Նոբելյան հիմնադրամ

Ալֆրեդ Բերնարդ Նոբել (օգնություն • ինֆո) ծնվել է 1833 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Ստոկհոլմում։ Քիմիկոս, ինժեներ, գյուտարար։ Bofors ընկերության սեփականատերը։ Նոբելի է պատկանում 355 տարբեր արտոնագրեր, որոնցից ամենահայտնին դինամիտն է։ Նոբելը իր կյանքի ընթացքում կուտակել է զգալի քանակությամբ հարստություն հիմնականում այս հայտնագործությունների շնորհիվ^[3]։ 1896 թվականին Նոբելը մահանում է կաթվածից^[4] Իտալական Սան Ռեմո կոմունայի իր վիլլայում, որտեղ նա ապրել էր իր կյանքի վերջին տարիները^[5][6][7]։

Ըստ Նոբելի կտակի, որը զարմացրեց շատերին^[6], իր կարողությունը պետք է օգտագործվեր ֆիզիկայի, քիմիայի, խաղաղության, ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության և գրականության բնագավառներում մրցանակ ստեղծելու համար^[7][8]։ Չնայած Նոբելը իր կյանքի ընթացքում գրել է մի քանի կտակ, վերջին կտակը նա գրել է իր մահից գրեթե մեկ տարի առաջ Փարիզում՝ Շվեդ-Նորվեգական ակումբում 1895 թվականի նոյեմբերի 25-ին^[9]։ Նոբելը իր ընդհանուր ակտիվների 94%-ը՝ 31 միլիոն շվեդական կրոն, կտակել է Նոբելյան հինգ մրցանակաները հաստատելու և օժանդակելու համար (2008 թվականի դրությամբ 186 միլիոն ԱՄՆ դոլար)^[10]։