સાસાની સામ્રાજ્ય

સાસાની સામ્રાજ્ય યા નવ-પાર્થિયન,^[૧૦] વ્યાપૃત નામે ઇરાનશહર^[૧૧] એ ઇસ્લામના અધિક્રમણ પહેલાંનું અંતિમ પારસી સામ્રાજ્ય હતું. આ સામ્રાજ્ય સાસાન રાજકુળ શાસિત હોઈ, વિશ્વમાં સાસાન સામ્રાજ્યના નામે પ્રસિદ્ધ હતું.^{[૧૨][૧૩]} પાર્થિયનોના સામ્રાજ્યાંત બાદ તેમના રાજક્ષેત્ર પર સાસાનોએ ઉત્તરાધિકાર પ્રસ્થાપિત કર્યો હતો. પાડોશી રોમન સામ્રાજ્યની સાથોસાથ ઇરાનશહર પણ ૪૦૦ વર્ષ સુધી વિશ્વના સૌથી શક્તિશાળી અધિરાજ્યોમાંનુ એક રહ્યુ હતું.^{[૧૪][૧૫][૧૬]}

સાસાની સામ્રાજ્ય
ایران‌شهر ઈરાનશહર[૧]
૨૨૪–૬૫૧
દિરાફ્શ કવિઆની (રાજ્યપતાકા) સિમુર્ગ઼ (રાજચિહ્ન)
પોતાના મહત્તમ રાજક્ષેત્રના સમયનું સાસાની સામ્રાજ્ય      મુળ સામ્રાજ્ય      બાયઝેન્ટીન-સાસાની યુદ્ધ દરમિયાનનો મહત્તમ ક્ષેત્રવિસ્તાર
રાજધાની		ઇસ્તખર(૨૨૪-૨૨૬)[૨] ક્ટેસિફોન(૨૨૬-૬૩૭)
ભાષાઓ		મધ્યકાલીન ફારસી[૩][૪] આર્મેઈ[૫] પાર્થિયન[૩] ગ્રીક[૩] અન્ય વાચાઓ
ધર્મ		પારસી બૅબીલોની ખ્રીસ્તી યહુદી માનીચાઈ મઝ્દાક મન્દાઈ પાગાન મિથ્રા હિંદુ બોદ્ધ
સત્તા		રાજાશાહી[૬]
શહનશાહ
•	૨૨૪-૨૪૧	અર્દાશીર પ્રથમ(પ્રથમ)
•	૬૩૨-૬૫૧	યઝદેગર્દ તૃતિય(અંતિમ)
ઐતિહાસિક યુગ		પ્રાચિન
•	હોર્મોજનનું યુદ્ધ	એપ્રિલ ૨૮ ૨૨૪
•	ઈબેરીઆનું યુદ્ધ	૫૨૬-૫૩૨
•	૬૦૨-૬૨૮ના રોમન-ફારસી યુદ્ધ	૬૦૨-૬૨૮
•	સાસાની ગૃહયુદ્ધ[૭]	૬૨૮-૬૩૨
•	મુસ્લિમ અધિક્રમણ	૬૩૩-૬૫૧
•	સામ્રાજ્યંત	૬૫૧ ૬૫૧
વિસ્તાર
•	૫૫૦[૮][૯]	3,500,000 km2 (1,400,000 sq mi)

સન્ ૨૨૪ના ઉત્તરાર્ધમાં પાર્થિયન રાજા આર્તાબનુસ પંચમને હરાવીને સાસાન સમ્રાટ અર્દાશીર પ્રથમે આ સામ્રાજ્યની સ્થાપના કરી હતી.