Հակաավտորիտարիզմ
Հակաավտորիտարիզմը հակադրություն է ավտորիտարիզմին, որը սահմանվում է որպես «սոցիալական կազմակերպության ձև, որը բնութագրվում է իշխանությանը ենթարկվելով»[1], և «լիակատար հնազանդություն կամ իշխանությանը ենթարկվելը ի տարբերություն անհատական ազատության»[2]։ Հակաավտորիտարները սովորաբար հավատում են լիարժեք օրենքի առջեւ հավասարության և ուժեղ քաղաքացիական ազատության։ Երբեմն տերմինը փոխադարձաբար օգտագործվում է անարխիզմի հետ՝ գաղափարախոսության, որը ենթադրում է հակադիր իշխանություն կամ հիերարխիկ կազմակերպություն մարդկային հարաբերությունների, ներառյալ պետական համակարգի վարման մեջ[3][4][5][6]։
Դիտումներ և պրակտիկա
Ազատամտածությունը փիլիսոփայական տեսակետ է, որը պնդում է որ կարծիքը պետք է ձևավորվի տրամաբանության, պատճառի և էմպիրիզմի հիման վրա, այլ ոչ թե հեղինակության, ավանդույթի կամ այլ դոգմաների հիման վրա[7][8][9]։ Ազատ մտքի ճանաչողական կիրառումը հայտնի է որպես «ազատ մտածողություն», իսկ ազատ մտքի կիրառողները հայտնի են որպես «ազատ մտածողներ»[7][10]։
Հեղինակությունից փաստարկը (լատին․՝ argumentum ab auctoritate) փաստարկի ձև է, որը սխալ օգտագործման դեպքում հանգեցնում է տրամաբանական սխալi: Ոչ պաշտոնական հիմնավորման մեջ իշխանություններին դիմելը փաստարկի ձև է, որը փորձում է հաստատել վիճակագրական սիլլոգիզմը[11]։ Իշխանության բողոքարկումը հիմնված է ձևի փաստարկի վրա.
Ա-ն հեղինակություն է որոշակի թեմայի վերաբերյալԱ-ն հայտարարություն է անում այդ թեմայովՀետևաբար Ա-ն ճիշտ է
Բողոքն օգտագործելու սխալ օրինակները ներառում են ցանկացած բողոք իշխանություններին, որն օգտագործվում է տրամաբանական պատճառաբանության համատեքստում և բողոքարկում է իշխանության կամ իշխանությունների դիրքորոշմանը՝ ապացույցները մերժելու համար, քանի որ իշխանությունները կարող են ավելի հաճախ ճիշտ լինել իրենց փորձաքննության ոլորտին առնչվող դատողություններում, քան ոչ հասարակ անձինք, նրանք դեռ կարող են սխալ դատողությունների գալ սխալի, կողմնակալության, անազնվության կամ խմբակային զոհ դառնալու միջոցով։ Այսպիսով, իշխանություններին դիմելը փաստերի հաստատման համար ընդհանուր առմամբ վստահելի փաստարկ չէ։ Ազդեցիկ անարխիստ Միխայիլ Բակունինը մտածում էր հետևյալը. «Սրանից հետևում է, որ ես մերժում եմ բոլոր հեղինակությունները, ինձնից հեռու է նման միտքը։ Կոշիկի հարցում ես վերաբերում եմ կոշիկների հեղինակությանը, տների, ջրանցքների կամ. երկաթուղիներ, ես խորհրդակցում եմ ճարտարապետի կամ ինժեների հետ։ Այս կամ այն հատուկ գիտելիքների համար ես դիմում եմ այս կամ այն գիտակին։ Բայց ես թույլ չեմ տալիս ոչ կոշիկագործին, ոչ ճարտարապետին և ոչ էլ գիտակին իր իշխանությունը պարտադրել ինձ։ Ես ազատորեն լսում եմ նրանց։ և ամենայն հարգանքով, որն արժանի է նրանց խելքին, նրանց բնավորությանը, նրանց գիտելիքներին, միշտ վերապահելով քննադատության և քննադատության իմ անվիճելի իրավունքը։ Ես չեմ բավարարվում որևէ հատուկ ճյուղի մեկ իշխանության հետ խորհրդակցելով, ես խորհրդակցում եմ մի քանիսի հետ, ես համեմատում եմ նրանց կարծիքները, և ընտրիր այն, ինչը ինձ ամենաճիշտն է թվում։ Բայց ես անսխալական հեղինակություն չեմ ճանաչում, նույնիսկ հատուկ հարցերում, հետևաբար, ինչ հարգանք էլ կարող եմ ունենալ այս կամ այն անհատի ազնվության և անկեղծության նկատմամբ, ես բացարձակ հավատ չունեմ որևէ անձի նկատմամբ»[12]։