Յորքթաունի ճակատամարտ
Յորքթաունի ճակատամարտ (1781, անգլ.՝ Siege of Yorktown), հյուսիսամերիկյան Անկախության պատերազմի վիրջինյան կամպանիայի եզրափակիչ և վճռորոշ դրվագը։ Տեղի է ունեցել 1781 թվականի սեպտեմբերի 26-ից հոկտեմբերի 19-ը[1]։ Այդ ճակատամարտում Միացյալ Նահանգների աշխարհազորայինները, որոնց օգնության էին եկել ֆրանսիական զինված ջոկատներ, Ջորջ Վաշինգտոնի և մարքիզ դը Լաֆայետի հրամանատարությամբ վճռական հաղթանակ են տարել լորդ Կոռնուոլիսի հրամանատարությամբ կռվող բրիտանական զորքի նկատմամբ[2]։
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | 1781 |
| Մասն է | Անկախության պատերազմ Հյուսիսային Ամերիկայում |
| Վայր | Yorktown? |
| Կոչվել է (անունով) | Yorktown? |
| Հակառակորդներ | |
| Հրամանատարներ | |
| Կողմերի ուժեր | |
| Ռազմական կորուստներ | |
Ֆրանսիական առաջին զորաջոկատները Միացյալ Նահանգներում ափ էին իջել դեռևս 1780 թվականին, որպեսզի 13 գաղութներին պաշտպանեն բրիտանական իշխանությունների դեմ հանուն անկախության նրանց մղած պայքարում[3]։ Օգոստոսին երեք հազար ամերիկացիներից կազմված ջոկատը՝ Ջորջ Վաշինգտոնի գլխավորությամբ, և չորս հազար ֆրանսիացիներ մտել են Վիրջինիա[4]։ Ֆրանսիական գեներալ Ֆրանսուա Ժոզեֆ Պոլ դը Գրասը տարածաշրջան է բերել լրացուցիչ ուժեր։ Ընդ որում՝ Ատլանտյան օվկիանոսը հատելիս նրանք հարկադրված են եղել հաղթահարել խոչընդոտել փորձող բրիտանական ռազմանավերի արգելքը[5]։ Մեկ ամիս անց ֆրանս-ամերիկյան զորքերը պաշարել են Հյուսիսային Ամերիկայում բրիտանացիների գլխավոր բերդը՝ Յորքթաունի անգլիական ամրոցը[6], որտեղ այդ ընթացքում ամրացել էր բրիտանական բանակի բարձրագույն հրամանատարներից մեկը՝ լորդ Կոռնուոլիսը։
Պաշարողները սեպտեմբերի 28-ին սկսել են ծովից և ցամաքից ռմբակոծել ամրոցը, այնուհետև գրոհի երեք փորձ են ձեռնարկել, որոնք էական հաջողություն չեն բերել։ Սակայն պաշարված բրիտանացիների վիճակն աստիճանաբար վատացել է օր օր ավելացող կորուստների և պակասող պարենի պատճառով[7]։ Հոկտեմբերի 14-ին գեներալ Վաշինգտոնը ևս մեկ գրոհ է ձեռնարկել, որի արդյունքում բրիտանացիների դիրքերը զգալիորեն թուլացել են։ Պաշարված բրիտանացիներին դրանից երեք օր անց ներկայացվել են հանձնվելու առաջարկություն և դրա պայմանները։ Երկու օր անց Կոռնուոլիսն ու իր սպաները հանձնել են իրենց սրերը և ընդունել կապիտուլյացիայի պայմանները[8]։
Յորքթաունում անգլիացիների կրած ծանր պարտությունը նշանավորել է ԱՄՆ-ի անկախությանը Մեծ Բրիտանիայի ցույց տված զինված դիմադրության ավարտը։ 1783 թվականին ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի միջև պայմանագիր է ստորագրվել, որով վերջ դնելով ռազմական գործողություններին՝ բրիտանացիները պաշտոնապես ճանաչել են Միացյալ Նահանգների ազատությունն ու անկախությունը և բրիտանական կայսրության մնացած մասից նրանց վերջնական անջատումը[9]։
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Thacher, James (1827). A military journal of the American Revolution. Boston, Cottons & Barnard. See search: Articles of capitulation
- Johnston, Henry P. (1881). The Yorktown Campaign and the surrender of Cornwallis, 1781. New York, Harper & Brothers.
- Patton, Jacob Harris (1882). Yorktown: a compendious account of the campaign of the allied French and American forces, resulting in the surrender of Cornwallis and the close of the American revolution;. New York, Fords, Howard, & Hulbert.
Արտաքին հղումներ
- Yorktown Battlefield (National Park Service)
- 1931 Army War College history of the siege republished by the United States Army Center of Military History
- Siege of Yorktown at Xenophon Group Military History Database
- Articles of Capitulation at Yorktown.
- The French Army in the American Revolution at the John Carter Brown Library
- Animated History of The Siege of Yorktown
- The Role of the Spanish and Cubans in the Siege of Yorktown Արխիվացված 2013-04-21 Wayback Machine
- The Yorktown Campaign (George Washington's Mount Vernon)
- Yorktown: Now or Never (George Washington's Mount Vernon)
- Alexander Hamilton's report to Lafayette following the assault on Redoubt 10.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յորքթաունի ճակատամարտ» հոդվածին։ |