.15929
Véxase tamén
Ligazóns externas
- Perro mundo. Cuando Nevenka Fernández denunció el acoso sexual del entonces alcalde de Ponferrada, sufrió el aislamiento de la izquierda y los movimientos feministas, seguramente porque era de derechas, guapa e inteligente, Juan José Millas, El País, 8/12/2017
- Caso Nevenka Fernández: todas las claves (y las injusticias) del primer Me Too de España que ahora llega a Netflix, Women Now, 9/2/2021
- Nevenka Fernández rompe su silencio y relata el acoso sexual de Ismael Álvarez en un documental que estrenará Netflix, ileon.com, 8/2/2021
- Nevenka Fernández y el precio de la verdad, El País, 26/2/2021
Notas